Archiwum kategorii: LITERATURA FAKTU

Niewygodni mówią prawdę o wojnie

 

 

Autorka: Magdalena Rigamonti
Wydawnictwo Wielka Litera

 

Magdalena Rigamonti jest dziennikarką, publikującą między innymi w „Dzienniku Gazecie Prawnej”, laureatką nagród dziennikarskich: Grand Press, Nagrody im. Dariusza Fikusa i Mediatora, autorką między innymi książek „Bez znieczulenia. Jak powstaje człowiek” (p. 15/2014) i „Straty. Żołnierze z Afganistanu (p. 6/2015).

Omawiana publikacja to zbiór wywiadów z tymi, którzy przeżyli piekło drugiej wojny światowej. Czesław Lewandowski był harcerzem, podczas powstania warszawskiego łącznikiem jednego z leśnych oddziałów. Trafił do obozu w Stutthof. Przeżył marsz śmierci. Po tych doświadczeniach ma garb, fizyczny i psychiczny. Był na pewno silniejszy od współczesnej młodzieży, chowanej w cieplarnianych warunkach. W trakcie wojny nie można było sobie pozwolić na głębszą refleksję. Miał świadomość, że jest mięsem armatnim, że zwykli mieszkańcy Warszawy widzą w nim zagrożenie. Szybko zorientował się, że powstanie musi upaść. Uważa, że za dużo mówi się o bohaterstwie, a za mało o porażce. Przez młodzieńczy zryw zginęło 200 tysięcy mieszkańców Warszawy i 20 tysięcy powstańców i 4 tysiące żołnierzy.

Autorka rozmawia z ostatnimi żyjącymi świadkami historii: z Żydówką ukrywaną przez polską rodzinę, z Polakiem niemieckiego pochodzenia zafascynowanym Hitlerem, z uratowanymi z Auschwitz, z fotografem dokumentującym kolejne dni powstania, z człowiekiem, który ujawnił prawdę o grobach katyńskich.

Jej rozmówcy nie ukrywają emocji, chętnie dzielą się z czytelnikiem wspomnieniami. Wśród 16 bohaterów publikacji znalazła się także, niedawno zmarła, Zofia Posmysz – pisarka i scenarzystka, autorka „Pasażerki z kabiny 45” sfilmowanej w 1963 roku przez Andrzeja Munka.

Książka warta polecenia.

Oprawa twarda, szyta, czarno-białe zdjęcia bohaterów, na końcu wywiad z Mają Lis-Turlejską zajmującą się problematyką traumatycznego stresu.

Wszystkie wywiady były wcześniej publikowane w „Dzienniku Gazecie Prawnej”.

Społeczeństwo zmęczenia i inne eseje

 

 

Autor: Byung-Chul Han
Wydawnictwo Krytyki Politycznej

Byung-Chul Han to urodzony w Korei Południowej niemiecki filozof i teoretyk kultury. Jest jednym z najczęściej tłumaczonych i czytanych filozofów w Europie, a jego diagnozy dotyczące współczesnego społeczeństwa są tematem publicznych debat. Wykłada filozofię i cultural studies na Universität der Künste Berlin.

Najnowsza książka to zbiór esejów, które były dotychczas wydawane jako osobne publikacje. W sześciu rozdziałach poświęconych kolejno społeczeństwu zmęczenia, społeczeństwu wypalenia, świętowaniu w czasie sprofanowanym, społeczeństwu transformacji, agonii erosa i społeczeństwu paliatywnemu, autor porusza najważniejsze problemy współczesności.

Uważa, że każda epoka ma swoje dominujące choroby. Aktualnie jest to depresja, ADHD, zaburzenie osobowości typu borderline lub syndrom wypalenia. To symptomy dużo głębszych problemów. Cierpimy z powodu samotności, nadmiaru ciągle tych samych doznań, nadmiaru informacji.

Han cytuje Alaina Ehrenberga, który uważał, że kariera depresji rozpoczyna się wtedy, gdy dyscyplinarny model sterowania zachowaniem ustępuje miejsca normom zmuszającym do powzięcia osobistej inicjatywy, stawania się sobą. To prowadzi do rozwoju postaw narcystycznych.

Współczesny człowiek chce spotykać się przede wszystkim z samym sobą, a nie z innym. Nigdy nie stworzy stabilnego autoportretu, bo taki może powstać tylko grupie.

Pod płaszczykiem transparentności atakuje się ludzi masą informacji. Pustka jest najbardziej zauważalna w tej obfitości. Zagęszczanie komunikacji nie rozjaśnia świata, nie tworzy prawdy.

Han mówi o braku prywatności, niemożności normalnego przeżywania cierpienia, niszczącej sile przymusu miłości. Odwołuje się do klasyków filmu, literatury i filozofii. W zwięzłej formie prezentuje wyraziste tezy.

Publikacja jest napisana w sposób przystępny i zainteresuje szerokie grono czytelników, poszukujących odpowiedzi na pytania egzystencjalne.

Oprawa miękka, klejona.

