Archiwa tagu: Wydawnictwo Wielka Litera

Ostatni Białystoker. Opowieść o mieście, które zniknęło

Autorka: Marta Sawicka-Danielak
Wydawnictwo: Wielka Litera
Warszawa 2023

Książka powstaje z okazji 80. rocznicy powstania w getcie białostockim i stanowi efekt niezwykłej, przypadkowo rozpoczętej znajomości pomiędzy urodzoną w stolicy Podlasia dziennikarką i pisarką, Martą Sawicką-Danielak a Ocalonym z Zagłady polskim Żydem, Benem Midlerem. Tych dwoje łączy ulica, przy której kiedyś mieszkali, natomiast różni czas, w którym upłynęło ich dzieciństwo. Rodzinne miasto, o którym mówi autorce tytułowy ostatni Białystoker istnieje jedynie w jego pamięci, choć co nieco z tego obrazu przechowało się również we wspomnieniach pisarki dzięki rodzinnym opowieściom zasłyszanym przed laty. Książka wyrasta zatem na styku obu perspektyw, by dać ujście tęsknocie za tym, co minęło, ale także utrwalić dla młodego pokolenia świat sprzed II wojny światowej i ukazać codzienne życie zwykłych ludzi w tyglu kultur i wiar.

Autorka fabularyzuje fakty i znane jej wspomnienia, powołując do życia dawnych mieszkańców Białegostoku: Bronię, Staśka, Felę, Szamaję, Mulę czy Basię – wśród nich usłyszymy oczywiście także głos Bena. Bohaterowie opisują przedwojenny świat, jego zapachy, barwy, dźwięki i smaki, dziecięce zabawy, zmartwienia i radości, zwyczaje i tradycje kultywowane w domach. Wszystko to ginie wraz z inwazją Hitlera na Polskę, zmienia się przestrzeń miasta, wygląd domów i ludzi spotykanych na ulicach. Pojawia się getto, które kilka lat później zamieni się w zgliszcza, grzebiąc przy tym wiele ludzkich istnień.

Polecam publikację – warto ją poznać – bardzo ciekawe są zarówno spreparowane przez autorkę, jak i autentyczne wypowiedzi, np. córek Benjamina. Książka zawiera kolaże, ilustracje i fotografie, na końcu przypisy, bibliografia oraz przepisy kulinarne. Oprawa twarda, szyta.

 

Czytaj dalej →

Anna i Pan B.

Anna i Pan B.

Autor: Jakub Zając
Wydawnictwo: Wielka Litera
Warszawa 2023

„Anna i Pan B.” to druga książka krakowskiego pisarza, który zadebiutował niedawno powieścią „Halt. Zapiski z domu trzeźwienia” (P. 11/22). Nowa powieść kontynuuje wątek alkoholizmu, ale jej głównym tematem jest poszukiwanie własnego miejsca na świecie. Alkohol pojawia się tu jedynie jako symbol sztucznego raju, słabości głównego bohatera.

Narratorem utworu jest młody pisarz, który po zakończonym sukcesem odwyku, a także po rozstaniu z dziewczyną, postanawia rozpocząć życie od nowa. Pomaga mu w tym niecodzienne zaproszenie, które przesyła fanka jego twórczości. Anna oferuje artyście wakacyjny pobyt u siebie w domu. Bohater przystaje na propozycję, by nabrać dystansu do przeszłości i odnaleźć wewnętrzny spokój. Kobieta okazuje się bezpieczną przystanią dla zagubionego mężczyzny, a podróż do Pilchowic – podróżą w głąb siebie. Narratorowi towarzyszy w niej tytułowy Pan B. – postać z pogranicza jawy i snu, która staje się przewodnikiem po labiryntach podświadomości. Czy narratorowi uda się odnaleźć prawdziwy dom i zostawić za sobą wszystko, co złe? Zadanie jest trudne, bowiem „kiedy chcemy odrzucić przeszłość, ta depcze nam po piętach. To, co chcemy zostawić, wraca, a to, co ocalić, ucieka (…)”.

