Autor: Vladimir Czernawin                                    Wydawnictwo Ośrodek Karta

Władimir Czernawin to postać zapewne mało znana polskim czytelnikom, ale jego los odzwierciedla doświadczenia wielu przedstawicieli rosyjskiej inteligencji, która została w bezprecedensowy sposób dotknięta represjami na skutek działań sowieckiego systemu bezpieki. Sam bohater tak podsumowuje swoją biografię: „mój los to zwykła historia rosyjskiego naukowca, specjalisty – zwyczajny los ogólnie kulturalnych ludzi w związku Sowieckim. (…) nasza wina była jednakowa: wyższość kulturowa, której bolszewicy nie mogli nam wybaczyć”.

Czernawin był biologiem, który pracował jako badacz Państwowego Trustu Przemysłu Rybnego na Morzu Arktycznym. Jak wielu jemu podobnych, stosunkowo szybko został aresztowany i oskarżony o sabotaż „przy produkcji konserw rybnych”. W efekcie tych oskarżeń w 1930 r. trafił do łagru na Wyspach Sołowieckich. Jego opowieść dokumentująca niemal dzień po dniu sytuacjępoprzedzającą aresztowanie, narastającą wówczas grozę i poczucie wszechogarniającego absurdu, skrupulatnie skonstruowana lista osób, które kolejno znikały z jego życia, po to, aby trafić na wieloletnią katorgę w najlepszym wypadku, a w tym gorszym na natychmiastowe rozstrzelanie, dają doskonały obraz kraju tkwiącego w okowach systemu, którego funkcjonowanie wymyka się wszelkim racjonalnym regułom. Czernawin jako jeden z nielicznych przechytrzył jednak ów system, ponieważ razem z żoną i synem zbiegł za granicę. Książka z pewnością ważna i potrzebna, mimo wielu innych świadectw tego typu. Polecam. Oprawa miękka, szyta. Anna Karczewska