Archiwum kategorii: LITERATURA PIĘKNA DLA DOROSŁYCH
Nic się nie dzieje
Anna i Pan B.
Anna i Pan B.
Autor: Jakub Zając
Wydawnictwo: Wielka Litera
Warszawa 2023
„Anna i Pan B.” to druga książka krakowskiego pisarza, który zadebiutował niedawno powieścią „Halt. Zapiski z domu trzeźwienia” (P. 11/22). Nowa powieść kontynuuje wątek alkoholizmu, ale jej głównym tematem jest poszukiwanie własnego miejsca na świecie. Alkohol pojawia się tu jedynie jako symbol sztucznego raju, słabości głównego bohatera.
Narratorem utworu jest młody pisarz, który po zakończonym sukcesem odwyku, a także po rozstaniu z dziewczyną, postanawia rozpocząć życie od nowa. Pomaga mu w tym niecodzienne zaproszenie, które przesyła fanka jego twórczości. Anna oferuje artyście wakacyjny pobyt u siebie w domu. Bohater przystaje na propozycję, by nabrać dystansu do przeszłości i odnaleźć wewnętrzny spokój. Kobieta okazuje się bezpieczną przystanią dla zagubionego mężczyzny, a podróż do Pilchowic – podróżą w głąb siebie. Narratorowi towarzyszy w niej tytułowy Pan B. – postać z pogranicza jawy i snu, która staje się przewodnikiem po labiryntach podświadomości. Czy narratorowi uda się odnaleźć prawdziwy dom i zostawić za sobą wszystko, co złe? Zadanie jest trudne, bowiem „kiedy chcemy odrzucić przeszłość, ta depcze nam po piętach. To, co chcemy zostawić, wraca, a to, co ocalić, ucieka (…)”.
Powieść czyta się jednym tchem. Uwaga czytelnika skupia się na kontemplacji tła fabularnego, na tzw. magii „codzienności, w której szukać należy skromnych olśnień”, by doświadczyć życia tu i teraz. Warto docenić pojawiające się w tekście ciekawe spostrzeżenia, dotyczące przestrzeni miasta i ludzkiego zachowania. Natomiast najmocniejsze strony warsztatu autora to umiejętnie użyta ironia i gorzki dowcip. Bardzo polecam do lektury i głębszej zadumy. Oprawa miękka, klejona.
Strach ma twoje oczy
Autorka: Agnieszka Ewa Rybka
Wydawnictwo Feeria
Łódź 2023
„Strach ma twoje oczy” to druga publikacja autorki, która w 2022 roku zadebiutowała książką dla dzieci „Dziewczynka z wielkimi marzeniami”. Powieści są całkowicie odmienne, czy pod względem adresata, czy gatunku literackiego, łączy je jednak temat niedoskonałego macierzyństwa, który wydaje się szczególnie zajmować pisarkę. Wątek skomplikowanej relacji między matką a dzieckiem, może okazać się kluczowy, zarówno dla lektury pierwszej książki, jak i thrillera, stanowiącego przedmiot tejże recenzji.
Charlotte, znana lekarka, wróciwszy do domu z wyjazdu służbowego, przyłapuje męża na popełnieniu brutalnego przestępstwa i sama cudem unika śmierci. Mocny początek stanowi zaledwie przedsmak tego, co autorka funduje czytelnikowi na kolejnych stronach powieści. Kobieta ucieka z Islandii do Australii, by dotrzeć do mieszkającej tam córki. Bohaterka zamierza wraz z nastolatką dostać się do Teksasu, który wydaje się jedynym bezpiecznym miejscem. Kobiety nieustannie czują na plecach oddech ścigającego je mężczyzny, który do niedawna był dla nich kochanym mężem i ojcem. Na jaw wychodzą kolejne, mrożące krew w żyłach fakty z przeszłości. Dodatkowo, sytuacji nie ułatwia skomplikowana relacja pomiędzy matką i córką, a także niespodziewane konsekwencje romansu, w który uwikłała się główna bohaterka.
Umiejętnie dozowane w retrospekcjach informacje sprawiają, że thriller trzyma czytelnika w napięciu do ostatniej strony. Co prawda, końcowe rozdziały książki przestają przypominać dreszczowiec i zmierzają w stronę powieści obyczajowej, lecz być może jest to celowy zabieg, który ma zwiększyć siłę rażenia zakończenia opowieści. Książka bardzo udana. Polecam. Okładka miękka, klejona.