Powieść czyta się jednym tchem. Uwaga czytelnika skupia się na kontemplacji tła fabularnego, na tzw. magii „codzienności, w której szukać należy skromnych olśnień”, by doświadczyć życia tu i teraz. Warto docenić pojawiające się w tekście ciekawe spostrzeżenia, dotyczące przestrzeni miasta i ludzkiego zachowania. Natomiast najmocniejsze strony warsztatu autora to umiejętnie użyta ironia i gorzki dowcip. Bardzo polecam do lektury i głębszej zadumy. Oprawa miękka, klejona.

Niewygodni mówią prawdę o wojnie

 

 

Autorka: Magdalena Rigamonti
Wydawnictwo Wielka Litera

 

Magdalena Rigamonti jest dziennikarką, publikującą między innymi w „Dzienniku Gazecie Prawnej”, laureatką nagród dziennikarskich: Grand Press, Nagrody im. Dariusza Fikusa i Mediatora, autorką między innymi książek „Bez znieczulenia. Jak powstaje człowiek” (p. 15/2014) i „Straty. Żołnierze z Afganistanu (p. 6/2015).

Omawiana publikacja to zbiór wywiadów z tymi, którzy przeżyli piekło drugiej wojny światowej. Czesław Lewandowski był harcerzem, podczas powstania warszawskiego łącznikiem jednego z leśnych oddziałów. Trafił do obozu w Stutthof. Przeżył marsz śmierci. Po tych doświadczeniach ma garb, fizyczny i psychiczny. Był na pewno silniejszy od współczesnej młodzieży, chowanej w cieplarnianych warunkach. W trakcie wojny nie można było sobie pozwolić na głębszą refleksję. Miał świadomość, że jest mięsem armatnim, że zwykli mieszkańcy Warszawy widzą w nim zagrożenie. Szybko zorientował się, że powstanie musi upaść. Uważa, że za dużo mówi się o bohaterstwie, a za mało o porażce. Przez młodzieńczy zryw zginęło 200 tysięcy mieszkańców Warszawy i 20 tysięcy powstańców i 4 tysiące żołnierzy.

Autorka rozmawia z ostatnimi żyjącymi świadkami historii: z Żydówką ukrywaną przez polską rodzinę, z Polakiem niemieckiego pochodzenia zafascynowanym Hitlerem, z uratowanymi z Auschwitz, z fotografem dokumentującym kolejne dni powstania, z człowiekiem, który ujawnił prawdę o grobach katyńskich.

Jej rozmówcy nie ukrywają emocji, chętnie dzielą się z czytelnikiem wspomnieniami. Wśród 16 bohaterów publikacji znalazła się także, niedawno zmarła, Zofia Posmysz – pisarka i scenarzystka, autorka „Pasażerki z kabiny 45” sfilmowanej w 1963 roku przez Andrzeja Munka.

Książka warta polecenia.

Oprawa twarda, szyta, czarno-białe zdjęcia bohaterów, na końcu wywiad z Mają Lis-Turlejską zajmującą się problematyką traumatycznego stresu.

Wszystkie wywiady były wcześniej publikowane w „Dzienniku Gazecie Prawnej”.

Hajland. Jak ćpają nasze dzieci

 

 

Autorki: Maria Banaszak, Agata Jankowska
Wydawnictwo Wielka Litera

 

dr Maria Banaszak jest certyfikowaną specjalistką psychoterapii uzależnień, psychoterapeutką poznawczo-behawioralna i badaczką społeczną. Pracuje w Ośrodku Leczenia, Terapii i Rehabilitacji Uzależnień Monar w Głoskowie. W książce udziela wywiadu dziennikarce i reportażystce – Agacie Jankowskiej.

