Autor: Danny Orbach                                                Wydawnictwo Znak Litera Nova

Fakt, że wielu zbrodniarzy hitlerowskich uniknęło kary uciekając u schyłku wojny daleko poza granice walącej się w gruzy Trzeciej Rzeszy jest dość powszechnie znany. Jednak to, że niektórzy z nich porobili kariery w krajach walczących uprzednio z Niemcami już nie jest tak bardzo oczywiste. Na przykład, Alois Brunner, wysoki rangą funkcjonariusz gestapo, miał na sumieniu dziesiątki, a może nawet setki tysięcy Żydów, których deportował do Auschwitz z krajów okupowanych przez Rzeszę.

Po wojnie znalazł bezpieczną przystań w Syrii, gdzie zajmował się kiszeniem kapusty i sprzedawaniem jej do lokalnego supermarketu, dopóki władze tego arabskiego państwa nie przekonały się, że może im się przydać jako agent wywiadu zdobywający informacje na temat Izraela. Mosad czyli izraelska organizacja wywiadowcza wielokrotnie dokonywał na niego zamachów, ale bez rezultatu. Inną znaną postacią był Otto Skorzeny, szef komandosów w służbie Hitlera. Po wojnie wprawdzie stanął przed sądem denazyfikacyjnym, a nawet został osadzony w Dachau, ale uciekł stamtąd w przebraniu żołnierza alianckiego. Zatrudniła go amerykańska CIA do zbierania informacji na temat krajów Bliskiego Wschodu, a następnie pracował dla Mosadu, który podobnie jak CIA, a wcześniej Hitler, cenił jego wyszkolenie i umiejętność działania w terenie.

Nawet tak osławiona postać jak Klaus Barbie, nazywany katem z Lyonu, odpowiedzialny za tortury i śmierć tysiąca kobiet, mężczyzn i dzieci, ścigany przez francuski wymiar sprawiedliwości, znalazł zatrudnienie po drugiej stronie oceanu jako agent amerykańskiego kontrwywiadu wojskowego. Kiedy stał się niewygodny dla mocodawców, ci przerzucili go do Ameryki Południowej, oczywiście zaopatrując w pieniądze i fałszywe dokumenty, a tam, korzystając ze zmiennej koniunktury politycznej w lokalnych państwach i państewkach oraz często zmieniających się rządów, znalazł intratne zatrudnienie jako konsultant do spraw bezpieczeństwa miejscowych dyktatorów. Inni zbrodniarze nazistowscy, szczególnie ci z wiedzą wywiadowczą lub techniczną, pracowali między innymi w Algierii czy Egipcie, nie mówiąc o Związku Radzieckim, który jednak wykorzystywał do swoich celów wojennych jeńców, a nie uciekinierów z RFN, bo ci obierali inny kierunek ucieczki.

Byli esesmani czy gestapowcy, oficerowie Abwehry lub SD, pracowali czasem także dla rządu federalnego, a w NRD znajdowali zatrudnienie w policji ludowej (Volk Polizei) oraz w Stasi. Książka ukazuje losy tych ludzi w kontekście wydarzeń światowych i konfliktów zbrojnych w drugiej połowie XX wieku. Autor bazował na dokumentach w archiwach całego świata, udało mu się także dotrzeć do niektórych świadków wydarzeń. Dla zainteresowanych. Oprawa twarda, szyta. Piotr Kitrasiewicz