Archiwum kategorii: LITERATURA FAKTU

Ignacy Łukasiewicz

Autorzy: Piotr Franaszek et. al.                                                     Wydawnictwo: Państwowy Instytut Wydawniczy

Jak przypominają autorzy tego pionierskiego opracowania: „W dziejach ludzkości można znaleźć niewielu badaczy i wynalazców, dokonujących przełomowych odkryć cywilizacyjnych, o których szybko zapominano, a pamięć o nich trzeba było przywracać przez wiele lat” (Wstęp, s. 6). Zapewne sam bohater monografii trochę się do tego przyczynił, manifestacyjnie ignorując sprawy, które tak bardzo interesują wielu współczesnych znawców-celebrytów, w tym (niestety) ludzi nauki. Jednak bogactwo i prestiż w najmniejszym stopniu Łukasiewicza nie zajmowały: „Panowie, urodziłem się w kapocie, w kapocie całe życie chodzę i pozwólcie mi w niej umrzeć” – jak sam przypominał w tej i wielu podobnych wypowiedziach, skrupulatnie zanotowanych przez zespół badawczy, opracowujący – co trochę zawstydza… – pierwszą kompletną biografię twórcy polskiego przemysłu naftowego. Przedstawiany zwykle w rozbłysku światła, sam niejako przygasł, przygnieciony geniuszem swego umysłu i wynalazku. Czas więc – jak przekonuje ta znakomita książka – odzyskać Łukasiewicza jako człowieka, filantropa, nietuzinkową osobowość, wielkiego idealistę, który swą własność traktował jako dobro publiczne. W najnowszej książce PIW-u udało się ten efekt osiągnąć.

Nie jest to zatem wyłącznie biografia intelektualna. W rozprawie mowa o siatkach konspiracyjnych, organizowanych w l. 60-tych przez Łukasiewicza, o jego projektach obsadzenia poboczy traktów drzewami owocowymi (do dziś rosną na Podkarpaciu) czy też o dbałości o zdrowie pracowników platform wiertniczych. Recenzent przyjmuje tę książkę ze zdumieniem i radością, przymykając oko na drobne usterki edytorskie (głównie w zakresie interpunkcji i pisowni wielkich i małych liter). Z drugiej strony – nie każda biblioteka publiczna będzie miała czytelników tej pracy, choć bogaty zestaw uznanej serii „Biografii Sławnych Ludzi” PIW-u, gdzie ukazuje się „Ignacy Łukasiewicz”, może być argumentem na rzecz dokonania zakupu. Toteż – wedle uznania. Oprawa twarda, szyta.

Centralna Agencja Fotograficzna 1951-1991

 

 

Autor: Paweł Miedziński
Wydawnictwo: IPN Szczecin

Wieloaspektowa historia Centralnej Agencji Fotograficznej jest wzorowana na francuskiej publikacji poświęconej agencji Magnum. Autor w trakcie pisania natrafił na  problemy, związane między innymi z prawami autorskimi do zdjęć, o które w Polsce Ludowej nigdy nie zadbano. Wielu autorów zdjęć nie udało się odnaleźć.

Miedziński wykorzystał ostatni moment, aby dotrzeć do świadków, fotoreporterów i dziennikarzy, którzy pomogli mu odtworzyć historię agencji. Uchwycił całe czterdzieści lat trwania CAF. Korzystał z rozmaitych źródeł, na przykład ze zbiorów KC PZPR (Biura Prasy i Wydziału Propagandy), Akt Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Archiwum Zakładowego Polskiej Agencji Prasowej. Tu znalazły się teczki osobowe pracowników CAF, także tych obserwowanych przez Urząd Bezpieczeństwa. Większość śladów inwigilacji zniszczono zaraz po upadku komunizmu.

Autor podaje obszerną bibliografię, w której poruszana jest tematyka fotografii prasowej.  Szczegółowo opisuje powstanie agencji, kolejnych redaktorów naczelnych, działy prasowe, przebieg kariery fotoreporterów, najczęściej podejmowaną tematykę, konkursy fotograficzne, cenzurę i serwisy prasowe.

