Archiwa tagu: recenzje

SPATiF. Upadający pozór wolności

 

 

Autorka: Aleksandra Szarłat
Wydawnictwo Czarne

 

Aleksandra Szarłat jest dziennikarką, autorką książek „Żuławski. Szaman” (p. 18/2019), „Celebryci z tamtych lat” (p. 18/2014), „Prezenterki. Tele PRL” (22/2012). Jako współautorka opublikowała także: „Świat Andrzeja Fidyka” (2017), „Wnętrza gwiazd” (2011), „Nie chodź do parku w niedzielę” (1982) i „Bogowie naszej planety” (1981).

Najnowsza publikacja poświęcona jest historii słynnego, warszawskiego Klubu Aktora Stowarzyszenia Polskich Artystów Teatru i Filmu. Zdaniem autorki było to towarzyskie, kulturalne i informacyjne centrum stolicy. Artystom zapewniało poczucie bezpieczeństwa. Bywanie w klubie oznaczało przynależność do elitarnej grupy, wybuchowej mieszanki ludzi składającej się z pisarzy, aktorów, tajniaków, członków KC, opozycjonistów, sportowców, waluciarzy i dziewczyn szukających szczęścia.

Szarłat rozpoczyna swoja opowieść w 1945 roku, kiedy warszawiacy wracają do miasta i poszukują swoich bliskich. Wznawia działalność Związek Artystów Scen Polskich. Nowy prezes związku, Dobiesław Damięcki, dąży do porozumienia z peerelowskimi władzami. Otrzymuje nakaz zweryfikowania postawy moralnej aktorów podczas wojny.

Pięć lat później w miejsce ZASP-u powołany zostaje SPATiF. Czytelnik obserwuje stopniowe zmiany, które wprowadza władza komunistyczna. Znikają słynne kawiarnie, jak „Zodiak” czy „Ziemiańska”. W ich miejsce powstają nowe, jak „Lajkonik”, z nową klientelą – pracownikami Urzędu Bezpieczeństwa.

Podążamy za autorką, szlakiem słynnych lokali. Poznajemy kulisy kariery, skandale, zdrady, burzliwe romanse, sukcesy i porażki artystów, które przekazywane z ust do ust urosły do rangi anegdot. Głównym bohaterem jest tu niestety alkohol, uważany za eliksir życia, lekarstwo na zawodową porażkę i nieszczęśliwą miłość.

Publikacja warta uwagi. Znajdziemy tu sporą dawkę informacji o takich artystach jak Stanisław Dygat, Kalina Jędrusik, Stefania Grodzieńska, Janusz Minkiewicz, Agnieszka Osiecka, Stefan Kisielewski, Bogumił Kobiela, Bronisław Pawlik, Zbigniew Cybulski i wielu innych.

Oprawa twarda, szyta, czarno-białe zdjęcia, przypisy końcowe, bibliografia.

Tata. Człowiek, mit, legenda

 

 

Autor: Mifflin Lowe
Wydawnictwo: Znak

 

Mifflin Lowe jest amerykańskim pisarzem, autorem tekstów piosenek, muzykiem. Opublikował dwanaście książek.

Bohaterem omawianej publikacji skierowanej do najmłodszych czytelników jest idealny tata. To najsilniejszy, najbardziej odważny, najszybszy i najsprytniejszy człowiek na ziemi. Zjawia się zawsze w odpowiednim momencie. Potrafi udawać Tarzana. Przemieszcza się z prędkością światła. To nic, że czasami płaci za to mandaty. Znajduje każda zgubę. Rozwiązuje najtrudniejsze zadania i czyta z zamkniętymi oczami.

Mama czasami się na niego złości, ale w sumie kocha go za te jego szaleństwa. Taki tata daje dziecku poczucie siły i uczy wiary w siebie. Nawet wtedy, gdy coś się nie udaje.

