Książnica Płocka im. Władysława Broniewskiego zaprasza młodzież i dorosłych do wzięcia udziału w Ogólnopolskim Konkursie Literackim na opowiadanie o Płocku „Słowo wyrasta na ustach miasta”.
Wyróżniony wpis
„Archiwum Kobiet” – rozmowa z Moniką Rudaś-Grodzką i Danutą Zawadzką
10 czerwca 2025 roku w Bibliotece na Koszykowej odbyło się trzecie spotkanie z cyklu rozmów o literaturze, której patronuje cytat z wiersza Krystyny Miłobędzkiej: „już nie widać znaków / jeszcze papier świeci”. Tym razem było to światło emitowane przez dokumenty, które pozostawiły po sobie kobiety piszące. Z archiwów polskich i europejskich wydobywają je badaczki i badacze realizujący od 2013 roku projekt „Archiwum Kobiet” , którego efektem są m.in. cyfrowa baza oraz liczne publikacje książkowe.
Gościniami Biblioteki Publicznej miasta stołecznego Warszawy były prof. dr hab. Monika Rudaś-Grodzka (Instytut Badań Literackich PAN), kierująca projektem oraz jedna z jego realizatorek, dr hab. Danuta Zawadzka, prof. UwB (Uniwersytet w Białymstoku). Porozmawialiśmy o imponującym przedsięwzięciu, jakim jest „Archiwum Kobiet”, skupiając się na dwóch publikacjach z 2024 roku: „Pamiętniku masażystki 1894-1916” Marii Jadwigi Strumpff – jednej z pierwszych warszawskich masażystek, zasymilowanej Żydówki o niezwykle skomplikowanej tożsamości (seksualnej, religijnej, etnicznej) – oraz „Listach” Marii Konopnickiej, wysyłanych w latach 1887-1889 do Nikodema Erazma Iwanowskiego.
Jak można przeczytać w „Manifeście” sformułowanym przez Monikę Rudaś-Grodzką: „Troska o nasze piszące każe nam wypowiedzieć wojnę tradycyjnie pojmowanej historii (…), która przez wieki usuwała w cień” kobiety. Podczas spotkania wspólnie przyjrzeliśmy się temu, za pomocą jakich narzędzi i według jakich reguł ta wojna jest prowadzona.
Spotkanie poprowadziła Katarzyna-Sawicka-Mierzyńska.
Premiera na Koszykowej: Spotkanie z Julią M. Maj
4 czerwca 2025 roku w Bibliotece na Koszykowej odbyło się kolejne spotkanie w ramach cyklu „Premiera na Koszykowej”. Tym razem gościła u nas Julia M. Maj – absolwentka produkcji filmowej oraz prawa. Z tym drugim związana zawodowo, głównie w obszarze prawa autorskiego, także w branży wydawniczej. Po godzinach chodzi i wspina się po górach. Okazją do rozmowy będzie jej błyskotliwy i brawurowy debiut, który trochę bawi, trochę śmieszy i skłania do refleksji o nas samych. A jego tytuł brzmi intrygująco: „O pięciu osobach, które odwiedziły moją żonę po mojej śmierci”. Powieść ukazała się nakładem Grupy Wydawniczej Relacja. Spotkanie autorskie z Julią M. Maj poprowadziła dziennikarka Radiowej Czwórki, Alicja Michalska.
Debata filmoznawcza: Ataki paniki, apokawixy, słodkie końce dnia. Oblicza nowego polskiego kina
Realizacja pierwszego filmu bywa wyzwaniem bardziej wymagającym niż zimowa wędrówka wybrzeżem Bałtyku. Choć debiuty powstają często w trudnych warunkach, wśród kaprysów losu, w wiecznym pośpiechu i niedoczasie, to właśnie one od kilku lat stanowią o sile polskiego kina. Jak – w obliczu wszelkich przeciwności – nie zatracić w sobie świeżości i pasji, w jaki sposób radzić sobie z kryzysami i czy da się sprawić, by w przyszłości pierwsze filmy realizowało się w Polsce w bardziej komfortowych warunkach? Na te i inne pytania szukaliśmy odpowiedzi w towarzystwie autorów jednych z najgłośniejszych i najczęściej nagradzanych polskich debiutów ostatnich miesięcy: Marii Zbąskiej („To nie mój film”) i Korka Bojanowskiego („Utrata równowagi”). Kolejne spotkanie z cyklu naszych debat filmoznawczych poprowadził krytyk filmowy Piotr Czerkawski, a odbyło się ono 30 maja 2025 roku – oczywiście w Bibliotece na Koszykowej.
