Z dala od Gretchen. Historia miłości, która nie miała prawa się wydarzyć

Autorka: Susanne Abel                                                        Grupa Wydawnicza Relacja

Literatura obyczajowa z współczesną akcją w połączeniu z retrospekcjami dziejącymi się w zamierzchłych realiach to zawsze szansa na refleksję o wpływie przeszłości w tu i teraz. Żyjący w biegu bohater Tom Monderath zrozumie, że tak naprawdę niewiele wie o własnej matce (Greta). Kobieta ma 84 lata, ten sędziwy wiek przynosi w końcu druzgocącą diagnozę: demencja, alzheimer. Staruszka potrzebuje pomocy i opieki syna. Tom musi sporo zmienić, jest gwiazdą telewizji (o którym w prasie bulwarowej można przeczytać: „Koloński Bradley Cooper czyta wieczorne wiadomości”), może liczyć na kolejne romanse, daleko mu do wizerunku statecznego, dojrzałego mężczyzny. Nowe okoliczności sprawiają, że Tom przechodzi swego rodzaju readaptację do roli syna. Lepsze momenty Grety wywołują ożywione rozmowy między bliskimi, w czasie których Tom po raz pierwszy słucha o latach dzieciństwa matki spędzonych w Prusach Wschodnich.

Najbardziej zaskakującym, może nawet szokującym, faktem, jaki poznaje jest wielkie uczucie, które łączyło Gretę z czarnoskórym amerykańskim żołnierzem, a zapłonęło tuż po II wojnie światowej. To niby fikcja literacka, ale inspirowana prawdziwymi historiami. Autorka odwołuje się do terminu „Brown Babies” określającego dzieci urodzone ze związków Niemek z afroamerykańskimi ojcami w latach 40. i 50. Elementy powieści historycznej w „Z dala od Gretchen” są dość innowacyjne tematycznie w porównaniu do najczęstszych motywów w kontekście II wojny światowej i czasów tuż powojennych w Niemczech. Tym bardziej że Susanne Abel nie podąża na siłę w kierunku dramy, potrafi zachować pogodę tekstu i opowieści. Tam gdzie tylko może nasyca ją optymizmem. Wiarygodnie wypada metamorfoza Toma, który w imię uświadomionej miłości do matki zapragnie dokonać dla niej wydawałoby się nieprawdopodobnej rzeczy. Interesująca jest też paralela między wątkiem historycznym a współczesnym w odniesieniu do problemu dzisiejszych uchodźców wraz z podstawowymi konsekwencjami jak asymilacja bądź jej brak, różnice kulturowe. W tej niewątpliwie wzruszającej historii współistnieją dwie perspektywy: osobista i historyczna. Nie przeszkadzają sobie ani na moment. Oprawa twarda, szyta.