Ciepła, rodzinna, mądra opowieść o autorytecie, jakim powinien być każdy ojciec. Doskonale zilustrowana przez Daniego Torrenta – hiszpańskiego artystę, zdobywcę wielu wyróżnień, docenionego przez amerykańskie Stowarzyszenie Ilustratorów.

Polecam.

Oprawa twarda, szyta, większy format.

Vermeer. Zbliżenia

 

 

Autor: Gary Schwatrz
Wydawnictwo Arkady

 

W serii „Zbliżenia” ukazały się już wcześniej albumy poświęcone twórczości Boscha, Caravaggia, Bruegela i Dürera. Najnowszy tom jest poświęcony twórczości Johannesa Vermeera, najważniejszego malarza holenderskiego epoki Złotego Wieku.

Czytelnik ma możliwość poznania dzieł mistrza poprzez reprodukcje całości jego płócien, a także dzięki wyjątkowym zbliżeniom ukazującym ich szczegóły. Vermeer przedstawiał postaci kobiet i elementy zwykłej rzeczywistości z przykuwającym uwagę widza realizmem. Jego obrazy zachwycają marzycielskim, poetyckim nastrojem.

120 zbliżeń szczegółów obrazów Vermeera zostało podzielonych na grupy tematyczne zgodnie z zainteresowaniami artysty, często zaskakującymi. Malarz ujawniał na przykład podziw dla innych mistrzów umieszczając w swoich widokach wnętrz kopie ich obrazów.

Także przedstawiane przez niego twarze młodych kobiet, ich szale, czepki, kapelusze, wstążki, loki przyciągają oko widza, zapraszając do wejścia w ich świat.

Gary Schwartz, autor rozbudowanych komentarzy do poszczególnych kadrów wziętych z obrazów artysty, nie tylko ze znawstwem analizuje technikę i ikonografię prac mistrza, lecz przede wszystkim pokazuje ich ukryte, zakorzenione w kulturowym kontekście znaczenia, nie zawsze czytelne dla współczesnego odbiorcy. W ten sposób najbardziej nawet niepozorna scenka rodzajowa urasta do niepowtarzalnego dokumentu swoich czasów.

Publikacja Gary’ego Schwartza – historyka sztuki specjalizującego się w malarstwie niderlandzkim zasługuje na uwagę.

Polecam.

Oprawa twarda, szyta, kolorowe reprodukcje, większy format.

Ojcze nasz

 

 

Autor: Michał Zabłocki
Wydawnictwo Fundacja Poemat

Kolejny na naszej liście tomik wierszy Michała Zabłockiego – znanego poety, autora tekstów piosenek (na przykład „Byłem w Nowym Yorku” czy „Między ciszą a ciszą” z repertuaru Grzegorza Turnaua), animatora życia literackiego, laureata Nagrody Miasta Krakowa w dziedzinie kultury, odznaczonego brązowym medalem Gloria Artis, prezesa krakowskiego oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Wydał 11 zbiorów wierszy. Za tom „Wiersze do kolorowania” uzyskał nominację do nagrody IBBY w kategorii Literatura. Książka „Janowska” (p. 15/2017) wyróżniona została nagrodą Krakowska Książka Miesiąca. Na podstawie jego wierszy powstało wiele znanych piosenek w repertuarach Grzegorza Turnaua, Czesława Mozila, Golec uOrkiestry, Agnieszki Chrzanowskiej i wielu innych artystów. Jest autorem librett i tekstów piosenek do spektakli teatralnych i muzycznych.

Omawiana publikacja to drugi po „Janowskiej” cykl wierszy poświęcony pamięci rodziców. Pierwszy dedykowany był Alinie Janowskiej (aktorce), ten – Wojciechowi Zabłockiemu. Oba zbiory zawierają po 33 wiersze i utrzymane są w prywatnym tonie. Są rodzajem wielowątkowej impresji o doświadczeniu wspólnego życia i oswajaniu śmierci.