Cyklopedia. Wszystko, co musisz wiedzieć o jeździe rowerem

 

 

Autor: Johan Tell
Wydawnictwo: Znak Koncept

Johan Tell to wielokrotnie nagradzany szwedzki pisarz i pasjonat kolarstwa. Tym razem zabiera czytelnika w podróż do fabryki Bianchi w Mediolanie, przez ulice Nowego Jorku, aż do Flandrii. Poszukuje początków mody na ostre koło i kawiarnie rowerowe. Bada jak śliski może być zroszony deszczem bruk. Opisuje jak we włoskiej fabryce wybija się z metalu korbę rowerową. Obserwuje brytyjskiego konstruktora ram przy pracy.

Książka jest hołdem złożonym rowerowi i niektórym aspektom jazdy na rowerze. Autor przyznaje, że jest posiadaczem wielu rowerów i każdy służy mu do innego typu jazdy. Jego zdaniem rower świadczy o tym, jaką jest się osoba.

Publikacja wyjątkowo atrakcyjna pod względem graficznym, błyskotliwie napisana, z pasją i poczuciem humoru. Tell opracowuje setki haseł związanych z rowerowym szaleństwem. W porządku alfabetycznym odnajdujemy ciekawe bon moty typu: „Życie przypomina rower z dziesięcioma biegami. Większość z nas ma biegi, z których nigdy nie korzysta.”

Poza tym życiorysy słynnych kolarzy, fachową terminologię, najszlachetniejsze stopy metali, kolarski slang, najważniejsze marki i anegdotki. Na przykład „bombardowanie” to jazda na bombę czyli zjazd rowerem nad wąskim urwiskiem, bez zważania na własne bezpieczeństwo. Albo „flahute” to slangowe francuskie określenie na kogoś, często belgijskiej narodowości, kto lubi szybko jeździć rowerem w rzęsistym deszczu i burzy po śliskiej kostce brukowej, gdy jednocześnie inny rowerzysta ochlapuje go po twarzy tylnym kołem.

Lektura idealna dla zapalonych cyklistów, którzy uwielbiają czuć wiatr we włosach, denerwują się na miejskie korki, fatalnie czują się w zapchanym tramwaju i nie chcą przyczyniać się do produkcji spalin.

Polecam.

Oprawa miękka, klejona, kolorowe ilustracje Lukasa Mollerstena.

SPATiF. Upadający pozór wolności

 

 

Autorka: Aleksandra Szarłat
Wydawnictwo Czarne

 

Aleksandra Szarłat jest dziennikarką, autorką książek „Żuławski. Szaman” (p. 18/2019), „Celebryci z tamtych lat” (p. 18/2014), „Prezenterki. Tele PRL” (22/2012). Jako współautorka opublikowała także: „Świat Andrzeja Fidyka” (2017), „Wnętrza gwiazd” (2011), „Nie chodź do parku w niedzielę” (1982) i „Bogowie naszej planety” (1981).

Najnowsza publikacja poświęcona jest historii słynnego, warszawskiego Klubu Aktora Stowarzyszenia Polskich Artystów Teatru i Filmu. Zdaniem autorki było to towarzyskie, kulturalne i informacyjne centrum stolicy. Artystom zapewniało poczucie bezpieczeństwa. Bywanie w klubie oznaczało przynależność do elitarnej grupy, wybuchowej mieszanki ludzi składającej się z pisarzy, aktorów, tajniaków, członków KC, opozycjonistów, sportowców, waluciarzy i dziewczyn szukających szczęścia.

Szarłat rozpoczyna swoja opowieść w 1945 roku, kiedy warszawiacy wracają do miasta i poszukują swoich bliskich. Wznawia działalność Związek Artystów Scen Polskich. Nowy prezes związku, Dobiesław Damięcki, dąży do porozumienia z peerelowskimi władzami. Otrzymuje nakaz zweryfikowania postawy moralnej aktorów podczas wojny.

Pięć lat później w miejsce ZASP-u powołany zostaje SPATiF. Czytelnik obserwuje stopniowe zmiany, które wprowadza władza komunistyczna. Znikają słynne kawiarnie, jak „Zodiak” czy „Ziemiańska”. W ich miejsce powstają nowe, jak „Lajkonik”, z nową klientelą – pracownikami Urzędu Bezpieczeństwa.

Podążamy za autorką, szlakiem słynnych lokali. Poznajemy kulisy kariery, skandale, zdrady, burzliwe romanse, sukcesy i porażki artystów, które przekazywane z ust do ust urosły do rangi anegdot. Głównym bohaterem jest tu niestety alkohol, uważany za eliksir życia, lekarstwo na zawodową porażkę i nieszczęśliwą miłość.

Publikacja warta uwagi. Znajdziemy tu sporą dawkę informacji o takich artystach jak Stanisław Dygat, Kalina Jędrusik, Stefania Grodzieńska, Janusz Minkiewicz, Agnieszka Osiecka, Stefan Kisielewski, Bogumił Kobiela, Bronisław Pawlik, Zbigniew Cybulski i wielu innych.

Oprawa twarda, szyta, czarno-białe zdjęcia, przypisy końcowe, bibliografia.