Stug Dagerman, Poparzone dziecko

„Poparzone dziecko”

Stig Dagerman, Poparzone dzieckoAutor: Stig Dagerman                                                Wydawnictwo: Wydawnictwo Poznańskie

 

Kolejna na naszej liście książka gwiazdy szwedzkiej literatury lat 40. XX wieku, pisarza znanego w Polsce zarówno z powieści („Wyspa skazańców” na p. 19/10), jak i reportażu „Niemiecka jesień” (p. 03/12).

Powieść „Poparzone dziecko” z 1949 roku wpisuje się w skandynawską tradycję kameralnej, pełnej napięcia psychodramy spod znaku Ibsena, Strindberga czy Bergmana.

Głównych bohaterów jest piątka, wszyscy należący do uboższej warstwy społecznej – czwórka żywych: pięćdziesięcioletni ojciec i jego kochanka oraz dwudziestoletni syn i jego narzeczona – oraz jeden cień – zmarła żona i matka wspomnianych mężczyzn.

Akcja rozpoczyna się w dzień pogrzebu kobiety, a kończy mniej więcej w rocznicę jej śmierci i chociaż ona sama pojawia się w powieści już tylko jako wspominana i opłakiwana, to jej cień zaciąży nad skomplikowaną i burzliwą konstelacją emocji pomiędzy bohaterami.

W ciągu tego roku syn odkryje romans ojca, który zaczął się na długo przed śmiercią matki i znienawidzi rodziciela, by później odkryć również zdradę matki i zakochać się w przyszłej macosze; jednocześnie obserwować będziemy jego związek z narzeczoną, która w pewnym momencie również odkryje niewierność kochanka.

Całość można czytać zarówno jako psychologiczne studium żałoby, niełatwej relacji ojciec-syn, nienawiści i miłości, jak i opowieść o właściwym młodości idealizmie i pragnieniu przeżycia wielkiego uczucia zderzającym się z konformizmem doświadczonej dorosłości.

Dagerman to mistrz nastroju, psychologicznej wiwisekcji bohaterów, budowania napięcia, metafory i frazy o sile aforyzmu. Jego książka znakomicie zniosła upływ czasu i, również dzięki uniwersalności spraw, o których mówi, trafi do współczesnego czytelnika. Okładka twarda, szyta.