Autor: Philippe Sands                                                  Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Philippe Sands – profesor prawa, czynny adwokat zabierający głos na arenie międzynarodowej w bardzo istotnych sprawach. Warto zajrzeć do biogramu autora, którego twórczość już prezentowaliśmy. Chodzi o znakomitą książkę „Szlak szczurów. Historia ucieczki nazistowskiego oprawcy” (p. 13/2022).

W najnowszej publikacji zajął się losem małej społeczności z archipelagu Czagos. To właśnie tutaj w 1965 roku powstało Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego, co w dalszej kolejności skutkowało na mocy porozumienia między Wielką Brytanią a USA wysiedleniem mieszkańców na Mauritius (lata 1967-1971). Oba mocarstwa działały w kierunku utworzenia bazy wojskowej na wysiedlonym terenie. „Jeden kufer, żadnych zwierząt” – nakazali kolonizatorzy. Dla tych ludzi natychmiastowy nakaz opuszczenia wyspy, porzucenie domu, de facto całej przeszłości było szokiem każdego rodzaju: kulturowym, poznawczym, historycznym. Nagłe zderzenie z wielkimi graczami światowej sceny politycznej pokazało miejsce w szeregu jednostki ludzkiej i jej znaczenie przy wyrokach historii.

Autor zaangażował się w sprawę kompleksowo. Osobiście poznał niektórych bohaterów książki, opisał ich życie po deportacji i podejmowane próby powrotu do domu. Tak naprawdę sprawa toczy się do dzisiaj, a jej kulisy pozwoliły Sandsowi na analizę polityki międzynarodowej i międzynarodowego prawa, tworzenia konwencji dających rozmaite możliwości mocarstwom. Sands odsłania też genezę negocjacji w sprawie utworzenia tej sławetnej kolonii. W negocjacjach pominięto rzecz jasna ewentualny głos mieszkańców. Autor ma ogromne zasługi w nagłośnieniu tej nieznanej powszechnie sprawy. Zanim spisał tę historię, wygłosił ją w cyklu odczytów w Haskiej Akademii Prawa Międzynarodowego. Pozycja zawiera przypisy końcowe, indeks. Oprawa miękka, klejona.