Premiera na Koszykowej: Porozmawiajmy o zbrodni niedoskonałej
Czy zbrodnia ma swój podpis? Jak rozumieć motywy, którymi kieruje się przestępca? Dla wszystkich, których fascynuje świat kryminalistyki, Dział Nowości Wydawniczych i Wydarzeń Kulturalnych Biblioteki na Koszykowej przygotował spotkanie z Urszulą Cur – młodszą inspektor w stanie spoczynku, psycholożką, profilerką kryminalną, przez wiele lat współpracującą z Komedą Główną i CBŚP przy wielu śledztwach. Pretekstem do rozmowy, która miała miejsce 26 maja 2025 roku w naszej bibliotece były dwie jej książki, które ukazały się w maju: „Sprawiedliwość dla Gorgonowej”, o jednej z najgłośniejszych spraw kryminalnych II RP, która do dziś budzi emocje i kontrowersje oraz „Profil zabójcy. Urszula Cur w rozmowie z Dorotą Kowalską”, odsłaniającą kulisy pracy profilerki i analizującą mechanizmy stojące za zbrodnią. Spotkanie było niezwykłą szansą na zgłębienie mrocznych zakamarków ludzkiej psychiki i poszerzenie wiedzy o śledztwach, które niegdyś elektryzowały opinię publiczną. Rozmowę z Urszulą Cur poprowadziła dr Anna Karczewska (Dział Nowości Wydawniczych i Wydarzeń Kulturalnych).
Premiera na Koszykowej: Zakręćmy „Młynkiem do kawy”
6 maja w Bibliotece na Koszykowej odbyło się kolejne spotkanie z cyklu „Premiera na Koszykowej”. Tym razem z okazji wydania edycji specjalnej „Młynka do kawy” Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego z ilustracjami Stanisława Zamecznika. To niepowtarzalna okazja do posłuchania o procesie wydania edycji limitowanej oraz zapoznania się z pracami Stanisława Zamecznika. Ponadto podczas spotkania było można wysłuchać fragmentów szalonej historii młynka oraz anegdot z życia twórców, skosztować pysznej kawy oraz kupić wyjątkowe wydanie książki. Prowadzenie: Marta Lipczyńska-Gil oraz Sylwia Stano.
„Chłodna euforia” – rozmowa z Andrzejem Sosnowskim
8 kwietnia gościem Biblioteki na Koszykowej był Andrzej Sosnowski, poeta, tłumacz, eseista, redaktor „Literatury na Świecie”. Zadebiutował w 1992 roku zbiorem wierszy zatytułowanym „Życie na Korei”, by stać się – jak przypomniał Rafał Wawrzyńczyk w eseju dotyczącym „Elementaży”, najnowszej książki Sosnowskiego – najważniejszym polskim poetą po 1989 roku, który „zdefiniował dla wielu pole gry i podarował hektary nowego języka, i spraw, i świata (…)”. Wśród tych „wielu” będą przedstawiciele pokolenia Wawrzyńczyka (rocznik 1980), ale też – i na tym polega fenomen Andrzeja Sosnowskiego – autorzy urodzeni w latach 60., jak Darek Foks, czy pod koniec lat 90., jak Mateusz Górniak.
Z poetą na temat „Elementaży”, wysyłania wierszy w świat i siebie w przeszłość porozmawiała literaturoznawczyni i krytyczka Katarzyna Sawicka-Mierzyńska.
Premiera na Koszykowej: Marta Byczkowska-Nowak
7 kwietnia w Bibliotece na Koszykowej Marta Byczkowska-Nowak, autorka książki „Nieocalony. Tadeusz Borowski. Biografia”. Spotkanie z pisarką poprowadził Piotr Kitrasiewicz.
Los zadrwił sobie okrutnie z Borowskiego, kiedy dawał mu ogromny talent i jednocześnie skazywał na przeżycie największych tragedii, jakie mogły stać się udziałem człowieka w pierwszej połowie XX wieku. Marcie Byczkowskiej-Nowak udało się przywrócić do żywych autora „Pożegnania z Marią”, pokazać go takim, jakim był naprawdę.
Przed wojną był poetą. W 1943 roku trafił do Auschwitz, gdzie zaczął pisać nowatorską prozę. Opublikowana po wojnie stała się sensacją. Nikt do tej pory nie opowiadał tak o obozach i więźniach, nikt tak bezkompromisowo nie podawał ceny przeżycia. Gdy jednak partyjni towarzysze oskarżyli go o nihilizm – przeprosił za swoją twórczość. Chciał wierzyć, że komunizm jest przepustką do nowego, wspanialszego świata.
Ukochana Maria, którą odnalazł w Auschwitz i którą uśmiercił w swoim najsłynniejszym opowiadaniu, została jego żoną i urodziła mu córkę. Borowski zdążył zobaczyć dziecko w szpitalu, jednak kilka dni później postanowił wypisać się z ojczyzny i życia.
Marta Byczkowska-Nowak, literaturoznawczyni i dziennikarka, na nowo odkrywa autora „Pożegnania z Marią”. Dociera do osób, które znały najbliższych Borowskiego i jego samego. Odnajduje człowieka tajemniczego i tragicznego, pełnego sprzeczności, gwałtownego, zapalczywego działacza i zarazem wrażliwego indywidualistę.