Spaleni w ogniu
Autor: Jaume Cabré
Wydawnictwo: Marginesy
Warszawa 2023
Nowa książka katalońskiego prozaika i wykładowcy akademickiego, autora m. in. głośnej powieści „Wyznaję” (P. 5/13) oraz prezentowanego jakiś czas temu zbioru opowiadań „Kiedy zapada mrok” (P. 12/19).
Główny bohater, Ismael, wychowywany przez chorego psychicznie ojca, trafia do placówki opiekuńczej, dzięki czemu udaje mu się zdobyć wykształcenie i podjąć pracę nauczyciela. Pewnego dnia, podczas wizyty w pasmanterii, spotyka koleżankę z dziecięcych lat. Leo wytrąca mężczyznę z marazmu i ubarwia jego szarą egzystencję. Pomiędzy bohaterami zaczyna kiełkować uczucie, które ma szansę ogrzać ich okaleczone cierpieniem dusze. Niestety, kolejne przypadkowe spotkanie całkowicie zmienia trajektorię życia Ismaela. Bohater budzi się w szpitalu, po wypadku samochodowym, którego nie pamięta. Nie przypomina sobie również większości szczegółów na własny temat. Miejsce, w którym przebywa, wywołuje niepokój, dlatego skołowany mężczyzna ucieka i otrzymuje pomoc od nieznajomej kobiety. Czy Ismaelowi uda się poukładać fragmenty przeszłości w jedną całość i rozplątać sieć intryg, w którą wpadł? Bohater, niczym ćma, błądzi w ciemności, szukając światła. Zmierzenie się z lękami, drzemiącymi w podświadomości, wydaje się nieuchronne i wcale nie gwarantuje sukcesu.
Autor książki przeplata wydarzenia fabularne sennymi majakami i miniaturowymi powiastkami filozoficznymi, których bohaterem jest dzik – alter ego Ismaela. Komizm słowny, błyskotliwe dialogi, zabawne literackie nawiązania i kryminalna zagadka to kolejne mocne strony utworu. Ponadto uważny czytelnik wyłuska z tekstu maksymy, m. in. „każdy w życiu robi to, na co go stać, i nikt (…) nie rodzi się z głową pełną mądrości”. Książka godna polecenia. Oprawa twarda, szyta.
Ja śpiewam, a góry tańczą
Tamara, siostra wulkanu
Z kamienia i kości
Autorka: Berengere Cournut Wydawnictwo: Biuro Literackie
„Z kamienia i kości” to pierwsza, przełożona na język polski, powieść francuskiej poetki i pisarki. Zafascynowana alternatywnymi wizjami rzeczywistości artystka tym razem zaprasza czytelnika do onirycznego świata Innuitów – rdzennych mieszkańców Arktyki.
Główną bohaterką książki jest Uqsuralik – młoda dziewczyna, którą pęknięcie kry rozdziela z rodziną i skazuje na samotną wędrówkę przez śnieżną pustynię. Świat, który ją otacza, początkowo nie wydaje się przyjazny. Surowy klimat, groźne żywioły, potężne siły przyrody wymagają od niej wytrzymałości i odwagi, ale również pokory i szacunku do wszystkich istot, napotkanych na drodze. Arktyczną przestrzeń zamieszkują bowiem nie tylko ludzie, ale również duchy, o czym przypominają co jakiś czas pojawiające się w tekście poetyckie fragmenty, nawiązujące do tradycyjnych eskimoskich pieśni. Mistycyzm przenika każdą płaszczyznę ludzkiego życia, uwidacznia się podczas codziennych czynności czy polowania, w czasie narodzin dziecka, choroby lub kontemplacji przyrody. Bohaterka walczy o przetrwanie, a kolejne etapy wędrówki, sygnalizują zachodzące w niej przemiany wewnętrzne. Uqsuralik dojrzewa jako kobieta, uczy się funkcjonować w patriarchalnej społeczności, obcuje z duchami i dąży do harmonii ze światem. Czy czeka ją dobry los? Czas pokaże, ponieważ – jak zaznacza jedna z bohaterek powieści – „Potężne kobiety / Wystawiają się / Na wielkie niebezpieczeństwa”.
Niewątpliwym atutem książki jest przybliżenie czytelnikom oryginalnej kultury, wierzeń i zwyczajów Innuitów – potomków dawnych wędrownych ludów Arktyki. Fabułę wzbogacają doskonałe opisy krajobrazów, które powinny zadowolić nawet najbardziej wymagającego czytelnika. Polecam.
Oprawa miękka, klejona. Fotografie ukazujące życie Innuitów na ostatnich stronach publikacji.
tiszert z Bangladeszu
