Archiwum kategorii: LITERATURA FAKTU

Na wszystkich frontach


Autorka: Clarissa Ward
Wydawnictwo: OsnoVa

 

 

 

Książka autobiograficzna Clarissy Ward, reporterki CNN, dziennikarki śledczej i korespondentki wojennej.

W jej życiu zawsze dużo się działo. Od dzieciństwa miała niespożytą energię, była ciekawa świata, miała mnóstwo pasji i zainteresowań (teatr, pisanie, łyżwiarstwo, balet, jazda konna), a także pozytywnie reagowała na zmiany (związane np. z przeprowadzkami czy nianiami, których do ósmego roku życia miała jedenaście). Wychowywała się w uprzywilejowanych okolicznościach, chodziła do najlepszych szkół w Anglii i Stanach Zjednoczonych, przez lata czerpała z życia pełnymi garściami i była pochłonięta sobą. Przełomowym momentem w jej życiu był zamach terrorystyczny z 11 września 2001 roku. Była wtedy na ostatnim roku studiów z literatury porównawczej w Yale i poczuła powołanie do bycia naocznym świadkiem historii. Wkrótce zaczęła realizować swoje marzenie, aby zostać reporterką.

Clarissa Ward w swojej opowieści koncentruje się na przeżyciach i doświadczeniach zawodowych. Opisuje prowadzone śledztwa, niebezpieczne zadania, emocjonujące sytuacje, relacjonowanie konfliktów zbrojnych, przestępstw i kryzysów. Na swoim koncie ma wyjazdy do Rosji, Iraku, Libanu, Strefy Gazy, Pekinu, Syrii i Turcji. Była w centrum wielu krwawych wydarzeń, np. w opanowanym przez rebeliantów Aleppo. Relacjonowała też przebieg powstania przeciwko reżimowi syryjskiego prezydenta Baszszara al-Asada. Jej materiały trafiały do wiadomości na całym świecie. Praca w rejonach konfliktów zbrojnych wiązała się z dużym stresem, silnymi emocjami, adrenaliną, przemęczeniem i utratą wagi, ale dawała jej też dużą satysfakcję.

Jako reporterka stara się jak najlepiej zrozumieć ludzi, wydarzenia i świat, rzucać światło na problemy, przedstawić perspektywę wszystkich stron i zawsze stać po stronie pokrzywdzonych. Wciąż z pasją podchodzi do swojej pracy. Łączy ją obecnie z opieką nad małymi dziećmi.

Ciekawa, napisana żywym językiem, autobiograficzna relacja. Okładka twarda, szyta. Polecam.

Zakupy w PRL. W kolejce po wszystko

Autor: Wojciech Przylipiak
Wydawnictwo: MUZA SA
Warszawa 2023

Kolejna książka o czasie słusznie minionym, napisana przez pasjonata PRL-u, Wojciecha Przylipiaka. Ostatnio mieliśmy okazję poznać jego pracę „Czas wolny w PRL” (P. 11/22), teraz autor powraca na listę z tekstem o zakupach. Publikację śmiało można nazwać nostalgiczną podróżą w przeszłość – Przylipiak niezwykle obrazowo opisuje powojenną rzeczywistość ubiegłego stulecia z jej Supersamami, Domami Towarowymi, halami targowymi, bazarami, kioskami i wiejskimi GS-ami. Opowieść o zakupach w PRL oczywiście nie może obejść się bez przypomnienia słynnych kolejek, Pewexu, towarów spod lady czy ubrań z Mody Polskiej. Autor analizuje ówczesną sklepową rzeczywistość, metody promocji i reklamę, kupowanie za pieniądze, za bony i na kartki, wszystkie zalety i trudy pracy w handlu oraz absurdy wywołane brakiem towarów czy sprzedażą wiązaną. Przylipiak uczciwie przedstawia perspektywę obu stron zakupowego szaleństwa, przywołuje wspomnienia klientów, ale także relacje ekspedientek, kierowniczek stoisk i sklepów, wreszcie farmaceutek, które jak się okazuje w PRL-u nie mają lekkiego i bezpiecznego życia.

Książka jest napisana żywym i barwnym językiem, zawiera bogaty materiał fotograficzny, przypisy oraz bibliografię. Bardzo polecam tym, którzy PRL pamiętają i tym, którzy urodzili się zbyt późno, by na własnej skórze doświadczyć wyjątkowego zjawiska polskiego życia społecznego, jakim były zakupy w PRL. Oprawa miękka, szyta.

Czytaj dalej →

Odrzania. Podróż po Ziemiach Odzyskanych

Autor: Zbigniew Rokita
Wydawnictwo: Znak
Kraków 2023

Tytułowe Ziemie Odzyskane to pojęcie, które kryje po drugiej stronie rewers w postaci Ziem Utraconych, bo przecież nigdy nie były to ziemie niczyje. Pierwsze skojarzenia, które przychodzą na myśl w związku z tematem publikacji to konflikt, gniew, żal, poczucie niesprawiedliwości i krzywdy, a z drugiej strony nadzieja, może nawet radość i poczucie wyrównania strat. Zbigniew Rokita wykazuje się dużą odwagą podejmując temat, który choć nie nowy, wciąż budzi spore kontrowersje. Po cóż decydować się na ten wysiłek i wkładać kij w mrowisko? Przeszłość może wiele wyjaśnić i pomóc w zrozumieniu świata, w którym żyjemy współcześnie.

