Archiwum kategorii: LITERATURA POPULARNONAUKOWA I NAUKOWA

Historia science-fiction

Autorzy: Xavier Dollo, Djibril Morissette-Phan
Wydawnictwo: Egmont
Warszawa 2024

Niniejsza publikacja to nic innego, jak historia gatunku science-fiction zamknięta w formę komiksu, uatrakcyjniona narracją i ozdobiona ilustracjami utrzymanymi w zmieniającej się stylistyce, zależnej od przedziału czasowego, o którym mowa. Pomysł twórców wydaje się nieco szalony, nietypowy dla tekstu popularnonaukowego, lecz trzeba przyznać, że komiks realizuje wszystkie cele, jakie stawia się literaturze przybliżającej naukowe zagadnienia szerszej publiczności. Autorzy zachowują porządek chronologiczny, rozpoczynając swój wywód od antyku, przez ważny dla podejmowanej tematyki wiek XIX aż do współczesności. Analizy obejmują zarówno dzieła literackie, jak i filmowe powstałe w wielu kręgach kulturowych: amerykańskim, europejskim czy azjatyckim, nie pomijają także prasy i komiksu czy seriali telewizyjnych. Wybrane rozdziały są poświęcone sylwetkom najważniejszych twórców oraz twórczyń, ponierów i rewolucjonistów gatunku. Czytelnik odnajdzie na kartach publikacji komplementarną wiedzę o science-fiction wraz z charakterystycznymi motywami i wachlarzem najczęściej poruszanych tematów. Przegląd kluczowych dla rozwoju gatunku tekstów jest uporządkowany nie tylko według czasu, lecz także geografii, na końcu znajduje się dedykowany polskiemu odbiorcy szkic Tomasza Kołodziejczaka poświęcony naszej rodzimej historii science-fiction.

Komiks z sukcesem łączy naukę z zabawą, pozwala na zanurzenie się w historii gatunku, podpowiada, które teksty kultury warto poznać bliżej, wyjaśnia czym jest steam- oraz cyberpunk, space opera czy literatura pulpowa, poza tym cieszy oko dzięki dobrej kresce i przyjemnej kolorystyce. Bardzo polecam. Oprawa twarda, szyta.

Czytaj dalej

Atlas sztucznej inteligencji. Władza, pieniądze i środowisko naturalne


Autorka: Kate
Crawford
Wydawnictwo: Bo.wiem

 

 

Książka australijskiej badaczki, specjalistki w dziedzinie sztucznej inteligencji, to przekrojowa praca pokazująca skutki obecnie dziejącej się transformacji technologicznej.

Crawford twierdzi, że sztuczna inteligencja „ani nie jest sztuczna, ani nie jest inteligentna”, pokazując niesprawiedliwości i zagrożenia płynące z upowszechniania tego typu algorytmów. Punktem wyjścia są sprawy związane z ekologią i wykorzystaniem zasobów naturalnych. Zaawansowane technologie opierają się na metalach ziem rzadkich, przede wszystkim licie, którego wydobycie i produkcja prowadzone są w niewielu miejscach na ziemi i wiążą się z degradacją środowiska. Drugą bardzo ważną sprawą jest ślad węglowy pozostawiany przez wielkie centra przetwarzania danych, które w zdecydowanej większości korzystają z energii elektrycznej wyprodukowanej z paliw kopalnych. Autorka pokazuje, że AI opiera się na pracy wielu słabo opłacanych osób, które muszą odpowiednio przygotować dane stanowiące pożywkę dla algorytmów sztucznej inteligencji.

