Archiwum kategorii: LITERATURA POPULARNONAUKOWA I NAUKOWA
Hormony rządzą
Mit normalności
Florencja
Autor: Paul Strathern
Wydawnictwo: Otwarte
Kraków 2023
Publikacja o charakterze popularnonaukowym autorstwa szkocko-irlandzkiego pisarza, który postanawia przybliżyć czytelnikowi Florencję epoki renesansu. Pisarz bierze pod lupę tytułowe miasto, ponieważ stanowi ono kolebkę nowej myśli, filozofii i sztuki, ale też dom wielkich myślicieli, matematyków, architektów oraz artystów. Celem książki jest ukazanie, że Florencja i Florentyńczycy odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu i ewolucji epoki Odrodzenia i tym samym wszystkich po niej następujących. Jeśli mowa o Florentyńczykach, w publikacji nie może zabraknąć nazwiska Dantego, pojawia się też malarz Giotto di Bondone, pisarz Giovanni Boccaccio, poeta Francesco Petrarka, Michał Anioł, Galileusz, rodzina Datinich, architekt Filippo Brunelleschi i rzeźbiarz Donatello. Kluczowych dla epoki postaci jest wiele więcej, wystarczy przywołać chociażby Sandro Botticellego, Leonarda da Vinci czy Niccolo Machiavellego – nie sposób wymienić tu wszystkich, którzy występują w książce. Warto podkreślić, że w centrum zainteresowania autora leży zarówno biografia postaci, jak i ich dzieła.
Strathernowi udaje się osiągnąć zamierzony cel i odpowiedzieć na stawiane sobie pytania o to, czemu doniosła przemiana europejskiej cywilizacji rozpoczyna się właśnie we Florencji w tym, a nie innym czasie. Ważną rolę odgrywa tu demokracja, która jest najbliższa wolności, nawet jeśli nie do końca funkcjonuje tak, jak powinna. Publikacja jest jak podróż do innej epoki, powinna zaciekawić miłośników Italii i czytelników zainteresowanych historią Europy. Elegancki, kwiecisty i lekki styl narracji pozwala zatracić się w opisach przestrzeni, zasłuchać w historiach zwaśnionych rodów czy opowieściach o ludzkim losie. Polecam. Oprawa twarda, szyta, wewnątrz ilustracje, na końcu bibliografia.
Tam kiedyś była Rzeczpospolita. Ziemie litewskie
Autor: Jerzy Besala
Wydawnictwo: Zysk i S-ka
Poznań 2023
Kolejna rzetelna publikacja przygotowana przez historyka – specjalistę od Polski szlacheckiej. Badacz bierze pod lupę relacje polsko-litewskie i dawne dzieje ziem Auksztoty oraz Żmudzi, począwszy od średniowiecza, przez czasy jagiellońskie, okres Rzeczpospolitej Obojga Narodów, rozbiory aż do początku XX wieku. Kolejne rozdziały przybliżają historię przyjaźni pomiędzy dwoma krajami, a ta bywa burzliwa i niestabilna. Autor opowiada o tym, co Polaków łączy, a co dzieli z braterskim, litewskim narodem. Obszary wspólne to chrześcijańska wiara, konstytucja, kultura, instytucje czy obyczajowość; wśród tych drugich można wskazać język, ale przede wszystkim tożsamość narodową, która rodzi się w opozycji do wszystkiego, co polskie. Ostatni, szósty rozdział książki opisuje arystokratyczne rody, żyjące na terenach starej Litwy – mowa tu m. in. o znanych z „Trylogii” Henryka Sienkiewicza Billewiczach i Butrymach, Chodkiewiczach, Giedroyciach, Ogińskich czy Radziwiłłach oraz Sapiehach. Barwne opisy postaci, miejsc oraz wydarzeń sprawiają, że rozprawę, mimo jej naukowego bagażu, udźwignie każdy, nawet niezapoznany z tematem odbiorca. Jerzy Besala potrafi zaciekawić czytelnika, kwiecisty styl i gawędziarski charakter jego tekstów wciąga, intryguje i niejednokrotnie bawi. Polecam. Książka inicjuje cykl „Tam kiedyś była Rzeczpospolita” – myślę, że warto czekać na kolejne jego części. Praca zawiera bibliografię, przypisy oraz indeks osób i nazw geograficznych. Oprawa twarda, szyta. Poprzednio na liście „Alkoholowe dzieje Polski” (P. 22/21).
Poruszeni. Awans i emocje w socjalistycznej Polsce
Powstanie w Auschwitz. Bunt żydowskiego Sonderkommando
Autorzy: Gideon Greif, Itamar Levin
Wydawnictwo: Prószyński Media Sp. z o. o.
Warszawa 2023
Książka napisana przez izraelskiego historyka, specjalizującego się w historii Zagłady oraz izraelskiego dziennikarza i badacza Szoa. Autorzy podejmują próbę opisania zjawiska, które przez lata spotyka się z niezrozumieniem i niesprawiedliwą oceną. Żydowskie Sonderkommando to grupa ludzi zmuszonych do nieludzkiej pracy w nieludzkich warunkach i w miejscu, w którym na co dzień króluje zbrodnia oraz przemoc, a życie pozbawione jest wszelkiej wartości. Ta grupa osób pomimo wszechobecnego zła i upadku moralności zdobywa się na heroiczny akt niezgody na rzeczywistość stworzoną w Auchwitz. Sonderkommando 7 października 1944 roku wszczyna powstanie, które choć krótkie i zakończone przegraną, wynosi na piedestał człowieczeństwo, etykę i godność.
Publikacja dzieli się na siedem rozdziałów. Pierwszy z nich wyjaśnia czym było Sonderkommando i jaka była jego rola w obozie. Drugi rozdział przynosi zarys międzynarodowego ruchu oporu w Auschwitz, a trzeci opowiada o ruchu oporu zorganizowanym przez więźniów żydowskich. Następny rozdział prezentuje plany powszechnego powstania, do którego ostatecznie nie doszło, a kolejny koncentruje się na tytułowym buncie Sonderkommando. Dwa ostatnie rozdziały przybliżają przebieg walk oraz konsekwencje stłamszonego przez esesmanów powstania.
Czytelnik odnajdzie w książce nowe, niepublikowane wcześniej w języku polskim informacje, a także istotne dla tematu cytaty. Bardzo polecam publikację wszystkim zainteresowanym zagadnieniem Auschwitz, II wojny światowej czy Holokaustu. Należy jednak pamiętać, że tekst zawiera wiele brutalnych opisów zbrodni i drastycznych scen. Autorzy starają się nie epatować okrucieństwem, przybliżając odbiorcy wyniki swoich badań w prosty i przystępny sposób, jednak sam temat nie pozwala uniknąć momentów bardzo silnie oddziałujących na czytelnika. Książka zawiera materiał fotograficzny, przypisy i bibliografię, a wydano ją w miękkiej, klejonej oprawie. Warto przeczytać.
Persowie. Epoka wielkich królów
Dowody zbrodni
