Autorka: Zofia Kozimor                                            Wydawnictwo Znak Horyzont

Książka Zofii Kozimor przedstawia historię ludu Nde (‘Ludzie’) – takim mianem określali siebie zamieszkujący południowe tereny dzisiejszej Arizony i Nowego Meksyku oraz północne krańce Meksyku Apacze Chiricahua. 

Już na wstępie polecam ją zainteresowanym tematem, ale też czytelnikom, którzy do tej pory nie sięgali po literaturę zgłębiającą dzieje tych indiańskich plemion. Zawiłe losy Chiricahuów zostały w publikacji zaprezentowane bardzo solidnie, w oparciu o liczne źródła, ponadto ujęte w formę interesującej opowieści, w której autorka obala wiele mitów i odbiegających od rzeczywistości wyobrażeń. Na atrakcyjność pozycji wpływ mają też staranny język oraz piękne, czarno-białe i kolorowe wkładki z fotografiami przedstawiającymi sylwetki wodzów, szamanów (w tym postać słynnych Cochise’a i Geronima), apackich kobiet i dzieci, a także współczesne obrazy terenów niegdyś przez nich zamieszkiwanych.

Autorka pozycji koncentruje się nie tylko na opisach wyniszczających walk Apaczów, zmuszonych bronić własnego, budowanego od pokoleń świata przed najazdem białego człowieka, który ten świat zrujnował. Sporo tutaj również opowieści na temat powszedniego życia Chiricahuów, obrazujących m.in. ich zwyczaje, obrzędy i tradycje (zwracają uwagę barwne opisy rytuałów, strojów, tańców, śpiewów, improwizacji i towarzyszących temu emocji), sposób pojmowania świata i podejście do religii, nadzwyczajny zmysł artystyczny widoczny m.in. na bogato zdobionych, estetycznych ubraniach i przedmiotach codziennego użytku, nieprzeciętną dbałość o higienę oraz ścisły związek z przyrodą, którą przedstawiciele Nde podziwiali, uważnie obserwowali i z której pokornie czerpali, stając się nieodłączną jej częścią.

Publikacja wydana w szytej, twardej oprawie. Na końcu przypisy, bibliografia i spis ilustracji.