Autor: Reiner Stach                                                   Wydawnictwo: PIW

Reiner Stach to niemiecki pisarz, wydawca, publicysta, wreszcie biograf Franza Kafki; i to biograf znakomity. Prezentowana pozycja jest częścią trzytomowej całości. W Niemczech – wbrew chronologii treści – wydano ją jako ostatnią. W Polsce odpowiednikiem Stacha jest Andrzej Franaszek. Skrupulatność obu nie zna granic.

Jak wskazuje tytuł, opisał tutaj wczesne lata życia Kafki. Wiąże się to z zasadniczą cechą książki. Mianowicie, w kilku rozdziałach osoba twórcy „Procesu” czy też jego rodzina są obecne szczątkowo. Stach opisuje bowiem czeską Pragę, historię miasta, procesy społeczne, słowem: elementy, które ukształtowały Kafkę jako pisarza w momencie, gdy jeszcze tym pisarzem nie był. Z tego powodu po książkę mogą sięgnąć nie tylko miłośnicy kafkowskiej prozy, ale również czytelnicy zainteresowani historią Czech lub wątkami antysemickimi.

Stach odbył wiele kwerend, m.in. w Izraelu. Spędził sporo czasu w archiwach, przebrnął przez ogrom materiału pozostawiony przez Maxa Broda – wieloletniego przyjaciela i również biografa Kafki, de facto odkrywcę jego literackiego talentu, który, wykonując testament pisarza, stał na straży literatury: albowiem nie zniszczył rękopisów Kafki. Brod miał jednocześnie skłonność do konfabulacji, doskonale wiedział, że Kafka – owszem – był arcymistrzem opowiadania, ale naprawdę kiepsko radził sobie z pisarstwem innego typu (poezją, dramatem).

Mimo tego faktu promował je, licząc głównie na zysk i poklask. Stach dokonuje rewizji w tym zakresie. O tym, ale też o gigantycznym strachu wywołanym w Kafce pierwszą jazdą metrem w Paryżu – przeczytamy w dziele (choć słowo „arcydzieło” nie będzie nadużyciem) Stacha. Przypisy, bibliografia, indeks osób oraz nazw geograficznych i topograficznych w pakiecie. Oprawa twarda, szyta.