Odrzania to słowo ukute przez autora książki na oznaczenie terenów, które zostają przyłączone do Polski po II wojnie światowej. Rokita wyrusza w podróż przez Wrocław, Szczecin, Malbork, Gdańsk aż po Warmię, by zrozumieć kto dziś mieszka na tych terenach i czym różni się jego sposób myślenia od myślenia Polaków z centralnej i wschodniej części kraju. Dziennikarz zagląda w przeszłość, rozmawia z ludźmi, którzy jeszcze pamiętają przeprowadzki swoich rodzin na Ziemie Odzyskane, próbuje oszacować skalę pamiętania lub zapomnienia o niemieckich autochtonach i uchwycić jednostkową oraz zbiorową tożsamość.

Publikacja z humorem i swadą opowiada o eksperymencie wymiany ludności, o scaleniu przybyszów z różnych stron kraju, o odmiennych doświadczeniach, zwyczajach i traumach w jeden twór a z czasem może i w jedną społeczność. Eksperyment udany czy nie – ma wpływ na dzisiejsze relacje polsko-polskie i warto przyjrzeć mu się z bliska, jak czyni to autor książki. Bardzo polecam. Oprawa twarda, szyta. Poprzednio: „Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku” (P. 1/21).

 

Decyzje „Bora”

Wybór i opracowanie: Wojciech Rodak
Wydawnictwo: Ośrodek Karta
Warszawa 2023

Pierwsza próba całkowitego ujęcia życia i dzieła Tadeusza Komorowskiego – postaci wyjątkowej, trudnej do uchwycenia, niepozornej, lecz tak naprawdę pełnej sprzeczności. Publikacja jest prekursorska także w innym kontekście, formalnym – po raz pierwszy redaktorzy Karty decydują się na połączenie trzech gatunków: autobiografii, biografii oraz montażu świadectw pochodzących m. in. z przekazu rodzinnego, wywiadów, wycinków prasowych, wspomnień kolegów i współpracowników czy oficjalnych dokumentów. Eksperyment należy uznać za udany – jego owocem jest narracja wielogłosowa, która komplementarnie ukazuje bohatera widzianego z zewnątrz, z różnych perspektyw, ale też od środka przez pryzmat autobiograficznej pamięci, autokomentarza „na gorąco” i spojrzenia w głąb własnej duszy.

Podróż przez życie Tadeusza vel Bora rozpoczyna się w majątku ciotki w Chorobrowie, wiedzie przez Lwów, potem przez pola bitewne I wojny światowej. Bohater uczy się przywództwa i sztuki wojennej, walcząc w szeregach armii austriackiej. Natomiast międzywojenne koleje losu wiodą go przez konne tory wyścigowe, sportowe sukcesy, a także miłosne rozstaje. Gdy wybucha II wojna światowa, Komorowski nie uchyla się od patriotycznego obowiązku, podejmuje walkę, buduje podziemne struktury, wreszcie obejmuje stanowisko Komendanta Głównego AK. Historia ponownie wypycha go na arenę konspiracyjnej walki. Kulminacyjnym momentem jego wojskowej kariery jest podjęcie decyzji o wybuchu powstania warszawskiego, co przysparza mu wielu wrogów, lecz również przyjaciół. Ostatni etap życiowej podróży Komorowskiego to emigracja i pokrętne ścieżki polityki nowej Rzeczpospolitej, którymi wciąż dzielnie podąża ten, który jest – jak napisał Marian Herman – „Najbardziej z wszystkich nieprawdziwy. / Najbardziej przez to polski.” (s. 495).

Książka należy do tego typu literatury, która karmi się prawdą i autentycznymi emocjami. Czytelnik dostaje do rąk nie tylko ciekawą, niezwyczajną (auto)biografię, choć to i tak nie byłoby mało. Decyzje „Bora” to atrakcyjne źródło informacji o świecie, którego już nie ma: o ułańskiej doli i niedoli, o grozie, nadziei i ciężkiej wagi dylematach z lat okupacji, o sentymencie do koni i miłości do kobiety, ale przecież także o przyzwoitości i patriotyzmie. Narracja publikacji bardzo często nabiera przygodowego rysu i lekkości właściwej dobrym tekstom beletrystycznym, czasami zaskakuje i iskrzy humorem. Powstanie warszawskie jest tu opowiedziane nieco inaczej niż zazwyczaj, głosy bezpośrednich uczestników wydarzeń to relacje z konspiracyjnych kryjówek i bojowych pozycji spod linii ognia. Ciekawostki z życia prywatnego ubarwiają opowieść i rzucają nowe światło na Tadeusza Komorowskiego. Bardzo polecam książkę wszystkim czytelnikom, również tym niezainteresowanym historią. Ładne wydanie, w środku bogaty materiał graficzny, oprawa twarda i szyta.

Czytaj dalej →