Publikacja jest obszerna i wyczerpująca temat. Tekst został przedzielony archiwalnym materiałem zdjęciowym. Na końcu znalazły się biogramy pracowników CAF, indeks oraz bibliografia.

Polecam. Format albumowy, oprawa twarda, szyta.

Z Watykanu w świat

 

 

Autorka: Magdalena Wolińska-Riedi
Wydawnictwo Znak

 

Magdalena Wolińska-Riedi jest lingwistką, tłumaczką, producentką i dziennikarką, autorka książek i filmów dokumentalnych o Watykanie. W poprzednich przeglądach omawialiśmy „Zdarzyło się w Watykanie” (p. 4/2021) i „Kobieta w Watykanie” (p. 20/2019). Autorka jest żoną oficera Gwardii Szwajcarskiej, obywatelką Watykanu. Od szesnastu lat mieszka w najmniejszym państwie świata. Może z bliska obserwować przygotowania do podróży kolejnych papieży.

W swojej książce opisuje historię, strukturę i architekturę Watykanu. Czytelnik poznaje zakamarki, ulice i place, do których dostęp mają tylko nieliczni. Autorka codziennie spotyka najbliższych współpracowników papieża, przygląda się ich pracy. Jest świadkiem wizyt specjalnych gości. Zna dobrze relacje i zasady dotyczące współpracy z włoskim państwem, jego administracją, policją i innymi służbami.

Czytelnik przenosi się na chwilę do upalnych Włoch, odwiedza rezydencję Castel Gandolfo, unosi się helikopterem nad malowniczym jeziorem Albano, a podczas spaceru do Ogrodów Watykańskich, ucina sobie pogawędkę z papieżem Franciszkiem, który zatrzymuje samochód, by zaczepić dzieci, najmłodszych obywateli Watykanu.

Książka jest ciekawa, wciągająca, odkrywa kulisy życia papieży:  Jana Pawła II, Benedykta XVI i Franciszka. Wolińska-Riedi opisuje nieoficjalne pielgrzymki papieża Franciszka, na przykład do dotkniętego trzęsieniem ziemi Amatrice, ale także podróże do Polski, Tajlandii czy Japonii.

Lektura bardzo ciekawa. Polecam. Oprawa miękka, klejona, kolorowe zdjęcia.

Dostojewski. Portret intymny

 

 

Autor: Alex Christofi
Wydawnictwo: Prószyński i S-ka

 

Alex Christofi jest brytyjskim autorem i redaktorem książek. „Dostojewski” to jego pierwsze dzieło non-fiction. Podejmuje próbę stworzenia portretu wielkiego pisarza, posługując się dosyć ciekawą techniką. Łączy fakty z fragmentami prozy Dostojewskiego, które noszą znamiona autobiograficzne. Efektem jest opowieść fabularyzowana, zawierająca dialogi i barwne opisy miejsc.

Poznajemy młodego Dostojewskiego, który po śmierci matki przenosi się do Petersburga. Uczy się w szkole wojskowej, ale najważniejsze są dla niego książki. Rozpoczyna  pracę kreślarza, jednak szybko z niej rezygnuje, chcąc całe życie poświecić wyłącznie literaturze.

Żebrze o pieniądze u ojca, który po pożarze rodzinnego dworku i śmierci żony staje się pijakiem i rozpustnikiem. Umiera w dziwnych okolicznościach, może zabity przez chłopów, nad którymi się znęcał. To właśnie ojciec jest wzorem charakterystycznej postaci, bohatera prozy Dostojewskiego – człowieka naznaczonego śmiercią.

Książka jest ciekawa i czyta się ją bardzo dobrze, może dlatego, że nie aspiruje do miana pracy naukowej. Układ treści jest chronologiczny.

Polecam. Oprawa twarda, szyta, przypisy końcowe, bibliografia angielska i polska, indeks.