Autor: David Rooney Wydawnictwo Bo.wiem
Sekundy, minuty, godziny i dni śpiewał Ryszard Riedel w piosence „Koszmarna noc”. Czas jest pojęciem już tak rozległym, że mąci w głowach uczonym i tym mniej uczonym, staje się tematem rozmów przy stole wzorem warunków pogodowych. Trudno ogarnąć ten temat, a już powiedzieć coś nowego o czasie – chyba niemożliwe. Czyżby?
David Rooney – historyk, były kustosz w dziale pomiarów czasu w Obserwatorium Królewskim w Greenwich; pracował w zarządzie londyńskiego Clockmakers’ Museum, najstarszego na świecie muzeum zegarów i zegarków; członek rady Antiquarian Horological Society (Antykwarycznego Towarzystwa Zegarmistrzowskiego) – proponuje nowatorskie i popularyzatorskie zarazem ujęcie problemu. W książce „O czasie” cofa się o ponad 2000 lat, aby przekonać współczesnych czytelników, że nie oni pierwsi zrywają kartki z kalendarza, nie oni pierwsi gdzieś się spieszą, bo czas goni, nie oni pierwsi czasu nie liczą, bo wybrańcy są przecież szczęśliwi.
Rooney posiada erudycyjną wiedzę o zegarach, wywodzi się z zegarmistrzowskiej rodziny. Prowadzone badania wzbogacił jednak o niesamowite konteksty i konkret historyczny zarówno w bezpośrednim związku z odmierzaniem czasu, jak i niekiedy w związku zdecydowanie subtelnym, wymagającym komentarza wytrwałego interpretatora historii, jakim Rooney niewątpliwie jest. Autor w dwunastu rozdziałach opisuje dwanaście zegarów, które stanowią dlań tylko pretekst do snucia dalszej opowieści o rozwoju społeczeństw, religii, polityki, ekonomii.Rooney splata zegary słoneczne, wodne, mechaniczne z losami ludzkości.
Realizacja takiego konceptu zaowocowała dziełem nieszablonowym i wybitnie oryginalnym. Standaryzacja czasu już w wiekach minionych zrodziła światu określone konsekwencje. Odmierzanie czasu to nie wyłącznie końcowe odliczanie przed północą 31 grudnia, ale również ład społeczny, hierarchiczność, obowiązek pracy od do, przywołanie do porządku na przykład przez modlitwę, czas siewu i czas zbioru. W dalekiej przeszłości zegary konstruowane z wielkim rozmachem wskazywały ludziom coś więcej niż konkretną porę dnia i nocy. Teraz zrób to, idź tutaj, szykuj się – już czas. To poczucie zniewolenia w 1913 roku zaprowadziło sufrażystki do obserwatorium astronomicznego w Edynburgu, gdzie zorganizowały zamach bombowy. Dlaczego? „Odpowiedzi należy szukać w standaryzacji czasu, akcie władzy i kontroli” – powiada Rooney, który wycisnął temat zegarów jak cytrynę. Popatrzmy tylko wokół jakich pojęć zostały skonstruowane rozdziały: ład, wiara, cnota, rynki, wiedza, imperia, wytwórczość, moralność, opór, tożsamość, wojna, pokój. W tym ostatnim autor wybiega o 5000 lat do przodu. Pożyjemy, zobaczymy. Pozycja zawiera przypisy końcowe, wybrane źródła oraz indeks. Oprawa miękka, klejona.