Mroczne archiwa. Śledztwo w poszukiwaniu książek oprawionych w ludzką skórę


Autorka: Megan Rosenbloom
Wydawnictwo: Znak

 

Książka amerykańskiej bibliotekarki zajmującej się rzadkimi książkami medycznymi, bibliofilki, przewodniczącej Południowokalifornijskiego Stowarzyszenia Historii Medycyny oraz zapalonej badaczki historii bibliopegii antropodermicznej to znakomite połączenie reportażu naukowego, książki popularnonaukowej oraz rozważań filozoficznych.

Autorka jest członkiem zespołu Anthropodermic Book Project, który przeprowadza badania laboratoryjne domniemanych książek antropodermicznym, demaskując fałszywe twierdzenia o pochodzeniu oprawy lub potwierdzając ich autentyczność. Z pasją opowiada o swoich wyprawach badawczych w różne zakątki świata w poszukiwaniu książek oprawionych w ludzką skórę. Relacjonuje swoje wizyty w słynnych bibliotekach, czytelniach zbiorów specjalnych, muzeach, prywatnych kolekcjach, ośrodkach badawczych czy też w garbarni. Wydobywa fascynujące tajemnice wielu bibliofilskich skarbów. W książce skupia się przede wszystkim na mrocznych historiach książek antropodermicznych, śledząc i badając ich pochodzenie. Odkrywa też tożsamość osób, których skóra posłużyła do stworzenia tych książek, lekarzy, którzy zdejmowali skórę ze zwłok podczas dysekcji anatomicznej, kolekcjonerów, którzy zamówili wolumin oprawiony w ludzką skórę, a także introligatorów, którzy zgodzili się wykonać taką oprawę. Stara się zrozumieć punkt widzenia każdej osoby w jakikolwiek sposób związanej z omawianym egzemplarzem. W swoich rozważaniach porusza również kwestie etyczne oraz prawne.

Dzięki lekturze dowiemy się np., że największa kolekcja potwierdzonych naukowo książek antropodermicznych znajduje się w Historycznej Bibliotece Medycznej Kolegium Lekarskiego w Filadelfii, a kontrowersyjne woluminy były tworzone głównie przez dziewiętnastowiecznych lekarzy bibliofilów. Jednym z nich był doktor John Hough – kolekcjoner dżentelmen, który swoje najcenniejsze egzemplarze oprawiał w ludzką skórę. Poznamy też historię George’a Waltona, amerykańskiego złodzieja, wielokrotnego uciekiniera z więzienia i… mola książkowego, który zadbał o to, aby jego niezwykłe życie nie popadło w zapomnienie. Na łożu śmierci podyktował historię swojego życia naczelnikowi więzienia, a jego ostatnim życzeniem było to, aby te wspomnienia zostały oprawione w jego skórę. Powstały dwa egzemplarze pamiętników: jeden dostał więzienny lekarz, drugi zaś trafił do Johna Fenna, zamożnego jegomościa, który podczas przepychanki z Waltonem wykazał się niebywałym męstwem (Walton spotkał się z nim tuż przed śmiercią). Podobno książka była używana do wymierzania klapsów niegrzecznym dzieciom. Obecnie znajduje się w jednej z najstarszych bibliotek w Stanach Zjednoczonych, Boston Athenaeum, ściągając – szczególnie w Halloween – tłumy osób fascynujących się makabrą i dziwactwami.

W książce znajdziemy również fascynujące opowieści związane z historią medycyny i kryminalistyki, ciekawe informacje o ekslibrisach, medycznych starodrukach, murderabiliach, burkingu, preparatach anatomopatologicznych, a także przemyślenia autorki na temat śmiertelności (jest ona aktywistką ruchu pozytywnej śmierci, której celem jest oswajanie tematyki związanej ze śmiertelnością; chce przekazać swoje ciało po śmierci uczelni medycznej).

Na końcu książki znajduje się lista książek oprawionych w ludzką skórę, potwierdzonych testami. Publikacja zawiera przypisy końcowe oraz jedną ilustrację. Oprawa twarda, szyta. Niezwykle wciągająca lektura. Bardzo polecam.