Autor: Jakub Wiśniewski                                              Wydawnictwo Filtry

Wyróżniona Nagrodą Krakowa Miasta Literatury UNESCO 2022 powieść Jakuba Wiśniewskiego – muzyka, tekściarza i pisarza – podzielona jest na dwa monologi. Akcja rozgrywa się w klimacie mrocznych zaułków współczesnego Krakowa, a narrację prowadzą tu na przemian: uzależniony od pornografii Robak i jego znajomy Onan. Bohaterowie otwierają przed nami najbardziej dzikie rejony własnej wyobraźni. Dotyczy to zwłaszcza pierwszego z nich. Robak, doskonale zorientowany w swoich chorobliwych fascynacjach, bez cenzurowania samego siebie o nich opowiada. Gardzi sobą, bo ma świadomość, że jest “trupojadem” i “żywi się zimnym mięsem w dwa de, przerobionym na piksele” (s. 91). Drugi bohater, którego imię kojarzy się z postacią z Biblii, zwierza się ze swojej dziwacznej relacji z Robakiem dziennikarzowi. W trakcie tej rozmowy wychodzi na jaw, że i Onan ma problem z zaangażowaniem się w relację z kobietą.

Podejście obu bohaterów wpisuje się w ramy definicji pojęcia toksycznej męskości, czyli głównego tematu powieści. Niniejszy utwór przedstawia ponurą wizję prymitywnych męskich instynktów, których uzależniające formy zaspokajania złudnie postrzega się jako dowód na wyzwolenie z narzucanej przez stulecia presji sztucznego ich tłumienia. Przedstawiony tu typ bohatera to przykład mężczyzny zagubionego, uwikłanego w pułapkę pierwotnych popędów, które pozbawione kontroli, oddalają go od możliwości funkcjonowania w społeczeństwie. Symbolem takiego zawieszenia pomiędzy naturą a kulturą jest powtarzający się cyklicznie sen Robaka, w którym bohater obserwowany i narażony na szykany idzie przez miasto, ciągnąc za sobą wielkie i ciężkie jądra. Polecam uwadze. Oprawa miękka, klejona.