Autor: Zenon Krajewski                                            Wydawnictwo Promissum

Najnowsza powieść Zenona Krajewskiego koncentruje uwagę czytelników na kilku bohaterach znanych z jego poprzednich książek. Tym razem Elian Wiernik, Michał Łyn i Ludomir Rajewski próbują odbudować swoje życie po apokalipsie II wojny światowej. Elian po utracie rodziców, żony i syna marzy o wyjeździe do Palestyny, gdzie wkrótce narodzi się państwo Izrael. Odnajduje swoją kuzynkę i wspólnie wyruszają w niebezpieczną podróż, która ma ich doprowadzić do upragnionego celu, który okazuje się być jednak daleki od idealistycznych wyobrażeń. Michał Łyn po powrocie z wojennej tułaczki zderza się z problemami powojennej rzeczywistości Polski, co w jego przypadku oznacza konieczność odbudowy domu i mierzenie się z podstawowymi problemami egzystencjalnymi dotykającymi jego rodzinę. Ludomir Rajewski wprawdzie osiedlił się w Kazachstanie, znalazł tam żonę i przyjaciół, ale instynkt ciągnie go do Polski.

Tęsknota za domem w końcu popchnie go do powrotu, ale skutki tej decyzji okażą się być dramatyczne dla całej jego rodziny. Krajewski przemieszcza swoich bohaterów przez różne części Polski i świata, co idealnie komponuje się z sytuacją powojennych losów wielu migrantów, ale też pokazuje szerszy kontekst geopolityczny. Szczególnie ciekawy jest tu wątek tworzenia się państwa żydowskiego i jego uwikłanie w rozmaite problemy tożsamościowe, etniczne i polityczne już u zarania tego procesu. Koniec wojny w przypadku żadnego z bohaterów nie przyniósł upragnionego spokoju, ale raczej nowe wyzwania i problemy, z którymi mierzą się na miarę swoich możliwości. Powieść jest przykładem zderzenia makro i mikrohistorii. Indywidualne losy dzieją się na tle wielkich wydarzeń czy procesów dziejowych. Tytuł sugeruje wprawdzie domknięcie wszystkich wątków, ale lektura powieści zdaje się sugerować, że wiele jeszcze może się wydarzyć. Książka Zenona Krajewskiego może zainteresować wielbicieli literatury historycznej albo zwolenników powieści obyczajowych z rozbudowanym tłem historycznym. Oprawa miękka, klejona. Anna Karczewska