Książka „Ojcze nasz” otrzymała Nagrodę Krakowa Miasta Literatury UNESCO 2022. Ojciec poety – Wojciech Zabłocki – był architektem, wybitnym sportowcem, czterokrotnym olimpijczykiem. W 1953 roku zdobył złoty medal w Mistrzostwach Świata juniorów w Paryżu, czym rozpoczął wspaniałą serię sukcesów polskiej szabli. Zdobywając kolejne medale, studiował i pracował nad projektami obiektów sportowych. Zaprojektował i wybudował ich wiele, zarówno w Polsce, jak zagranicą.

Poeta długo żegna się z ojcem, tęskni za nim, wspomina. Ton jego wierszy nie jest jednak patetyczny. Złości się na ojca, dyskutuje z nim, przekomarza się. Ma żal do świata, że tak szybko zapominał o dobrym człowieku, o geniuszu. Wie, że sam nigdy mu nie dorówna, bo nie ma formy, za bardzo zależy mu na treści, traci tempo i refleks, a to w szermierce jest niewybaczalne.

Zabłocki pisze, żeby śmierć przerobić na życie. Ale wynika z tego tylko strach i bieda.

Poezja odarta z wszelkich sztuczności, refleksyjna, życiowa.

Gorąco polecam. Oprawa miękka, klejona, na końcu nota o Wojciechu Zabłockim.

Zderzenie czołowe. Historia katastrofy pod Szczekocinami

 

 

Autor: Bartosz Jakubowski
Wydawnictwo Krytyki Politycznej

 

Książka Bartosza Jakubowskiego – autora podkastu „Węzeł przesiadkowy”, koordynatora zespołu ekspertów ds. transportu w Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego, ekonomisty, autora komentarzy i analiz z zakresu wykluczenia komunikacyjnego i polityki transportowej.

Jakubowski analizuje dokumentację zebraną w toku śledztwa dotyczącego katastrofy kolejowej, która wydarzyła się 3 marca 2012 roku pod Szczekocinami. Próbuje dotrzeć do skazanych dyżurnych ruchu, przedstawicieli związków zawodowych, emerytowanych kolejarzy i kierowników kieleckiego zakładu linii kolejowych. Napotyka na opór. Większość pracowników otrzymała zakaz wypowiadania się na temat wypadku.

Szczegółowo opisuje wydarzenia tego feralnego dnia. Wszystko zaczęło się na stacji Warszawa Centralna, gdy o godzinie 18.30 pociąg „Jan Matejko” ruszył w kierunku Krakowa. Polska żyła zbliżającymi się mistrzostwami Euro 2012. Infrastruktura kolejowa była nie gotowa do obsługi wzmożonego ruchu kibiców. Wszystkie duże inwestycje miały ogromne opóźnienia. Niektóre prace na czas mistrzostw zostały po prostu wstrzymane.

Autor wprowadza czytelnika w kolejową nomenklaturę, opisuje zadania wykonywane przez poszczególnych pracowników, ale przede wszystkim oddaje głos pasażerom, którzy przeżyli wypadek. Obrazy z wnętrza zmiażdżonych wagonów, wypełnionych krwią i szczątkami ludzkimi, pozostaną na zawsze w ich pamięci.

Przejmująca relacja z miejsca wydarzeń, świadectwo ratowników i mieszkańców położonej nieopodal Szczekocin wsi Chałupki oraz szczegółowy opis medialnej burzy i poszukiwania przyczyn wypadku. A w tle polityczne przepychanki.

Publikacja rzetelnie przygotowana i godna polecenia.

Oprawa miękka, klejona, bibliografia.

Tatusiowie czasami

 

 

Autor: Guido van Genechten
Wydawnictwo: Adamada

Guido van Genechten to belgijski utytułowany pisarz, grafik, autor książek dla dzieci. W poprzednim przeglądzie omawialiśmy „Całuski dla maluszka” (p. 10/2021).

