Autor: Cezary Harasimowicz                                  Wydawnictwo Lira

Cezary Harasimowicz, uznany pisarz i scenarzysta, dzieli się z nami opowieścią, która mogłaby stanowić fenomenalny materiał na scenariusz filmowy. Jego najnowsza książka to zbeletryzowana biografia pierwszej polskiej lekarki, Reginy Salomei Pilsztynowej. Jakkolwiek posługiwanie się tytułem lekarza w tym wypadku jest być może lekkim nadużyciem, bowiem bohaterka nie posiadała formalnego wykształcenia w tym zakresie, ale wydaje się, że z sukcesem realizowała misję leczenia ludzi, a nawet zrobiła na tym polu międzynarodową karierę, co samo w sobie świadczy o dużych umiejętnościach i inteligencji.

Gdyby żywot Reginy ograniczył się do wymienionych osiągnięć, można by go uznać za niezwykły i spełniony, bo kobieta praktykująca medycynę w XVIII wieku musiała budzić co najmniej ambiwalentne uczucia. Tymczasem protagonistka tej historii realizowała się w sposób spektakularnie wprost nieokiełznany – leczyła urzędników na dworze sułtana w Stambule, praktykowała w haremie pewnego paszy w Sofii, trafiła na dwór carycy Anny w Petersburgu, aby ponownie zawitać na dworze Mustafy III w Stambule; ponadto parała się szpiegostwem i handlem ludźmi, miała dwóch mężów, przy czym pierwszy był lekarzem, który wprowadził ją w tajniki zawodu, natomiast drugi był wykupionym przez nią z tureckiej niewoli austriackim oficerem. Ta biografia jest idealnym potwierdzeniem maksymy, wedle której życie pisze bardziej dramatyczne scenariusze niż scenarzyści filmowi.

Fabuła tej powieści jest sama w sobie fascynująca, przy czym pędzi w tak szalonym tempie, że czytelnik pozostaje wobec tego faktu zarazem oczarowany i oszołomiony równocześnie. Oczywiście podstawą takiego stanu rzeczy jest materiał źródłowy czyli w tym wypadku pełne pasji i rozmaitych perturbacji życie głównej bohaterki, ale niemała w tym zasługa autora powieści. Cezary Harasimowicz utkał bowiem z dostępnych faktów biograficznych materię bogatą, mieniącą się feerią barw niczym orientalny kobierzec, dodał do tego odpowiednią dawkę humoru, oryginalny styl językowy, bynajmniej nie trącący przy tym fałszywie archaiczną nutą, o co niekiedy trudno w tego rodzaju sytuacjach.

Książkę czyta się jednym tchem, a jedyny niedosyt, jaki towarzyszy czytelnikowi po lekturze, to stan niewiedzy co do dalszych losów „doktorki”. Powieść Harasimowicza to nowoczesna powieść łotrzykowska w wersji feministycznej. Jej bohaterka stawała w szranki z mężczyznami na wielu polach. Czasem wygrywała, czasem przegrywała, z równą łatwością zarabiała pieniądze, jak je traciła, ale zawsze pozostawała sobą, nietuzinkowa postacią o ognistym temperamencie, nieposkromionym apetycie na życie i otwartym umyśle. Gorąco polecam. Oprawa miękka, klejona. Anna Karczewska