Niewidzialna doktryna. Tajna historia neoliberalizmu (i tego, jak przejął kontrolę nad Twoim życiem)

Autorzy: George Monbiot i Peter Hutchison      Wydawnictwo Krytyki Politycznej

Neoliberalizm w rozumieniu autorów tej książki jest zjawiskiem bardzo niebezpiecznym, mocno demonicznym, podstępnym i zakłamanym. Wpaja w ludzi, że nie są obywatelami swoich państw, lecz konsumentami, którzy mają prawo być chciwymi, zachłannymi i pożądającymi wszelkich dóbr doczesnych. Zachłanność bowiem, jak również chciwość, egoizm, samolubstwo, wygórowane oczekiwania i dążenia nie są niczym złym, bo realizując je człowiek dąży do bogactwa. A dążąc do niego pracuje, kombinuje, staje się przedsiębiorczy, myśli kategoriami marketingowymi, jednym słowem nastawia swoje życie na pojęcie „mieć”. A to w skali globalnej doprowadza to ogólnego bogacenia się społeczeństw, usprawniania ich funkcjonowania, podnoszenia zasobności i poziomu. Słowem – materialistyczne i egoistyczne dążenia są jak najbardziej pozytywne i konstruktywne, o ile zostaną skierowane we właściwym kierunku. Człowiekowi trzeba go wskazać i skłaniać do podążania właściwą drogą, a wówczas osiągnie stan błogostanu, a wraz z nim szczęśliwe stanie się społeczeństwo w którym żyje i funkcjonuje.

Neoliberałowie są zdania, że współczesne państwo demokratyczne niepotrzebnie prowadzi jakiekolwiek programy wsparcia, w tym dla najuboższych, niepełnosprawnych i bezrobotnych. Osłabia bowiem własną gospodarkę poprzez zbędne wydawanie pieniędzy, gdyż każdy powinien sam umieć zadbać o siebie. Rolą rządów państw, według neoliberałów, są cięcia podatkowe, redukcja biurokracji, szeroko pojęta prywatyzacja, bezwzględne tłumienie protestów społecznych, osłabianie możliwości działania związków zawodowych i likwidowanie umów zbiorowych. A najlepiej wyplenienie wszelkiej ingerencji państwa w sprawy rynkowe, bo administracja jest tyranem działającym przeciwko innowacyjności, przedsiębiorczości, kreatywności. George Monbiot i Peter Hutchison analizują różne problemy społeczne, gospodarcze i ekonomiczne, jak kryzys struktur demokratycznych, rozległe wpływy anonimowych popleczników, potęgę oligarchów w usługach publicznych, redystrybucję bogactwa, manipulowanie środkami masowego przekazu na zasadzie, kto ma pieniądze i narzędzia rozpowszechniania poglądów, ten decyduje jak ludzie mają myśleć.

Autorzy wchodzą w zagadnienia mniej lub bardziej znane polskiemu czytelnikowi, a jest wśród nich zjawisko anomii w Wielkiej Brytanii oraz rządów Barracka Obamy i pierwszej kadencji Donalda Trumpa w Stanach Zjednoczonych, a przede wszystkim polityka międzynarodowej Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Ta ostatnia, zrzeszająca 38 członków, wymyśliła i wprowadziła w życie reformę podatkową, w wyniku której bogaci płacili mniejsze podatki, a biedni większe. Zdaniem neoliberałów, miało to pobudzić gospodarczą wydajność i wzrost inwestycji, a zakończyło się totalną porażką, bo wraz z redukcją wysokości opodatkowania osób zamożnych zmniejszała się moc nabywcza zarówno państwa, jak i osób uboższych, a w wyniku tego nastąpiło totalne ograniczenie popytu gospodarczego. Autorzy porównują niekiedy eksperymenty neoliberalne z tym, co uprawiał komunizm, z jego gospodarczymi i ekonomicznymi innowacjami, typu kolektywizacja, odgórne sterowanie rynkiem i narzucanie masom co mają myśleć. Polecam – ku rozwadze. Oprawa miękka, klejona. Piotr Kitrasiewicz