Najnowsza opowieść poświęcona jest tatusiom, którzy czasami zachowują się jak dzieci. Wygłupiają się nie zwracając uwagi na to, że są w publicznym miejscu. Wchodzą do dziecinnych basenów, wychlapując cała wodę. Naśladują zwierzęta w zoo. Płaczą z powodu przegranej. Ciągle coś gubią. Zapominają o kupieniu najważniejszej rzeczy. Zamiast reperować psują i nie radzą sobie z podstawowymi narzędziami.

W najmniej oczekiwanym momencie odzywa się w nich sportowy duch i zaczynają szarżować. Na przykład podczas wakacji, na środku jeziora. Mimo wszystko nikt nie jest w stanie ich zastąpić. Kiedy ich nie ma, dzieci bardzo tęsknią.

Autor na przykładzie wymyślonej rodzinki nosorożców, pokazuje idealny obraz wspólnoty, w której każdy członek pełni wyznaczoną funkcję. Silny, wielki i nieporadny tata jest jej niezbędnym członkiem.

Polecam.

Oprawa twarda, szyta, większy format, ilustracje wykonane techniką komputerową.

Książka, która nie chciała być czytana

 

 

Autor: David Sundin
Wydawnictwo Zysk i S-ka

Debiut książkowy szwedzkiego pisarza, prezentera, scenarzysty i aktora.

Pomysłowa i zabawna opowieść o mądrej książce, która stara się przechytrzyć czytelnika. Nie życzy sobie, aby ktoś ją czytał, dlatego przekręca słowa, gubi litery, ukrywa całe zdania, zamienia się w kierownicę albo skrzydła.

Ni stąd ni zowąd na jej stronach pojawiają się zwierzęta, które mówią ludzkim głosem. Książka jest krnąbrna, niekulturalna i niegrzeczna. Zamyka się w najmniej oczekiwanym momencie. Wydobywa się z niej dziwna muzyka, która każe czytającemu śpiewać.

Zaraz potem strony zaczynają parzyć w ręce. Gdy dziecko wreszcie zasypia podczas wieczornego czytania, nieznośna lektura wciąga rodzica w wir dziwnych treści.

Publikacja wyjątkowo oryginalna. Idealny przykład literatury, która zachęca do kreatywnej zabawy, bez zbędnych akcesoriów.

Polecam. Oprawa twarda, szyta.

Niedźwiedź i szept wiatru

 

 

Autorka: Marianne Dubuc
Wydawnictwo Wytwórnia

 

Kolejna na naszej liście książka kanadyjskiej ilustratorki, laureatki nagrody literackiej Gubernatora Generalnego Kanady w kategorii Ilustracja, autorki serii „Lusia i przyjaciele” (p. 24/2017) oraz „Droga na górę” (p. 7/2019).

Tym razem bohaterem opowieści jest sympatyczny niedźwiedź. Wiedzie spokojne życie w leśnej chatce, otoczony przyjaciółmi. Pewnego dnia jednak zaczyna odczuwać potrzebę zmiany. Jakiś wewnętrzny głos każe mu wyruszyć w podróż.

Wędruje przez góry i doliny, aż dociera do domu królika, który z chęcią oferuje mu gościnę. Miś czuje się z nim bardzo dobrze. Ale coś każe mu iść dalej. Gubi się w lesie, chowa się przed deszczem i burzą. Gdy jest już bardzo zmęczony i zły, wstaje nowy dzień. Sympatyczna myszka prowadzi go go nowego domu.

Ta filozoficzna przypowiastka opowiada o potrzebie zmiany, którą odczuwają wszyscy ludzie, a może także zwierzęta. Chociaż droga do nowego życia bywa trudna, warto ja przejść, doświadczyć czegoś, rozwijać się, poznać nowych przyjaciół, zobaczyć inne kraje.