Mówi o młodzieżowych sposobach na spędzanie wolnego czasu. Niezbędnym dodatkiem każdej imprezy jest alkohol i narkotyki. Wielu rodziców nie chce wiedzieć, co robią ich dzieci. Dają im nielimitowany dostęp do swoich kart kredytowych i wymagają tylko dobrych wyników w nauce. Niestety zabawy z używkami często kończą się depresją, stanami lękowymi, samookaleczeniem i próbą samobójczą.

„Projekt dziecko” jest porażką. Potomek zawiódł rodziców, nie spełnił ich oczekiwań i należy go odstawić do naprawy. To zestawienie korporacyjnego słownictwa z relacjami między najbliższymi ludźmi dobrze pokazuje, jak dorośli nie radzą sobie z uczuciami, zastępują je liczbami, tabelkami.

Wywierają presję na najmłodsze pokolenie, które potem jest zbyt zachłanne, bezwzględne, egoistyczne. Pokazują nie ciężką pracę nad osiągnięciem odpowiedniej formy, poziomu umiejętności, ale drogę na skróty. Towarzyszy temu zawsze wysoka dawka adrenaliny, ryzyka. Z czasem trzeba ją niestety zastąpić alkoholem i narkotykami. Dr Banaszak mówi o środowiskach, w których najczęściej dochodzi do kryzysu wychowawczego. Nie są to domy biedne i patologiczne, a coraz częściej środowiska inteligenckie.

Publikacja otwiera oczy rodzicom na wiele współczesnych problemów, uczy czym jest przemoc emocjonalna i ekonomiczna, nadopiekuńczość, wyręczanie dzieci, nadmierna zapobiegliwość. Okazuje się, że metodą bezstresowego wychowania wcale nie wychowaliśmy niezestresowanych dzieci.

Książka zainteresuje wychowawców, opiekunów i rodziców dzieci wchodzących w wiek dojrzewania. Dzięki niej czytelnik pozna mity związane z tak zwanymi miękkimi narkotykami, dowie się jakie są skutki zażywania substancji psychoaktywnych, nauczy się rozróżniać konopie od marihuany.

Polecam. Oprawa miękka, klejona.

Poczuj PL

 

Autorka: Marzena Filipczak
Wydawnictwo: Wielka Litera

 

Marzena Filipczak jest podróżniczką, dziennikarką, autorką książek o samodzielnym podróżowaniu. W przeglądzie 18/2020 omawialiśmy jej publikację zatytułowaną „Jadę sobie. Azja – przewodnik dla podróżujących kobiet”. Pierwsze wydanie tego przewodnika otrzymało Nagrodę Magellana, jako najlepsza książka podróżnicza roku 2009.

W najnowszym tytule autorka przygląda się dokładniej własnemu podwórku. Pandemiczne obostrzenia, nakazy i zakazy zniechęcają do dalekich podróży. Dlatego trzeba znaleźć przygodę blisko siebie. Możliwości jest bardzo wiele i są dostępne dla każdego.

Książka opowiada o ludziach, którzy dają nam możliwość innego spędzania czasu, wytyczają szlaki, przywracają ścieżki, udostępniają sprzęt i organizują transport w dzikie miejsca. Dzięki nim zachwycamy się pięknem Bugu z poziomu kajaka, biwakujemy w lesie, płyniemy mieszkalną tratwą po biebrzańskich rozlewiskach, wędrujemy brzegiem Bałtyku, przemieszczamy się czołgiem i możemy wziąć ślub w balonie. Wszystko po to, by doskonalić sztukę uważności, otwierać oczy i uszy na otaczający nas świat.

Trzeba tylko zmienić perspektywę, by nawet najbliższa, na pozór dobrze znana okolica, zaczęła wyglądać inaczej i dostarczyła wyjątkowych wrażeń. Nie wystarczy pojechać i zobaczyć. Trzeba dotknąć, przeżyć, zachwycić się, oderwać od codzienności.

Poradnik spodoba się miłośnikom polskiego krajobrazu i aktywnego wypoczynku.

Polecam. Oprawa miękka, klejona, adresy stron internetowych, kontakt do organizacji i przewodników, kolorowe zdjęcia.