
Archiwa tagu: Wydawnictwo Czarne


Moja autobiografia Carson McCullers
Autorka: Jenn Shapland
Wydawnictwo: Czarne
Wołowiec 2023
Książka narodzona z fascynacji amerykańską pisarką Carson McCullers. Twórczość bohaterki tej opowieści niewątpliwie zasługuje na uwagę – jej powieści były doceniane, dwie z nich sfilmowano, ale w centrum uwagi autorki jest nie tyle literatura, co prywatne życie artystki. Publikacja rozpoczyna się pytaniem o orientację seksualną McCullers. Co oznaczało bycie lesbijką w latach trzydziestych w Ameryce? Czy można było o tym mówić? Czy należało to leczyć? Te kontrowersyjne pytania mogła zadawać sobie początkująca wówczas pisarka, która za leitmotiv swoich utworów wybiera Innego, niepasującego do akceptowalnych norm wyrzutka. Te same pytania zadaje dziś autorka książki, w której opowiadając o ukochanej artystce, odsłania również część siebie.
Praca nad tekstem rozpoczyna się od analizy dokumentów życia osobistego: korespondencji i transkrypcji sesji terapeutycznych oraz publikacji poświęconych Carson McCullers. Badaniom towarzyszy kontemplacja przestrzeni, w której żyła pisarka. Autorka niestrudzenie poszukuje najbliższego prawdzie obrazu swojej bohaterki, ponieważ historie, które do tej pory o niej napisano są cenzurowane, poddane korekcie przez heteroseksualny światopogląd opowiadającego. Pisarka przegląda się w obrazie Carson niczym w lustrze, szuka podobieństw, konfrontuje przebytą przez siebie drogę do własnego Ja z procesem kształtowania tożsamości przez pisarkę. Komparatystyczne podejście służy zauważeniu i wydobyciu skrywanych czy ignorowanych wcześniej elementów biograficznej układanki. Jednocześnie konstruowanie przekazu o artystce przypomina poszukiwanie narracji, w której zmieści się osobista historia badaczki. Być może stąd bierze się w tytule zaimek „moja”, który świadczy o pewnym zawłaszczeniu opowieści przez jej twórczynię.
Czytelnik, który szuka w książce faktów z życia tytułowej bohaterki, nie będzie zawiedziony. Jednak warto przeczytać ten tekst nie tylko z powodu Carson McCullers. Język, którym posługuje się autorka jest na tyle pojemny, by unieść wagę wielu znaczeń, zawieszonych pomiędzy słowami. Książka jest pełna głębokich przemyśleń o życiu, stawaniu się, konstruowaniu tożsamości poprzez pragnienia i tęsknoty, które drzemią w ludzkiej duszy. Gorąco polecam. Oprawa twarda, szyta.

Ja śpiewam, a góry tańczą

Skóra i ćwieki na wieki : moja historia metalu

Milczące bliźniaczki
Autorka: Marjorie Wallace
Wydawnictwo Czarne
Marjorie Shiona Wallace to urodzona w Kenii brytyjska dziennikarka śledcza, radiowa i autorka książek. Założycielka i dyrektorka fundacji zajmującej się zdrowiem psychicznym. Absolwentka psychologii oraz filozofii na University College London. Jest autorką książek reporterskich i filmów dokumentalnych. Omawiana publikacja doczekała się polskiej adaptacji filmowej w reżyserii Agnieszki Smoczyńskiej.
O milczących bliźniaczkach świat usłyszał w 1982 roku, gdy toczył się ich proces o podpalenie i kradzież. Siostry nie odezwały się ani słowem, wydały z siebie tylko kilka pomruków, które sąd uznał za przyznanie się do winy. Za kilka aktów wandalizmu, za które ich rówieśnicy dostaliby najwyżej parę miesięcy w zawieszeniu, te wystraszone nastolatki zostały skazane na bezterminowe przymusowe leczenie w Broadmoor, otoczonym złą sławą szpitalu psychiatrycznym o zaostrzonym rygorze. Rozdzielono je i to było powodem ich największej rozpaczy.
Autorka początkowo przygotowała niewielki artykuł na ich temat. Po pewnym czasie postanowiła dowiedzieć się więcej o tej nietypowej rodzinie. June i Jennifer Gibbons jako małe dzieci były otwarte, pełne życia, zdrowe i radosne. Jednak w wieku kilku lat zaczęły coraz bardziej oddalać się od swoich rodziców i trójki rodzeństwa. W końcu całkiem przestały odzywać się do dorosłych. Zamknęły się w świecie fantazji i rojeń, które z upływem lat stawały się coraz bardziej mroczne. Zajmowały się wyłącznie pisaniem dzienników i powieści oraz czytaniem książek.
Po wyroku sądowym autorka odwiedzała je w szpitalu. Stopniowo udało jej się nawiązać z nimi nić porozumienia. W książce opisuje historię rodziny Gibbonsów. Przyczyną zamknięcia się w sobie bohaterek mogły być, jej zdaniem, częste przeprowadzki i szykany rówieśników związane z czarnym kolorem skóry. Były prześladowane w szkole i zaczepiane na szkolnym podwórku. Zaczęły porozumiewać się między sobą tajemnym szyfrem.
Lekarze wykluczyli chorobę, która w sposób fizyczny mogłaby utrudniać im mówienie. Podejrzewali natomiast, że są nieme z wyboru. Skierowano je do szkoły specjalnej, gdzie miały otrzymać profesjonalną opiekę. Psychologowie szybko przekonali się, że aby im pomóc, trzeba je rozdzielić, bo istnieje między nimi szczególna, niebezpieczna relacja. Wszystkie czynności wykonywały w sposób identyczny, w zwolnionym tempie. Komunikowały ze sobą za pomocą niewidzialnych dla zwykłego człowieka tików, mrugnięć, mikro gestów.
Tajemnica bliźniaczek tkwiła w dziecinnych grach, których żadna z sióstr nie mogła przerwać, gdyż oznaczało to porzucenie tej drugiej dla prawdziwego świata. Rytuały tego rodzaju często maja złowieszcze znaczenie, prowadzą na ciemną stronę życia.
Jest to opowieść o tajemnej więzi, w której skrajne dobro i skrajne zło, uosabiane zarówno przez June, jak i przez Jennifer, doprowadziły do tego, że bliźniaczki opętały się nawzajem.
Książka warta uwagi. Nie jest to jedynie reportaż, a ciekawa opowieść o niszczących więziach pomiędzy rodzeństwem.
Polecam. Oprawa twarda, szyta.