Kolejną kluczową sprawą omawianą w pracy są właśnie dane, ich pozyskiwanie i wykorzystywanie w komercyjnych celach. Publikowane codziennie w mediach społecznościowych ogromne ilości zdjęć mogą stanowić podstawę do trenowania programów rozpoznawania twarzy, a nawet ludzkich emocji. Crawford twierdzi jednak, że wszystkie systemy AI opierają się na klasyfikowaniu zdarzeń lub rzeczy i przypisywaniu ich do odpowiednich kategorii. Przykładowo bezduszny algorytm, na podstawie kilku wybranych cech fizycznych, klasyfikuje człowieka jako potencjalnego przestępcę, zupełnie pomijając uwarunkowania indywidualne i społeczne. Może to prowadzić do powielania i wzmacniania stereotypów oraz nierówności. Ostatnie dwa rozdziały książki poświęcone są wykorzystywaniu systemów sztucznej inteligencji przez władze i kapitał do kontroli obywateli.

Bardzo ciekawe, krytyczne spojrzenie na sztuczną inteligencję, odsłaniające kulisy budowy i wykorzystania systemów na niej opartych oraz wskazujące na liczne zagrożenia z nią związane. Publikacja zawiera przypisy, bibliografię, indeks oraz czarno-białe ilustracje. Okładka miękka, klejona. Polecam.

Pokolenia

Pokolenia

Autor: Jean M. Twenge                                                                   Wydawnictwo: Smak Słowa

Książka o pokoleniach współczesnego świata, czyli o przedstawicielach cichego pokolenia, baby boomers, pokolenia X, millenialsów i Z. Poprzednia książka Autorki „IGen” była omawiana na 23. przeglądzie w 2023 r. Autorka omawia nie tylko różnice, które dzielą pokolenia, ale również tłumaczy, skąd one wynikają, jak i dlaczego taki podział nastąpił. Zrozumienie tych zależności może przełożyć się na lepszą jakość relacji międzypokoleniowych. Autorka bierze pod lupę takie zagadnienia jak: rodzina, stosunek do pracy, nawyki, a nawet przekonania polityczne poszczególnych pokoleń. Wszystkie te aspekty obrazowo przedstawia na wykresach i w tablach. Długa bibliografia pokazuje ogrom pracy, jaki autorka włożyła w stworzenie tej książki. Dla polskiego czytelnika wadą może być fakt, że wszelkie dane autorka ogranicza do życia w Ameryce, więc kwestie np. polityczne mogą być niezrozumiałe dla mniej zorientowanego na politykę zagraniczną odbiorcy, jednak ogólny przekaz publikacji jest uniwersalny i rzeczywiście pomaga w zrozumieniu innych pokoleń. Bardzo polecam. Okładka miękka, klejona.

Czytaj dalej

Tylko one. Polska sztuka bez mężczyzn

Autorka: Sylwia Zientek
Wydawnictwo: Agora
Warszawa 2023

Kolejna książka Sylwii Zientek, którą znamy głównie z biografii i powieści historycznych – ostatnio „Lunia i Modigliani” (P. 1/23). „Tylko one” to zbiór dwudziestu portretów polskich artystek, tworzących na przestrzeni wieków – tych najbardziej znanych (Magdalena Abakanowicz, Olga Boznańska, Zofia Stryjeńska, Tamara Łempicka czy Alina Szapocznikow) oraz nieodkrytych lub niesłusznie zapomnianych. Autorka przybliża czytelnikowi życiorysy kobiet sztuki, ich twórczość i kręte drogi kariery, wreszcie programy artystyczne, teksty ilustruje materiałem fotograficznym i opatruje bibliografią. Czy Sylwii Zientek udaje się zaprezentować ogrom dorobku kobiet? Chyba tak, poza tym książka bardzo dobrze realizuje cele jakie stawiamy przed literaturą popularnonaukową, inspiruje do dalszych poszukiwań, odsłania nieodkryte jeszcze pola sztuk pięknych, a także stanowi udaną rozrywkę. Dużą zaletą opracowania jest barwy, nieco gawędziarski styl autorki oraz rzetelny research poprzedzający proces pisania biografii. Bardzo polecam – szczególnie urzekły mnie historie Elisabeth Jerichau-Baumann i Estery Karp. Oprawa miękka, szyta.

Czytaj dalej