Ilustracje Maarianne Dubuc, naszkicowane ołówkiem i namalowane akwarelą, tworzą poetycki klimat opowieści, scenerię leśnych dróżek, szemrzących strumyków, dymów z komina i samotnych chatek, położonych na skraju puszczy.

Publikacja wyjątkowo atrakcyjna pod względem artystycznym.

Polecam. Oprawa twarda, szyta.

 

Giant

 

 

Autor: Mikaël
Wydawnictwo Timof Comics

 

Mikaël Suivre, ukrywający się pod pseudonimem „Mikaël” to francusko-kanadyjski rysownik, samouk, autor kilku opowiadań młodzieżowych, laureat konkursów komiksowych. W 2017 roku rozpoczął pracę nad dwutomową serią, której akcja rozgrywa się w Nowym Jorku lat 30.

Od pierwszej strony „Gianta” wciąga nas klimat Nowego Jorku z okresu wielkiego kryzysu, barwne, nieprzerysowane, wiarygodne postaci oraz dialogi. Czytelnik odkrywa świat budowniczych drapaczy chmur, ludzi ze słynnego zdjęcia, ukazującego mężczyzn siedzących na zawieszonej w przestworzach metalowej belce. To twardziele przyzwyczajeni do widoku krwi. Lawirowanie na rusztowaniach często kończy się kalectwem, a nawet śmiercią. Ale trzeba zacisnąć zęby, zapomnieć o bólu i harować w pocie czoła, by zarobić na skromne życie w obskurnym baraku. Dolar pięćdziesiąt, tyle wynosi stawka godzinowa.

Dan dołącza do ekipy nitowników, w której pracuje także Giant. To typ samotnika, wielki i milczący. Od pewnego czasu nie otrzymuje odpowiedzi na listy, które wysyła do Mary Ann, żony jednego z kolegów, który zginął w wypadku na budowie. Przekazuje kobiecie pieniądze, ale nie znajduje w sobie odwagi, by wyjawić jej, że została wdową.

Autor wiernie odtwarza brutalną rzeczywistość, mroczne zaułki dzielnicy robotniczej, tanią rozrywkę ludzi pracy, konflikty i romanse. I

lustracje Mikaëla sa dynamiczne, ukazują wnętrze bohaterów, ich cierpienie i nadzieje na lepszą przyszłość.

Lektura adresowana do dorosłych czytelników. Polecam miłośnikom komiksów.

Oprawa twarda, szyta, większy format.

Tato, no weź. Kupa i inne radości tacierzyństwa

 

 

Autor: Kamil Baleja
Wydawnictwo Agora

 

Kamil Baleja – zawodowo dziennikarz radiowy i telewizyjny, konferansjer, a prywatnie mąż i tata. Korzystając z obserwacji i własnych doświadczeń postanowił opisać perypetie młodego małżeństwa, które planuje, oczekuje, a potem wychowuje dzieci.

Świeżo upieczeni rodzice powinni sięgnąć po tę książkę, żeby poprawić sobie humor i przekonać się, że nie tylko oni w najmniej oczekiwanym momencie, z wypiekami na twarzy, szukają toalety dla wykrzykującego niecenzuralne słowa malucha.

Wszystko zaczyna się od macierzyńskich i tacierzyńskich instynktów. Autor opisuje drobne małżeńskie potyczki, planowanie dzieci, strach przed niepłodnością, wyczekiwanie na dwie kreski na teście, a potem dziwne upodobania kulinarne i nieznośne wahania nastrojów, które burzą mir domowy.

Historia podana w komediowym stylu, obrazowo, sugestywnie, z dobrymi dialogami. Baleja wie, że sam pada ofiarą stereotypowego myślenia, parentingowych trendów, mody na porody rodzinne. Kapituluje przed obliczem popłakującej ukochanej i robi wszystko to, czego wymagają najnowsze poradniki i wszechwiedzący Google.

Lektura przezabawna, napisana z dużym dystansem do samego siebie.

Polecam. Oprawa miękka, klejona.