Kraków. Spacerownik literacki

Autorki: Agnieszka Konior i Anna Hojwa              Wydawnictwo Bezdroża

 

Autorki zabierają czytelnika na długie spacery śladami książek oraz pisarzy po Krakowie. Proponują aż 28 pasjonujących szlaków literackimi tropami, między innymi bibliotecznymi, cmentarnymi, filmowymi, pomnikowymi. Jednym z bardziej oryginalnych jest szlak krakowskich kryminałów zawierający miejsca gdzie popełniano najwięcej morderstw, jak zalew nowohucki, cmentarz Rakowicki czy kamieniołomy Libana, a także hotele i budynku, w których popełniano literackie lub rzeczywiste zbrodnie. Na szlaku poetów niepokornych odwiedzamy Piwnicę pod Baranami, której współzałożycielem był Wiesław Dymny; Klub Garnizonowy, w którym Konstanty Ildefons Gałczyński założył tuż po wojnie Kabaret Siedem Kotów; Park Jalu Kurka; Kamienice w których mieszkali – przykładowo – Andrzej Bursa, Jan Sztaudynger, Tadeusz Peiper czy Stanisław Czycz.

A propos Gałczyńskiego – nic nie stoi na przeszkodzie, żeby przebyć trasę przejazdu sławnej Zaczarowanej Dorożki, bo i to Agnieszka Konior i Anna Hojwa zapewniają w swoim literackim przewodniku. Jest i szlak Baltazara Gąbki, postaci wykreowanej przez Stanisława Pagaczewskiego w przeznaczonej dla dzieci powieści o porwanym w Krainie Deszczowców sławnym badaczu latających żab, któremu na ratunek książę Krak wysyła ekspedycję składającą się z wawelskiego Smoka oraz kucharza Bartłomieja Bartoliniego, herbu Zielona Pietruszka. Smok oraz Pagaczewski zostali upamiętnieni na bulwarach wiślanych: Smok pomnikiem, a pisarz ławką. Jesttakże restauracja „U Bartoliniego” przy samym Rynku Głównym. Jednym z najbardziej obfitych w doznania intelektualne i duchowe jest szlak Młodej Polski, oferujący do zwiedzenia „szafirową pracownię” Stanisława Wyspiańskiego przy ul. Krowoderskiej 79 z widokiem na kopiec Kościuszki; Mieszkanie Stanisława Przybyszewskiego przy Karmelickiej róg Siemiradzkiego; Salon Ignacego Sewera – Maciejowskiego przy Batorego 6; Redakcję legendarnego dziennika „Życie” przy Karmelickiej 22; Znajdujące się w pobliżu mieszkanie Kazimierza Przerwy – Tetmajera (Karmelicka 14); Mieszkanie Tadeusza Boya-Żeleńskiego przy Karmelickiej 6; Mieszkanie rodziny Rydlów przy Sławkowskiej 22. Także ławkę Dagny Juel-Przybyszewskiej na Plantach, kawiarnię Szmidta na rogu Plant i Szewskiej; kawiarnię Turlińskiego przy Szpitalnej 38, którą sławił Lucjan Rydel słowami: „Niechże ciebie rymem wsławię / Knajpo – gdzie przy czarnej kawie / Drogi czas na niczym trawię”.

Na szlaku tym znajdują się również takie perły kulturalne jak Kościół Mariacki, Teatr im. Słowackiego oraz Jama Michalikowa z licznymi obrazami i rysunkami młodopolskich artystów. Miejsc wymienionych w książce jest bez liku, przecież cały dawny Kraków to chodząca i leżąca na półkach literatura. Przy każdej z tras autorki szacują dystans oraz czas potrzebny do ich pokonania, na przykład – Literacką Nową Hutę można zwiedzić w 4 godziny na dystansie 6 kilometrów, a szlak Tadeusza Boya-Żeleńskiego już w półtorej godziny, pokonując w tym czasie 4 km. Każde z miejsc dokładnie opisują, nie szczędząc informacji historycznych, architektonicznych i kulturalnych, jak również ciekawostek, którymi sypią jak z rękawa. Ufff ! Wyczerpujący to spacer, ale wart wysiłku. Książkę polecam – z czułością ! Oprawa miękka, klejona. Piotr Kitrasiewicz