Archiwa tagu: Przeglądy na Koszykowej

Maria

Autor: Dorota Ponińska
Wydawnictwo Lira

Dorota Ponińska znana na rynku wydawniczym z tworzenia powieści biograficznych opisujących losy niezależnych i silnych kobiet. Poprzednio na liście: 3 tom cyklu „Romantyczni zesłańcy” (P. 23/2022).

Najnowszą książkę autorka poświęciła życiu Marii Konopnickiej – jednej z najwybitniejszych pisarek polskiej literatury. W czasach marginalizowanej roli kobiet, Konopnicka odważyła się zawalczyć o swoją pozycję w świecie literackim. Dziś pisarka uchodzi za wzór emancypacyjny swoich czasów.

Powieść biograficzna Ponińskiej przedstawia szczery obraz Marii Konopnickiej na przestrzeni 10 dni z jej życia. Czytelnik poznaje główną bohaterkę jako kobietę dojrzałą, mającą u boku wierną przyjaciółkę – Marię Dulębiankę, z którą mieszka na Dworze w Żarnowcu. Narrator, będący wszechwiedzącym obserwatorem artystki opisuje jej dni, które mijają na rozmowach z Dulębianką, pracy twórczej i wspominkach z dawnych lat. Te wspomnienia składają się na pełen obraz biograficzny Konopnickiej. Dowiadujemy się zatem o jej przyjaźni z Elizą Orzeszkową i tego, że to ona walczyła o Dwór w Żarnowcu dla Marii. O rodzicielstwie, w którym się spełniała (w końcu wierszyki dla dzieci do dziś są chętnie wybierane przez rodziców małych dzieci), o jej nieszczęśliwym małżeństwie i momencie, gdy zdecydowała się uwolnić od męża, a także o jej trudnej, wzbudzającej sensację córce Helenie, która przynosiła matce wiele wstydu, za co została przez nią całkiem odepchnięta.

Przedstawiony obraz Marii jest szczery, nie skupia się wyłącznie na pozytywach. Jest to dobry wybór dla tych, którzy chcą dowiedzieć się więcej o życiu znanej pisarki. Zaletą gatunku jest lekka forma, która zdecydowanie ułatwia czytanie. Można poznać wątki biograficzne postaci i jednocześnie czerpać przyjemność z czytania dobrze skonstruowanych dialogów między obiema Mariami i opisów realiów tamtych lat. Polecam. Oprawa twarda, szyta.

Pożydowskie

Autorka: Agnieszka Dobkiewicz
Wydawnictwo: Znak Koncept
Kraków 2024

Pisarka i dziennikarka, założycielka dolnośląskiej Fundacji Idea zajmującej się popularyzowaniem historii i kultury regionu, stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego postanawia wyjść poza dotychczas promowany obszar i napisać książkę o zjawisku, które rozlewa się na cały kraj po II wojnie światowej. Najdziwniejsze, że to zjawisko wciąż istnieje, choć wcale się o nim nie mówi i nadal boli, choć nie widać, które rany rozdrapuje.

Tytułowe „pożydowskie” to przymiotnik, który odnosi się do wielu materialnych i niematerialnych obszarów naszego (tak: naszego) istnienia, m. in. do tożsamości, historii, kultury, geografii, lecz także smaków i dźwięków, przedmiotów codziennego użytku, a często też do sfery sumienia oraz pamięci. Autorka zauważa, że bardzo wiele jest tego pożydowskiego pierwiastka w dzisiejszej polskiej rzeczywistości i w polskiej duszy. Namacalne ślady obecności ludzi, żyjących kiedyś tu, gdzie my teraz, pozostają jednak niezauważane, a jeśli już są widziane, to nieodczytywane jako pamiątki po zgładzonym świecie. Białe plamy, puste miejsca, przemilczane opowieści, fałsz, brak – od samej wyliczanki pojawia się zła krew, a pod wpływem wymienionych haseł nasuwa się wiele skojarzeń – wszystkie negatywne, proszące o wypełnienie treścią, prawdą oraz dobrymi emocjami. Książka Agnieszki Dobkiewicz powstaje, by oczyścić atmosferę gęstniejącą wokół „pożydowskiego”, uświadomić jak bardzo to, co „pożydowskie”, znaczy dziś „polskie” i jak wiele nas łączy z ludźmi, którzy kiedyś wybrali Polin na swój dom. Dziennikarka przemierza cały kraj, odwiedza miasta, szukając w nich reliktów przeszłości, rozmawia z osobami, którzy jeszcze pamiętają lub próbują zapośredniczoną memorię przywrócić. Trudne, mozolne, prowadzone na własną rękę śledztwo owocuje publikacją, którą powinien przeczytać każdy, kto choć raz zastanowił się w jakim miejscu żyje i skąd pochodzi. Inaczej ta niewygodna pamięć będzie uwierać kolejne pokolenia, a przecież nie ma w niej nic złego czy groźnego – tylko stary, miniony świat i o nim opowieści. Bardzo polecam. Oprawa miękka, klejona.

Czytaj dalej