Autorka: Anja Mugerli                    Wydawnictwo Akademickie Sedno

Utwory zawarte w książce Anji Mugerli są przykładem bałkańskiego realizmu magicznego. Autorka jest Słowenką, a zbiór zatytułowany „Pszczela rodzina” składa się z siedmiu opowiadań, których fabuła w większości rozgrywa się właśnie w Słowenii.

Wyjątkiem jest tytułowy utwór, bardziej obszerny od pozostałych, z akcją osadzoną w roku 1938 w dopiero co zajętej przez Hitlera Austrii. Bohaterami tych opowieści, w których w świat rzeczywisty wdziera się to co wyobrażone i fikcyjne, wynikające z ludzkich tęsknot, pragnień, nadziei, ale również lęków i obnażonych instynktów, są ludzie w związkach rodzinnych lub partnerskich, stający twarzą w twarz z różnego rodzaju wyzwaniami. W „Amatorce jabłek” młoda kobieta, żyjąca z egocentrycznym, myślącym tylko o karierze dyrygentem, poznaje tajemniczą starszą kobietę, odkrywającą przed nią przynoszącą ukojenie moc wynikającą ze smaku jabłek.

W opowiadaniu „Buty” najmłodsza córka z biednej chłopskiej rodziny jest nieszczęśliwa, bo obiecane przez ojca buty przypadły jej siostrze, a w wyobrażeniach chodzącej boso bohaterki urastają one niemal do totemu, symbolu szczęścia i spełnienia. Z kolei z „Pszczelej rodzinie” austriacki chłopiec, syn Żydówki i Słoweńca, znajduje schronienie przed prześladującymi go kolegami w niesamowitym, ale i fascynującym świecie pasieki, gdzie ukrywający się przed hitlerowcami pszczelarz pełni rolę szamana przenoszącego bohatera do innego świata.

Opowiadania Anji Mugerli nie są łatwe w lekturze. Styl autorki, zwykle prosty i klarowny, nabiera momentami swoistej wirtuozerii językowej, za pomocą której kreuje ona odmienną, magiczną rzeczywistość w codziennych relacjach międzyludzkich, co wymaga nie tylko skupienia w czasie lektury, ale i wrażliwości emocjonalnej, jak również otwarcia intelektualnego na poetykę zbudowaną z przenikających się różnych światów, zbudowanych bardzo plastycznie z udziałem bałkańskich zwyczajów, tradycji i kulinariów, a także irracjonalnych istot rodem z etnicznych wierzeń. Wszystkie te elementy składają się na klucz za pomocą którego autorka sięga do niezwykle złożonego wnętrza człowieka, wydobywając z niego to co zaskakujące, ukryte, tajemnicze i metafizyczne. Dla koneserów. Oprawa miękka, klejona. Piotr Kitrasiewicz