Czytaj niebezpiecznie. Wywrotowa siła literatury na burzliwe czasy


Autorka: Azar Nafisi
Wydawnictwo: Karakter

 

 

Książka pochodzącej z Iranu pisarki, byłej wykładowczyni literatury angielskiej na Uniwersytecie Teherańskim (wydalono ją za odmówienie noszenia obowiązkowej chusty), która pod koniec lat 90. wyjechała do Stanów Zjednoczonych, gdzie mieszka do dziś.

Znawczyni literatury pięknej, erudytka i aktywistka od lat obserwuje sytuację polityczną i społeczną panującą w jej dwóch ojczyznach: teokratycznym Iranie oraz demokratycznych Stanach Zjednoczonych, które cały czas mierzą się z kryzysami i zawiłymi problemami. Próbując zrozumieć aktualne procesy, zjawiska i wydarzenia, takie jak np. polaryzacja społeczeństwa, niesprawiedliwość, populizm, demonstracje po zamordowaniu George’a Floyda, prezydentura Trumpa czy lockdown, zagłębia się w lekturze wielkich dzieł literackich i czerpie z przemyśleń wybitnych pisarzy. Zachęca też czytelników, aby docenili literaturę podważającą przyjęte normy, kwestionującą ustalony porządek i jego hierarchów. Takie dzieła nie tylko pobudzają ciekawość i wyobraźnię, ale mogą też wpływać na zmianę punktu widzenia czy światopoglądu, przez co uważane są za niebezpieczne.

Książka ma formę listów pisanych do zmarłego ojca, które stały się dla autorki – jak pisze – „medytacją, zarówno osobistą, jak i polityczną”. Nafisi łączy w nich wątki autobiograficzne z analizą literacką. Pełno tu ciepłych wspomnień związanych z ojcem, który wprowadził ją w świat literatury. Teraz ona opisuje mu ważne dla niej książki, takie jak np. „Państwa” Platona, „451 stopni Fahrenheita” Raya Bradbury’ego, „Szatańskie wersety” Salmana Rushdiego, „Tam, gdzie kończy się kraj” Dawida Grosmana, „Opowieści Podręcznej” Margaret Atwood oraz eseje Jamesa Baldwina. Refleksje nad tymi lekturami stają się przyczynkiem do zgłębiania kwestii totalitaryzmu, rasy, płci kulturowej, opresji, wojny, cenzury oraz islamskiego reżimu.
W aneksie zamieszczony jest list napisany przez ojca autorki (burmistrza Teheranu) z więzienia do amerykańskiego prezydenta Lyndona Johnsona. Publikacja zawiera bibliografię. Okładka miękka, klejona.

Warta uwagi lektura. Polecam. Poprzednio na liście: „Czytając Lolitę w Teheranie” p. 19/2005.