Autor: Mark Lilla
Wydawnictwo Krytyki Politycznej

Książka amerykańskiego historyka idei, filozofa polityki i eseisty, profesora na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku, to esej o pragnieniu niewiedzy, będący – jak pisze autor we wstępie – „specyficznym dziennikiem podróży”.

Tytuł dzieła nawiązuje do zwrotu pochodzącego z angielskiego wiersza, które stało się przysłowiem: „Ignorancja jest błogością”. Autor zgłębia tu kwestie związane z dwiema przeciwstawnymi postawami: poszukiwaniem wiedzy i opieraniem się wiedzy. Odwołując się do historii literatury, teologii, sztuki, teatru i filozofii, analizuje psychologiczne mechanizmy ignorancji. Zastanawia się nad ludzką skłonnością do samooszukiwania się, niechęcią do poszukiwania zrozumienia siebie i otaczającego świata, a także nad wpływem oporu wobec wiedzy na ludzką egzystencję, życie społeczne, religie i kultury.

Punktem wyjścia do snucia rozważań są starożytne mity, pisma religijne, poezja epicka, sztuki teatralne oraz współczesne powieści. Lilla omawia tu mit Edypa, którego uważa za tragiczną ofiarę własnej woli ignorancji. Analizuje pisma Platona, zwracając uwagę na nowy sposób uprawiania filozofii przez Sokratesa, który próbował przekonać swoich rozmówców, jak ważne jest dociekanie prawdy o świecie i jaźni. Opisuje przedstawioną w powieści o Don Kichocie historię Anzelma, bogatego florenckiego kupca nieufnego wobec żony Kamili, który z pomocą przyjaciela wystawiał na próbę jej wierność, przez co stracił zarówno żonę, jak i przyjaciela. W dalszej kolejności zgłębia „kompleks mesjasza” na przykładzie bohatera sztuki „Dzika kaczka” Henryka Ibsena. Następnie analizuje psychologiczne źródło religijnych tabu przeciwko ludzkiej ciekawości i pragnieniu wiedzy. Kolejne zaś rozdziały dotyczą różnego rodzaju złudzeń oraz nostalgii.

Erudycyjna, ciekawie i przystępnie napisana książka, która skłania do refleksji. Pozycja zawiera przypisy końcowe. Okładka miękka, klejona. Polecam zainteresowanym tematem.

Poprzednio na liście: „Bezsilny Bóg. Religia, polityka i nowoczesny Zachód” p. 2/2010.