Archiwum kategorii: LITERATURA POPULARNONAUKOWA I NAUKOWA
„Palmiry. Zabić wszystkich Polaków”
„Szalone, złe i smutne”
Autorka: Lisa Appignanesi
Wydawnictwo: Marginesy
Lisa Appignanesi jest brytyjską pisarką żydowskiego pochodzenia. Urodziła się w Łodzi. Napisała kilkadziesiąt książek i wiele artykułów. W przeglądzie 4/07 omawialiśmy jej publikację „Żegnając umarłych”.
Książka „Szalone, złe i smutne” zdobyła w 2009 roku Nagrodę Brytyjskiego Stowarzyszenia Medycznego BMA. Autorka opisuje historię rozwoju psychiatrii, badań ludzkiego mózgu, stosowanych terapii. Prezentuje współczesne tendencje w medycynie, potrzebę postawienia szybkiej diagnozy i zastosowania leku. Twierdzi, że odczuła potrzebę zbadania problemu chorób psychicznych, ponieważ statystyki pokazują znaczny wzrost zachorowalności. Zastanawia się czy przyczyną tego stanu rzeczy nie jest zmiana w klasyfikowaniu zaburzeń, medykalizacja cierpienia. Przygląda się lekom, które rozbudzają zbyt wielkie oczekiwania, nie zmieniając rzeczywistości, która wywołuje stany depresyjne u pacjentów.
Idea terapii przenika cały świat Zachodu. Tymczasem okazuje się, że schorzenia są zwierciadłem czasów. Różnią się w zależności od kraju i obowiązujących w nich norm. W Japonii na przykład wyodrębniono zaburzenie u kobiet, które odczuwają silny stres związany z przejściem na emeryturę męża, który dotąd bardzo dużo pracował i właściwie nie było go w domu.
Książka jest napisana bardzo przystępnym językiem, porusza aktualną problematykę. Autorka opisuje najczęściej występujące choroby, anoreksję, depresję, nadpobudliwość. Swoją uwagę koncentruje na kobietach, bo podobno częściej chorują. Kobieca twarz często pojawia się jako ilustracja choroby psychicznej. Nie zmienił tego triumf feminizmu. O wielu zaburzeniach nadal decyduje gospodarka hormonalna. Autorka skupia się na przypadkach pojedynczych osób. Opowieść rozpoczyna od opisu przypadku Mary Lamb z 1796 roku. Sięga do literatury naukowej, listów, pamiętników, notatek lekarzy, biografii, czasopism popularnych. Lektura warta polecenia. Oprawa miękka, klejona, bibliografia, przypisy.
„Pracownia literacka”
Autor: Andrzej Zawada
Wydawnictwo: Warstwy
ndrzej Zawada jest krytykiem, eseistą, historykiem literatury, emerytowanym profesorem Uniwersytetu Wrocławskiego, autorem między innymi książek „Gra w ludowe”, „Dwudziestolecie literackie”, „Mit czy świadectwo?”, „Literackie półwiecze 1939–1989”.
Omawiana publikacja to zbiór esejów i mniejszych form literackich z lat 2011–2020. Niektóre z nich były publikowane w czasopismach literackich i społeczno-kulturalnych, w „Kwartalniku Artystycznym”, „Nowych Książkach”, „Przeglądzie Politycznym” i ”Znaczeniach”.
Autor omawia dokonania najwybitniejszych polskich pisarek i pisarzy, m.in.: Olgi Tokarczuk, Wisławy Szymborskiej, Julii Hartwig, Jarosława Iwaszkiewicza, Czesława Miłosza, Tadeusza Różewicza, Mirona Białoszewskiego, Juliana Kornhausera czy Stefana Chwina. Teksty Zawady są osobistą refleksją na temat znaczenia literatury. Autor przytacza różne opinie na temat znanych twórców. Pokazuje jak pisarze, poeci są uwikłani w konflikty społeczne i polityczne. Podlegają zbyt łatwej ocenie.
Eseistyczna narracja Zawady przeplata się z fragmentami zapisków z notatnika, które dostarczają wielu cennych informacji o współczesnej polskiej i europejskiej kulturze. Autor patrzy z dystansem. Stara się dotrzeć do czytelnika, rezygnując z naukowego języka i górnolotnych porównań. Publikację można polecić czytelnikom interesującym się historią polskiej literatury. Oprawa miękka, szyta, spis pierwodruków.
