Archiwum kategorii: LITERATURA FAKTU

Azyle, nisze i enklawy

Autor: Jakub Szczęsny
Wydawnictwo: Muzeum Sztuki Nowoczesnej
Warszawa 2023

Zbiór esejów napisanych przez architekta, który sam popełnił kilka nietypowych i kontrowersyjnych projektów, m. in. najwęższy dom świata. Przygotowane przez niego teksty razem tworzą opowieść o kilkunastu niezwykłych pomysłach architektonicznych z różnych epok i krajów – łączy je idea zbudowania nie tylko nowego budynku, osiedla czy wioski, lecz także wspólnoty i nowej rzeczywistości, miejsca najlepszego dla żyjących w nim ludzi. Czy udaje się zrealizować pomysły wizjonerów przywołanych w książce? Tak, jednak ich końcowy efekt często odbiega od początkowych zamiarów. Autor opisuje m. in. jezuickie osady dla Indian Ameryki Południowej, komunę amerykańskiej sekty pragnącej stworzyć nadczłowieka, francuski robotniczy familister, sanatoria helioterapeutyczne, moskiewski Narkomfin, idealne miasta Mussoliniego na mokradłach czy metropolie stawiane dla odmiany na pustyni. Większość z ukazanych w książce pomysłów pomija jednak dwa podstawowe aspekty, gwarantujące zadowolenie i trwałość, mianowicie zgodę ludzi zamieszkujących daną przestrzeń oraz harmonię ze środowiskiem naturalnym, lokalną fauną i florą.

Eseje Jakuba Szczęsnego opowiadają nie tylko o budowlach, również o ideach, społecznych ruchach, marzeniach, społecznych eksperymentach i niefortunnych pomyłkach. Książka zaciekawi nie tylko osoby zainteresowane projektowaniem przestrzeni czy architekturą. Teksty są napisane lekko, ze swadą i poczuciem humoru, widocznym także w ciekawej szacie graficznej. Polecam. Oprawa miękka, szyta.

Czytaj dalej →

Na wszystkich frontach


Autorka: Clarissa Ward
Wydawnictwo: OsnoVa

 

 

 

Książka autobiograficzna Clarissy Ward, reporterki CNN, dziennikarki śledczej i korespondentki wojennej.

W jej życiu zawsze dużo się działo. Od dzieciństwa miała niespożytą energię, była ciekawa świata, miała mnóstwo pasji i zainteresowań (teatr, pisanie, łyżwiarstwo, balet, jazda konna), a także pozytywnie reagowała na zmiany (związane np. z przeprowadzkami czy nianiami, których do ósmego roku życia miała jedenaście). Wychowywała się w uprzywilejowanych okolicznościach, chodziła do najlepszych szkół w Anglii i Stanach Zjednoczonych, przez lata czerpała z życia pełnymi garściami i była pochłonięta sobą. Przełomowym momentem w jej życiu był zamach terrorystyczny z 11 września 2001 roku. Była wtedy na ostatnim roku studiów z literatury porównawczej w Yale i poczuła powołanie do bycia naocznym świadkiem historii. Wkrótce zaczęła realizować swoje marzenie, aby zostać reporterką.

Clarissa Ward w swojej opowieści koncentruje się na przeżyciach i doświadczeniach zawodowych. Opisuje prowadzone śledztwa, niebezpieczne zadania, emocjonujące sytuacje, relacjonowanie konfliktów zbrojnych, przestępstw i kryzysów. Na swoim koncie ma wyjazdy do Rosji, Iraku, Libanu, Strefy Gazy, Pekinu, Syrii i Turcji. Była w centrum wielu krwawych wydarzeń, np. w opanowanym przez rebeliantów Aleppo. Relacjonowała też przebieg powstania przeciwko reżimowi syryjskiego prezydenta Baszszara al-Asada. Jej materiały trafiały do wiadomości na całym świecie. Praca w rejonach konfliktów zbrojnych wiązała się z dużym stresem, silnymi emocjami, adrenaliną, przemęczeniem i utratą wagi, ale dawała jej też dużą satysfakcję.

