Archiwum kategorii: LITERATURA FAKTU

Warszawskie biblioteki publiczne na starych fotografiach


Redakcja:
Wioletta Guzek
Joanna Popłońska
Agnieszka Strojek
Wydawca: Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy – Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego

Album za pomocą starych fotografii przedstawia historię Biblioteki na Koszykowej, a także innych bibliotek warszawskich, np. na Mokotowie, Woli, Pradze, Targówku i Bródnie. Zdjęcia mają duży format i są dobrej jakości. Tuż obok nich znajdują się krótkie noty biograficzne autorów zdjęć i ważnych osób w historii bibliotek, np. Oskara Szellera lub Janiny Englert. Autorzy we wstępie opisali ideę stworzenia sieci bibliotek publicznych i wymienili przełomowe decyzje, którym zawdzięczamy obecną strukturę bibliotek. Album jest  wartościowym źródłem wiedzy historycznej dla bibliotekarzy, varsavianistów i historyków.

Książka została bardzo ładnie wydana, zawarte w niej fotografie oddają klimat dawnych lat. Twórcy zadbali o przejrzystość informacji, a dobór zdjęć okazał się niezwykle trafny – czytelnik może z łatwością odnaleźć na nich najważniejsze miejsca Biblioteki na Koszykowej. Całość wydana w dużym formacie, w twardej, szytej oprawie. Polecam.

Dziennik ankarski. Wybór z lat 1939-1945

Autor: Michał Sokolnicki
Wydawnictwo: Ośrodek Karta
Warszawa 2024

Czy literatura autobiograficzna dotycząca okresu II wojny światowej może przekazać czytelnikowi jeszcze coś nowego? Niniejszą publikacją Ośrodek Karta udowadnia, że tak. Autorem tekstu jest postać niecodzienna, historyk i dyplomata, bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego, ambasador naszego kraju w Turcji w latach 1936-1945. Michał Sokolnicki prowadzi swoje zapiski przez większą część życia zawodowego w służbie ojczyźnie. Jego wspomnienia z okresu 1896-1919 zatytułowane „Emisariusz Niepodległej” prezentowaliśmy na przeglądzie (P. 2/20). „Dziennik ankarski” obejmuje zaś sześć lat wojennej zawieruchy obserwowanej niejako z oddali. Turecka perspektywa pracownika placówki dyplomatycznej pozwala autorowi na szerszy ogląd wydarzeń, uwzględniający realia międzynarodowej polityki i brutalnie ukazujący miejsce, jakie w tejże polityce zajmuje zaatakowana przez Hitlera Polska.

Wojenny dziennik Michała Sokolnickiego otwierają słowa: „Należy włożyć na siebie pancerz”. Autor zapisuje zdanie 1 września 1939 roku, w piątek, dzień wybuchu II wojny światowej. Zapis wydaje się wyjątkowo trafną oceną sytuacji, a pancerz, który wkłada na siebie autor, choć może zbyt ciężki, wytrzyma wiele lat nieustannych zmagań z ludźmi, którzy raz są wrogami, a raz przyjaciółmi. Sokolnicki często w sprawie polskiej działa sam, „w ciemno i na własną odpowiedzialność” (s. 16). Opowiadana przez niego historia obfituje w analizy i budowane strategie, ale zdarzają się także sceny rodem z powieści sensacyjnej czy filmu akcji. Ostatni akord opowieści może wydać się zaskoczeniem, zdradzę tylko, że Sokolnicki do Polski już nigdy nie wrócił.

„Dziennik ankarski” to opowieść o patriotyzmie, walce, poczuciu obowiązku i o odpowiedzialności. To także narracja o rozgrywkach politycznych, regułach gry toczącej się na międzynarodowej arenie, gdzie prawo silniejszego wypiera sprawiedliwość. Wreszcie „Dziennik ankarski” to zapis silnych emocji, wielkiej nadziei i jeszcze większego rozczarowania. Gorąco polecam fanom historii, polityki oraz literatury autobiograficznej, która odkrywa nowe światy i ukazuje nowy punkt widzenia na to, jak żyć i jakim warto być człowiekiem. Oprawa twarda, szyta, na końcu posłowie, indeks osobowy, a także fotografie.

