Autorzy: Andrzej Chwalba, Wojciech Harpula              Wydawca: Wydawnictwo Literackie

Historia mogłaby stać się najpopularniejszym przedmiotem w szkole, gdyby nauczycielami byli: Piotr Zychowicz, Andrzej Chwalba, Wojciech Harpula oraz ich klony. Dwaj ostatni panowie gościli wspólnie na naszej liście z książką „Zwrotnice dziejów. Alternatywne historie Polski” (p. 4/19).

Teraz powracają na przegląd z bardzo podobną pod względem pomysłu pracą, ale dotyczącą relacji polsko-rosyjskich. W poprzedniej publikacji rzecz dotyczyła możliwych alternatyw natury przekrojowej. W tym przypadku mamy do czynienia z jednym kierunkiem: wschód. Ponad tysiącletnia historia stosunków Polski i Rosji w ujęciu Chwalby (profesora na UJ) i Harpuli (dziennikarza, redaktora naczelnego „Gazety Krakowskiej”) to miód na umysły czytelników ceniących popularnonaukowe publikacje z prawdziwego zdarzenia, czyli cechujące się właściwymi proporcjami między atrakcyjnością konwencji przekazywania wiedzy a merytoryką.

Harpul dowiódł, że jest mistrzem sztuki wywiadu, który moderuje rozmową na mistrzowskim poziomie, pozwala rozwinąć skrzydła Chwalbie. Obaj panowie wykorzystali maksymalnie potencjał tkwiący w materiale. W rozważaniach nigdy nie szarżują, to znaczy wszelkie proponowane odmienne przebiegi wypadków historycznych są obudowane regułą prawdopodobieństwa, uwzględniają procesy dziejowe.

Dzięki prezentowanej lekturze można wreszcie zrozumieć pełne spektrum czynników wywołujących animozje między państwem polskim a rosyjskim po dziś dzień. Narracja obejmuje przełomowe i sporne punkty (np. chrzest Mieszka I, rozbiory, powstanie warszawskie, zbrodnia katyńska) historii o bardzo rozległej przestrzeni czasowej. Mimo tego erudycja zarówno Chwalby, jak i Harpuli ani razu nie zawodzi. Rzecz została estetycznie wydana. Oprawa miękka wzmacniana, szyta.