Autorka: Anna Rybakiewicz
Wydawnictwo: Filia

Czwarta książka w dorobku Anny Rybakiewicz, pisarki i radczyni prawnej, to poruszająca powieść historyczno-obyczajowa inspirowana wspomnieniami dziadka autorki i jego siostry; poprzednio: „Agentka wroga” p. 19/2023.

Opowiada historię ciężko doświadczonej przez los Apolonii Dobkowskiej i jej rodziny. Autorka przenosi czytelników do dworku szlacheckiego w Szczepankowie, gdzie w lipcu 1939 roku urocza, żywiołowa Apolonia obchodzi swoje dziewiętnaste urodziny i przygotowuje się na pierwszy bal wydawany na jej cześć. Z tej okazji dostaje od rodziców srebrny medalion, który stanie się jej najcenniejszą pamiątką, oraz białą klacz. Jej matka oczekuje, że córka zaręczy się z młodym dziedzicem Winnickim i będzie żyła jak pączek w maśle. Pola jednak ma inne plany, jest bowiem zakochana ze wzajemnością w ogrodniku Jerzym, przygarniętym na dwór sierotą, z którym spędziła dzieciństwo. Dla niego jest gotowa porzucić swoje dotychczasowe życie. Na początku 1940 roku okrutny los zniweczy jej plany i rozdzieli ją z ukochanym na długie lata.

Pola wraz z rodzicami, którzy spodziewają się potomka, zostaje wywieziona na Syberię. Przez sześć lat z odwagą i determinacją stawia czoła niewyobrażalnie trudnej rzeczywistości i walczy o przetrwanie swoich bliskich, a przede wszystkim urodzonego na tej nieludzkiej ziemi brata Areczka. Gdy nadchodzi upragniony powrót do Polski, obfituje on w tragiczne wydarzenia. Pola traci bowiem ojca i gubi na jednej ze stacji sześcioletniego braciszka, co odciśnie trwałe piętno na jej dalszym życiu. Wyjazd ze znienawidzonego kraju będzie też dla niej trudny z powodu dobrodusznego żołnierza Andrieja, który chronił ją przez te straszne lata, ale też skradł jej serce.

Akcja powieści toczy się dwutorowo. Losy Apolonii i jej rodziny przeplatane są wydarzeniami z 2002 roku. Osiemdziesięciodwuletnia wówczas Apolonia, samotnie mieszkająca w dużym mieszkaniu w kamienicy w Łomży, z pomocą sąsiadki Weroniki, wnuczki dawnej służącej ze Szczepankowa, spisuje historię swojej rodziny. Kobieta u schyłku życia za wszelką cenę pragnie odkupić swoje winy i jeszcze raz zmierzyć się z traumatyczną przeszłością.

Autorka w sugestywny sposób opisuje tragiczną sytuację wschodniej części Polski podczas drugiej wojny światowej, która znalazła się w kleszczach Związku Radzieckiego, oraz dramatyczne losy Polaków zesłanych na Syberię. Tworzy wciągającą, przepełnioną emocjami i poruszającą opowieść o „życiu w podłych czasach na nieludzkiej ziemi”, trudnych decyzjach, złamanych sercach, straszliwym cierpieniu, rozerwanych więziach rodzinnych, wielkiej miłości i poświęceniu.

Okładka miękka, klejona. Polecam miłośnikom powieści z wojenną historią w tle.