Autor: Marcin Szymaniak                                                   Wydawnictwo: Znak

Pierwsza na naszej liście książka byłego dziennikarza „Życia Warszawy” i „Rzeczpospolitej”, obecnie stałego współpracownika „Focus Historia” to książka ukazująca się przy okazji rocznicy wojny polsko-bolszewickiej, ale daleka od rocznicowej sztampy.

Autor zdecydował się pokazać wielkie starcie tak, by połączyć wydarzenia historyczne z jednostkowym losem i bogatym obrazem życia codziennego.

Wybrał w tym celu osiem postaci – ułana (Zbigniew Karłowski), frontową lekarkę (Maria Zdziarska), marszałka Józefa Piłsudskiego, amerykańskiego lotnika w polskich szeregach (Merian C. Cooper), parę rosyjskich literatów (Zinaida Gippius i Dmitrij Mereżkowski), którzy uciekli z Sankt Petersburga trzy lata po rewolucji, podoficera polskiej piechoty (Jerzy Konrad Maciejewski) i polskiego komunistę, zaangażowanego po stronie sowieckiej (Julian Marchlewski).

Dzięki ich losom autor kreśli wielopłaszczyznowy obraz, w którym jest miejsce i na opisy walk frontowych, i strajku elektryków w Warszawie, i „brudnej wojenki z ukraińskimi chłopami”, i wzniosłe odezwy rosyjskiego intelektualisty, i negocjacje polityczne na najwyższym szczeblu, i anegdotę na temat niespecjalnie schludnych zwyczajów żywieniowych Marszałka, które powodowały, że nieustannie chodził w brudnych mundurach (o ich zmianę miała odwagę apelować tylko kochanka wodza).

Szymaniak robi dużo, by odbrązowić i tchnąć życie w trochę już skostniałą narrację na temat wojny polsko-bolszewickiej, co mu się z powodzeniem udaje również dzięki bogatej kwerendzie, którą widać w znakomitym szczególe, i talentowi pisarskiemu, bo zebrany materiał scalił we własną, przypominającą trochę powieść, dynamiczną narrację. Zawiera bibliografię i czarno-białe ilustracje. Okładka miękka, klejona.