To pierwsza biografia Tadeusza Borowskiego nieuwikłana w kontekst polityczny i środowiskowy, książka napisana z dociekliwością i empatią, wzbogacona o nowe fakty, perspektywę psychologiczną i przenikliwą analizę jego twórczości. To historia buntownika i idealisty, który do końca grał w chowanego ze śmiercią, nie przestając patrzeć jej oczy.
Marta Byczkowska-Nowak (ur. 1984) – dziennikarka, pisarka, filolożka polska, literaturoznawczyni. Absolwentka Zakładu Literatury Polskiej XX i XXI wieku Uniwersytetu Łódzkiego. Pracowała w branży PR i jako dziennikarka telewizyjna, publikowała w miesięczniku „Teatr”, obecnie jest związana z tygodnikiem „Wprost”. Jej debiutancka powieść „Którędy na wolność? Historia pierwszej dziewczyny, która uciekła z Auschwitz” ukazała się w 2021 roku.
Premiera na Koszykowej: Spotkanie z Rafałem Skąpskim
26 marca odbyło się kolejne spotkanie z cyklu „Premiera na Koszykowej”. Tym razem naszym gościem był Rafał Skąpski. Pretekstem do rozmowy okazała się jego najnowsza książka „Sprawa Witosa” (Warszawa, Muzeum Niepodległości, 2024).
Nasz rozmówca to prawnik, wydawca, wiceminister kultury w latach 2001-2004, dyrektor Państwowego Instytutu Kultury w latach 2005-2015, a od 2005 roku także prezes Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek.
Porozmawialiśmy z nim o nieznanym, choć intrygującym epizodzie z życia Wincentego Witosa, jednego z najwybitniejszych polityków międzywojennej Polski. Operacja „Most” była planem przerzucenia Witosa do Londynu jesienią 1944 roku. Byli w nią zaangażowani m.in. przedstawiciele rodziny Skąpskich. Analizujemy złożony kontekst tego przedsięwzięcia, jego głównych uczestników, przebieg akcji oraz jej reperkusje.
Rozmowę z autorem poprowadziła dr Anna Karczewska (Dział Nowości Wydawniczych i Wydarzeń Kulturalnych).
Premiera na Koszykowej: Spotkanie z prof. Antonim Dudkiem
18 marca w ramach cyklu spotkań pt. „Premiera na Koszykowej” mieliśmy zaszczyt gościć profesora Antoniego Dudka. Okazją do rozmowy była najnowsza książka jego autorstwa pt. „Dudek o historii. Narodziny III RP”. Spotkanie poprowadził dr Paweł Jaskulski.
Profesor Antoni Dudek z pasją, ale bez agitacji pisze o naszej przeszłości, ważąc racje i nie wydając pochopnych wyroków. Wnikliwie analizuje najważniejsze wydarzenia dotyczące narodzin III Rzeczpospolitej – od Okrągłego Stołu po wyprowadzenie wojsk sowieckich z Polski – a swoją opowieść konstruuje tak, by była przystępna dla szerokiego grona czytelników. Wszystkim rozdziałom książki towarzyszy charakterystyczne dla Dudka myślenie: jeśli uważnie obserwuje się teraźniejszość, można zobaczyć, jak przemożny wpływ wywarła i wywiera na nią nasza przeszłość.
Antoni Dudek (ur. w 1966 r.) – profesor nauk humanistycznych, pracownik Instytutu Historii UKSW w Warszawie. Publicysta i komentator polityczny. Twórca popularnego kanału youtubowego „Dudek o Historii”. Prowadzi w Programie II Polskiego Radia cykliczną audycję „Rzeczypospolite”, a na kanale „Super Expressu” program „Dudek o Polityce”. Autor i współautor ponad dwudziestu książek z zakresu historii Polski XX wieku.
Debata filmoznawcza: Wezwanie do przygody. Jak odnieść sukces i zachować niezależność w polskim kinie?
W klasycznych scenariuszach bohaterowie opuszczają bezpieczny świat, by osiągnąć dojrzałość, doświadczyć próby charakteru i odnieść sukces na przekór przeciwnościom losu. W podobnych kategoriach da się opisać drogę artystów, którzy – z uczelnianym dyplomem w kieszeni – ruszają, by zawalczyć o pozycję w tyleż ekscytującej, co pełnej wyzwań i pułapek branży filmowej. W jaki sposób zachować artystyczną niezależność pośród komercyjnych pokus? Jak poradzić sobie z presją, która pojawia się po osiągnięciu pierwszych sukcesów? Jaką metodą odróżnić prawdziwych przyjaciół od podszywających się pod nich antagonistów? Na te i inne pytania postarali się odpowiedzieć nagradzani twórcy Paweł Maślona („Atak paniki”, „Kos”) i Kamila Tarabura („Absolutni debiutanci”, „Rzeczy niezbędne”), podczas spotkania, które odbyło się 14 marca w Bibliotece na Koszykowej. Rozmowę poprowadził krytyk filmowy Piotr Czerkawski.