„Woda”
Autorka: Anna Skowrońska
Opracowanie graficzne i ilustracje: Agata Dudek i Małgorzata Nowak
Wydawnictwo: Muchomor
Kolejny tom popularnonaukowej serii o żywiołach skierowanej do młodych odbiorców, do której tekst napisała autorka książek dla dzieci, redaktor naczelna Muchomora – Anna Skowrońska, ilustracje zaś stworzyły cenione graficzki – Agata Dudek i Małgorzata Nowak. Poprzednia część, „Wiatr” (p. 23/20), była nominowana do nagrody graficznej Książka Roku 2020 Polskiej Sekcji IBBY.
Tym razem autorka omawia różnorodne zagadnienia związane z wodą, przedstawia mnóstwo fascynujących wodnych ciekawostek oraz przemyca sporo wiedzy z fizyki, geografii, biologii oraz ekologii. Ciekawie opowiada o mieszkańcach oceanu, podwodnych statkach, pracy polarników i morskich archeologów, japońskich staruszkach nurkujących w poszukiwaniu pereł, podróżach statkami, uprawie ryżu, historii Titanica, transatlantyckich wyprawach kajakiem, wodnych katastrofach oraz największej na świecie tamie na rzece Jangcy. Porusza też tematy ekologiczne, przedstawiając zarówno najważniejsze problemy, jak też pozytywne przykłady, np. młodego, holenderskiego nurka, który zainicjował akcję zbierania pieniędzy na budowę maszyny sprzątającej ocean.
Książka składa się z krótkich, atrakcyjnie opracowanych graficznie rozdziałów. Znajdziemy tu pomysłowe mapy, przekroje, humorystyczne ilustracje oraz wyróżnione informacje.
Bogata w fakty i ciekawostki, atrakcyjna, wartościowa publikacja. Bardzo polecam zarówno młodym miłośnikom przyrody, jak i nauczycielom szkół podstawowych jako materiał uatrakcyjniający lekcje. Wielkoformatowa, starannie wydana, w twardej, szytej oprawie.
„Sny o Warszawie. Wizje przebudowy miasta 1945-1952”
„Przełomowa terapia”
„Mózg nie służy do myślenia”
„Polska – Rosja. Historia obsesji, obsesja historii”
„Miłość w czasach niepokoju”
Autor: Józef Tischner
Wydawnictwo: WAM
Książki księdza Józefa Tischnera, filozofa i profesora Papieskiej Akademii Teologicznej ukazują się nieprzerwanie od czasu jego śmierci i zjednują sobie dużą grupę czytelników. Ksiądz pozostawił po sobie ogromną spuściznę, teksty wykładów i kazań, artykuły prasowe, eseje, wywiady, pogadanki wygłaszane w radiu. Ostatnią książką omawianą w przeglądzie 08/20 były „Rozmowy z dziećmi”. Tym razem w „Miłości w czasach niepokoju” poznajemy nieznane oblicze ks. Józefa Tischnera, który rzadko mówił o miłości w sposób bezpośredni. Na książkę składają się nigdy niepublikowane fragmenty wykładów z filozofii człowieka, które wygłosił w dwóch semestrach roku akademickiego 1993/1994 dla studentów Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie.
Ksiądz Tischner zawsze dostosowywał treść wykładu do potrzeb słuchaczy, poważnie traktował pytania z którymi mierzyli się studenci. Czerpał z tekstów mistyków, bo, jak twierdził, mieli najgłębszą intuicję. Uświadamiał studentom jakie pułapki i iluzje towarzyszą porywom miłosnym. Wspominał o cierpieniu, które jest udziałem nieszczęśliwie zakochanych. Mówił o trudnych wyborach i miłości odrzuconej. Starał się zawsze zrozumieć konteksty ludzkich decyzji, dostrzegał uwarunkowania. Nie ferował wyroków.
Zdaniem Tischnera czucie zazwyczaj wyprzedza zrozumienie, a w miłości ważna jest intuicja. W tekstach publikowanych w książce odwołuje się do myślicieli i ludzi gór, którzy z racji pochodzenia, są mu szczególnie bliscy. Głębię człowieczych doświadczeń wyjaśnia za pomocą muzycznych metafor. W wypowiedź wplata fragmenty z Pisma Świętego, opisy książek i filmów, które go poruszyły. Książka jest bardzo ciekawą lekturą. W sposób przystępny porusza najważniejsze zagadnienia filozoficzne i teologiczne. Oprawa miękka, klejona.