Archiwum kategorii: LITERATURA POPULARNONAUKOWA I NAUKOWA

Barbara Kokoska, „Caravaggio i caravaggioniści. Malarska podróż po Rzymie”

Caravaggio i caravaggioniści. Malarska podróż po Rzymie

Barbara Kokoska, „Caravaggio i caravaggioniści. Malarska podróż po Rzymie”Autorka: Barbara Kokoska
Wydawnictwo: Pasaże

Doktorka historii sztuki, dotąd znana głównie jako autorka popularyzatorskich książek poświęconych polskiemu malarstwu, tym razem napisała książkę, która w przystępny i zarazem wyczerpujący sposób prezentuje malarstwo Caravaggia i jego następców. Publikacja przybliża wprawdzie czytelnikowi sylwetkę słynnego barokowego artysty, jednak przede wszystkim skupia się na konkretnych obrazach Włocha – ułatwia ich zrozumienie i docenienie artystycznego mistrzostwa. Książce daleko jest do typowej, tonącej w przypisach publikacji akademickiej. Zamiast przynudzać, Kokoska pisze barwnym, literackim stylem, nie szczędząc czytelnikowi ani biograficznego detalu, ani działających na wyobraźnię niedopowiedzeń, ani skupienia się na realiach życia w Rzymie na przełomie XVI i XVII wieku. Nie przypadkiem autorka nadała swojej książce podtytuł „Malarska podróż po Rzymie” – Wieczne Miasto jest tu w istocie nie mniej ważnym bohaterem niż sama sztuka Caravaggia i jego następców.

Kokoska ukazuje włoskiego malarza przede wszystkim jako artystę niepokornego. Wyjaśnia, że słusznie uważa się go za twórcę, który nie oglądał się na oczekiwania mecenasów i osób zamawiających obrazy, zamiast tego przedstawiając na swoich płótnach sceny niekoniecznie mile widziane. Jak przekonuje autorka, w jego czasach była to postawa doprawdy bezkompromisowa, która zresztą na niemal dwa wieki zepchnęła go na margines historii sztuki (należne sobie miejsce w niej odzyskał dopiero w połowie XX wieku). Caravaggio mieszał na swoich płótnach podniosłe tematy z brzydotą i był zainteresowany – zarówno jako artysta, jak i jako człowiek – także ciemniejszymi ludzkimi sprawami. Kokoska tłumaczy, na czym właściwie polegał słynny „efekt Caravaggia”, jak nazywano ukazywanie przez malarza mocno oświetlonych scen, po bokach tonących w ciemności połączone z zamiłowaniem do przedstawiania świętych postaci w ciemnych zaułkach podrzędnych dzielnic Rzymu. Caravaggio nie tyle nawet nie idealizował swoich bohaterów, ile raczej bazował na kontrastach i starał się w pełni wykorzystać drzemiącą w nich artystyczną energię.

Sądzę, że książka może okazać się interesująca dla osób chcących bliżej zapoznać się ze sztuką Caravaggia. Kupować wedle uznania. Oprawa miękka, klejona.

Olga Boznańska. Malarka ludzkich dusz

Autorka: Agnieszka Kijas
Wydawnictwo SBM

Biografię słynnej polskiej malarki Olgi Boznańskiej spisała Agnieszka Kijas – krytyczka sztuki, autorka dwóch podobnych albumowych publikacji o Vincencie van Goghu i Henrim de Toulouce-Lautrec.

Autorka książki w przystępny sposób opisuje życie artystki, analizuje jej dzieła, wskazuje nawiązania do innych obrazów, przytacza fragmenty korespondencji, które zdradzają nieco jej prywatnego życia.

Albumowa forma pozytywnie wpływa na odbiór i pełniejsze zapoznanie się z twórczością Boznańskiej. Dużych rozmiarów obrazy artystki licznie pojawiają się na każdej stronie, stanowią jedność z warstwą tekstową. Czytelnik podczas lektury życiorysu może od razu śledzić malarskie poczynania Boznańskiej, począwszy od czasów dzieciństwa, aż do jej śmierci w 1940 r. Boznańska była doceniana za życia, ale dopiero współczesność przyniosła jej należytą popularność o czym świadczy wysoka frekwencja na wystawie jej obrazów w 2005 r. organizowanej przez Muzeum Narodowe. Ponadto jej obrazy znajdują się w najważniejszych muzeach w Polsce i na świecie.

Jak czytamy w biografii, talent do malowania Boznańskiej jej matka dostrzegła, kiedy Olga miała kilka lat. Wychowująca się w Krakowie artystka nie mogła kształtować się w akademiach sztuk pięknych, bo w tamtych czasach były one zamknięte dla kobiet, więc swój warsztat udoskonaliła w prywatnej szkole w Monachium. Następnie przeniosła się do Paryża i tam wystawiła swój pierwszy obraz. Autorka książki zdecydowała się na pogrupowanie rozdziałów pod względem tych trzech miast. Po rozdziałach „Krakowianka”, „W Monachium” i „Na paryskim bruku” na czytelnika czeka kalendarium i oś czasu, które systematyzują najważniejsze daty i dzieła w życiu artystki. To bardzo dobre rozwiązanie dla szybkiego podsumowania wiedzy zdobytej w książce. Bardzo polecam, oprawa twarda, szyta.

Ponadczasowe

Autorka: Hayley Edwards-Dujardin
Wydawnictwo Marginesy

Kompendium wiedzy o modzie autorstwa historyczki sztuki, która specjalizuje się w dziejach i socjologii mody oraz bada powiązania między kulturą wizualną a teorią mody. Zawarta w książce wiedza jest opisana w przystępny, niemal atlasowy sposób – podzielona na cztery części zatytułowane: garderoba, kreacje, style, portrety – prezentuje podstawowe elementy ubioru, kreacje, które w historii mody wyznaczały trendy, różnorodne style i sylwetki najważniejszych projektantów. Taki przekrój informacji pozwala czytelnikowi zrozumieć, czym tak naprawdę jest moda i w jaki sposób ubrania korespondują ze zmianami społeczno-kulturowymi.

Jak czytamy, sporo świetnych projektów powstało przez przypadek lub dla specjalistycznej grupy odbiorców. Tak było np. w przypadku koszulki polo, którą francuski tenisista Rene Lacoste zaprojektował, by nie musieć podwijać rękawów podczas meczów. Biały T-shirt natomiast zadebiutował jako obowiązkowy element umundurowania podczas wojny amerykańsko-meksykańskiej. Nic przypadkowego nie było natomiast w kreacjach wybiegowych, które ukierunkowują modę, a także projektach powstałych dla osób show biznesu. Dobrym przykładem w tej grupie jest mniejsza wersja torebki speedy Louis Vuitton, która powstała na życzenie Audrey Hepburn. Popularna aktorka zmieniła tym samym początkowe założenie gatunkowe torby – z podróżnej na podręczną i rozsławiła ten model.

Autorka ma ogromną wiedzę o modzie, którą dzieli się z czytelnikiem. Przejrzyście przedstawia historię mody, niejednokrotnie posługuje się osiami czasu lub infografikami, które w jasny sposób przedstawiają elementy danego stylu. Treści towarzyszą zdjęcia nie tylko z wybiegów, ale też gwiazd filmowych lub muzycznych, które popularyzują trendy. Bardzo dobra propozycja dla tych, którzy chcą poznać historię mody, dowiedzieć się, jak powstawały luksusowe marki, poznać rewolucyjne kreacje światowej sławy projektantów i poznać style. Polecam, oprawa twarda, szyta.