Autorzy: Przemysław Sadura, Sławomir Sierakowski      Wydawnictwo Krytyki Politycznej

Książka Przemysława Sadury (profesor Uniwersytetu Warszawskiego, kurator Instytutu Krytyki Politycznej, poprzednio na liście: “Upadek komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej w perspektywie współczesnych teorii rewolucji”, P. 12/15) i Sławomira Sierakowskiego (szef Krytyki Politycznej, stypendysta uniwersytetów Harvarda, Princeton i Yale; publikuje m.in. w “Polityce”, “Financial Times” i “Die Zeit”) powstała jako efekt wspólnego programu badawczego, realizowanego w latach 2019-2023, w którym wzięło udział prawie osiemnaście tysięcy Polek i Polaków.

Publikacja przynosi sporo interesujących i zaskakujących wniosków. Sadura i Sierakowski pytali badanych między innymi o ich motywacje, czyli o to, czym kierują się – jako wyborcy danej partii – oddając głos na swoich faworytów. Z badań wynika, że spora część elektoratu PiS, PSL czy Konfederacji wykazuje się postawą tzw. cynizmu politycznego – a więc podejściem: “opłaca mi się i przymykam oko na afery swojej partii” – której autorzy bynajmniej nie piętnują, podkreślają raczej jej racjonalność i wskazują, że nie jest ona wynikiem złej woli, ale warunków życiowych. Czego jeszcze można dowiedzieć się z książki o wyborcach partii populistycznych? Że nie są jedynie “naiwnymi odbiorcami kościelnych kazań i telewizyjnej propagandy” (jak głosi stereotyp). Świadczą o tym ich reakcje na działania władzy, programy socjalne, ujawniane afery, politykę zagraniczną czy dość szeroki wachlarz oglądanych mediów (badania pokazują, że zestaw programów informacyjnych, które ogląda wyborca PiS-u jest bogatszy niż wyborcy PO).

Sadura i Sierakowski poruszają wiele ważnych wątków. Odwołują się przy tym do teorii socjologicznych, historii filozofii, historii politycznej Europy Wschodniej i Zachodniej oraz wiedzy ekspertów. Starając się zrozumieć wybory Polaków i ich odpowiedź na istotne tematy dotyczące życia publicznego, pokazują dynamikę relacji między państwem a społeczeństwem z perspektywy obywateli, ale przyglądają się też funkcjonowaniu samego państwa (służba zdrowia, edukacja i inne usługi publiczne).

Czym jest populizm, w jaki sposób zaraża (sojuszników, ale też przeciwników) i na czym polega sukces tego zjawiska w Polsce? Czy populistów da się rozliczać z poglądów? Jak poziom zaufania w społeczeństwie determinuje skalę zaangażowania obywateli w opór wobec populizmu? Dlaczego spory odsetek elektoratu PiS głosuje na tę partię, mimo że nie jest zadowolony z jej rządów? Książkę można traktować jako solidną lekcję o polskiej (i nie tylko) polityce, naszym społeczeństwie i zarazem powtórkę z historii rządów ostatnich lat. Lekturę warto polecać zarówno zwolennikom opozycji, jak i partii rządzącej.

Publikacja wydana w oprawie twardej, szytej, zawiera schematy, wykresy, przypisy końcowe i kod QR odsyłający do wyników badań.