Fabryka splendoru. Światowe festiwale filmowe

SPATiF. Upadający pozór wolności
Autorka: Aleksandra Szarłat
Wydawnictwo Czarne
Aleksandra Szarłat jest dziennikarką, autorką książek „Żuławski. Szaman” (p. 18/2019), „Celebryci z tamtych lat” (p. 18/2014), „Prezenterki. Tele PRL” (22/2012). Jako współautorka opublikowała także: „Świat Andrzeja Fidyka” (2017), „Wnętrza gwiazd” (2011), „Nie chodź do parku w niedzielę” (1982) i „Bogowie naszej planety” (1981).
Najnowsza publikacja poświęcona jest historii słynnego, warszawskiego Klubu Aktora Stowarzyszenia Polskich Artystów Teatru i Filmu. Zdaniem autorki było to towarzyskie, kulturalne i informacyjne centrum stolicy. Artystom zapewniało poczucie bezpieczeństwa. Bywanie w klubie oznaczało przynależność do elitarnej grupy, wybuchowej mieszanki ludzi składającej się z pisarzy, aktorów, tajniaków, członków KC, opozycjonistów, sportowców, waluciarzy i dziewczyn szukających szczęścia.
Szarłat rozpoczyna swoja opowieść w 1945 roku, kiedy warszawiacy wracają do miasta i poszukują swoich bliskich. Wznawia działalność Związek Artystów Scen Polskich. Nowy prezes związku, Dobiesław Damięcki, dąży do porozumienia z peerelowskimi władzami. Otrzymuje nakaz zweryfikowania postawy moralnej aktorów podczas wojny.
Pięć lat później w miejsce ZASP-u powołany zostaje SPATiF. Czytelnik obserwuje stopniowe zmiany, które wprowadza władza komunistyczna. Znikają słynne kawiarnie, jak „Zodiak” czy „Ziemiańska”. W ich miejsce powstają nowe, jak „Lajkonik”, z nową klientelą – pracownikami Urzędu Bezpieczeństwa.
Podążamy za autorką, szlakiem słynnych lokali. Poznajemy kulisy kariery, skandale, zdrady, burzliwe romanse, sukcesy i porażki artystów, które przekazywane z ust do ust urosły do rangi anegdot. Głównym bohaterem jest tu niestety alkohol, uważany za eliksir życia, lekarstwo na zawodową porażkę i nieszczęśliwą miłość.
Publikacja warta uwagi. Znajdziemy tu sporą dawkę informacji o takich artystach jak Stanisław Dygat, Kalina Jędrusik, Stefania Grodzieńska, Janusz Minkiewicz, Agnieszka Osiecka, Stefan Kisielewski, Bogumił Kobiela, Bronisław Pawlik, Zbigniew Cybulski i wielu innych.
Oprawa twarda, szyta, czarno-białe zdjęcia, przypisy końcowe, bibliografia.

Najgłębsze Południe : opowieści z Natchez, Missisipi

Biedni w bogatym kraju. Przebudzenie z amerykańskiego snu
