Historie nieoczywiste

Autorka: Katarzyna Ryrych                                   Wydawnictwo Srebrny Lis

Poziom: BD III

 

Znakomity zbiór opowiadań Katarzyny Ryrych, który gatunkowo pozwala zaklasyfikować się jako literatura grozy – oczywiście w wersji dziecięcomłodzieżowej, umiarkowanej i skrojonej pod młodego czytelnika, który lubi się przestraszyć. Chodzi jednak nie o strach ordynarny, krwawy jak w slasherach. Dreszczyk emocji u Ryrych jest wysublimowany i stworzony w najlepszym guście.

Autorka postawiła na połączenie realizmu z nieoczywistymi elementami fikcji literackiej. Wszystko miała dobrze zaplanowane. Czytelnika może bowiem zmylić już sama okładka, która zapowiada lub może zapowiadać różne konteksty, naprowadza na coś odbiorcę, po czym natychmiast zostaje on zaskoczony, ponieważ sama postać lisa – bądź jego bajkowej figury – pojawia się dopiero w ostatnim tekście pt. „Lisie ścieżki”. I wcale nie w roli lisa-chytruska, ale tajemnicy.

Zjawiska paranormalne znienacka zaczynają wieść prym w każdym opowiadaniu. W lekturze wypada to naprawdę świetnie – prawdopodobnie zwłaszcza z punktu widzenia modelowego, nastoletniego, czytelnika. Można sobie wyobrazić skalę jego zaskoczenia, gdy punktem zwrotnym staje się metafizyka, a nie rozwiązania łatwe do ogarnięcia rozumem. Opowiadania są równe pod względem poziomu treści i formy, przy czym ich tematyka jest zróżnicowana, co nie pozwala na nudę.

Zwyczajne wydawałoby się punkty wyjścia (jak wyjazd na wakacje do wujostwa lub babci) ewoluują w związki z przeszłością (np. wojenną w opowiadaniu „W połowie szlaku”). Kompozycja składająca się z realizmu (warto podkreślić, że Ryrych sięga po charakterystyczne problemy dla literatury dziecięcomłodzieżowej – astma, rodzina patchworkowa, tragiczna śmierć rodzeństwa) zmieszanego z nastrojem grozy utrzymuje czytelnika w napięciu i sprawia trudności z oderwaniem się od fabuły. Oprawa twarda, szyta.