Czytaj dalej →

Najpiękniejsze kobiety przedwojennej Polski

Autor: Krzysztof Szujecki
Wydawnictwo: Księży Młyn
Łódź 2023

Książka przedstawia losy kilku najbardziej urodziwych Polek dwudziestolecia międzywojennego, a opowiada o nich zainteresowany tą barwną epoką Krzysztof Szujecki. Poprzednio prezentowaliśmy na przeglądzie jego dzieło „Milionerzy przedwojennej Polski” (P. 4/22), dziś pochylimy się nad płcią piękną. Uroda bohaterek publikacji stanowi tu niezaprzeczalny fakt, wszak wygląd odgrywa fundamentalną rolę w pracy aktorek i tancerek, a przedstawicielki właśnie takich profesji wybiera Szujecki do swojego projektu. Co istotne, pojawiające się na kartach książki kobiety nie budują swojej kariery wyłącznie na atrakcyjności fizycznej, bardzo dbają o rozwój talentów i umiejętności, a pracę i karierę przedkładają nawet nad miłość i założenie rodziny. Bohaterki łączy jeszcze jedno – ich gwiazdy gasną wraz z wybuchem II wojny światowej, a po wojnie nie udaje im się wrócić na szczyt dawnej popularności. Jedne z nich bezskutecznie próbują szczęścia za granicą, inne zmagają się z niechęcią powojennych polskich władz. Ich dawna sława i sukcesy reprezentują czas, który minął bezpowrotnie, choć nawet dziś nie sposób odmówić mu uroku. Zofia Batycka, Ina Benita, Helena Grossówna, Hanna Karwowska, Tola Mankiewiczówna, Nora Ney to tylko niektóre z przywołanych w książce postaci. Biografie bohaterek poprzedza krótka historia show-biznesu II Rzeczypospolitej, wewnątrz czarno-białe zdjęcia, które oddają zarówno czar artystek, jak i magię niezwykłego, przedwojennego życia kulturalnego. Bardzo polecam. Oprawa twarda, szyta, na końcu bibliografia.

Czytaj dalej →

Azyle, nisze i enklawy

Autor: Jakub Szczęsny
Wydawnictwo: Muzeum Sztuki Nowoczesnej
Warszawa 2023

Zbiór esejów napisanych przez architekta, który sam popełnił kilka nietypowych i kontrowersyjnych projektów, m. in. najwęższy dom świata. Przygotowane przez niego teksty razem tworzą opowieść o kilkunastu niezwykłych pomysłach architektonicznych z różnych epok i krajów – łączy je idea zbudowania nie tylko nowego budynku, osiedla czy wioski, lecz także wspólnoty i nowej rzeczywistości, miejsca najlepszego dla żyjących w nim ludzi. Czy udaje się zrealizować pomysły wizjonerów przywołanych w książce? Tak, jednak ich końcowy efekt często odbiega od początkowych zamiarów. Autor opisuje m. in. jezuickie osady dla Indian Ameryki Południowej, komunę amerykańskiej sekty pragnącej stworzyć nadczłowieka, francuski robotniczy familister, sanatoria helioterapeutyczne, moskiewski Narkomfin, idealne miasta Mussoliniego na mokradłach czy metropolie stawiane dla odmiany na pustyni. Większość z ukazanych w książce pomysłów pomija jednak dwa podstawowe aspekty, gwarantujące zadowolenie i trwałość, mianowicie zgodę ludzi zamieszkujących daną przestrzeń oraz harmonię ze środowiskiem naturalnym, lokalną fauną i florą.

Eseje Jakuba Szczęsnego opowiadają nie tylko o budowlach, również o ideach, społecznych ruchach, marzeniach, społecznych eksperymentach i niefortunnych pomyłkach. Książka zaciekawi nie tylko osoby zainteresowane projektowaniem przestrzeni czy architekturą. Teksty są napisane lekko, ze swadą i poczuciem humoru, widocznym także w ciekawej szacie graficznej. Polecam. Oprawa miękka, szyta.

Czytaj dalej →