Jako reporterka stara się jak najlepiej zrozumieć ludzi, wydarzenia i świat, rzucać światło na problemy, przedstawić perspektywę wszystkich stron i zawsze stać po stronie pokrzywdzonych. Wciąż z pasją podchodzi do swojej pracy. Łączy ją obecnie z opieką nad małymi dziećmi.

Ciekawa, napisana żywym językiem, autobiograficzna relacja. Okładka twarda, szyta. Polecam.

Zakupy w PRL. W kolejce po wszystko

Autor: Wojciech Przylipiak
Wydawnictwo: MUZA SA
Warszawa 2023

Kolejna książka o czasie słusznie minionym, napisana przez pasjonata PRL-u, Wojciecha Przylipiaka. Ostatnio mieliśmy okazję poznać jego pracę „Czas wolny w PRL” (P. 11/22), teraz autor powraca na listę z tekstem o zakupach. Publikację śmiało można nazwać nostalgiczną podróżą w przeszłość – Przylipiak niezwykle obrazowo opisuje powojenną rzeczywistość ubiegłego stulecia z jej Supersamami, Domami Towarowymi, halami targowymi, bazarami, kioskami i wiejskimi GS-ami. Opowieść o zakupach w PRL oczywiście nie może obejść się bez przypomnienia słynnych kolejek, Pewexu, towarów spod lady czy ubrań z Mody Polskiej. Autor analizuje ówczesną sklepową rzeczywistość, metody promocji i reklamę, kupowanie za pieniądze, za bony i na kartki, wszystkie zalety i trudy pracy w handlu oraz absurdy wywołane brakiem towarów czy sprzedażą wiązaną. Przylipiak uczciwie przedstawia perspektywę obu stron zakupowego szaleństwa, przywołuje wspomnienia klientów, ale także relacje ekspedientek, kierowniczek stoisk i sklepów, wreszcie farmaceutek, które jak się okazuje w PRL-u nie mają lekkiego i bezpiecznego życia.

Książka jest napisana żywym i barwnym językiem, zawiera bogaty materiał fotograficzny, przypisy oraz bibliografię. Bardzo polecam tym, którzy PRL pamiętają i tym, którzy urodzili się zbyt późno, by na własnej skórze doświadczyć wyjątkowego zjawiska polskiego życia społecznego, jakim były zakupy w PRL. Oprawa miękka, szyta.

Czytaj dalej →

Odrzania. Podróż po Ziemiach Odzyskanych

Autor: Zbigniew Rokita
Wydawnictwo: Znak
Kraków 2023

Tytułowe Ziemie Odzyskane to pojęcie, które kryje po drugiej stronie rewers w postaci Ziem Utraconych, bo przecież nigdy nie były to ziemie niczyje. Pierwsze skojarzenia, które przychodzą na myśl w związku z tematem publikacji to konflikt, gniew, żal, poczucie niesprawiedliwości i krzywdy, a z drugiej strony nadzieja, może nawet radość i poczucie wyrównania strat. Zbigniew Rokita wykazuje się dużą odwagą podejmując temat, który choć nie nowy, wciąż budzi spore kontrowersje. Po cóż decydować się na ten wysiłek i wkładać kij w mrowisko? Przeszłość może wiele wyjaśnić i pomóc w zrozumieniu świata, w którym żyjemy współcześnie.

Odrzania to słowo ukute przez autora książki na oznaczenie terenów, które zostają przyłączone do Polski po II wojnie światowej. Rokita wyrusza w podróż przez Wrocław, Szczecin, Malbork, Gdańsk aż po Warmię, by zrozumieć kto dziś mieszka na tych terenach i czym różni się jego sposób myślenia od myślenia Polaków z centralnej i wschodniej części kraju. Dziennikarz zagląda w przeszłość, rozmawia z ludźmi, którzy jeszcze pamiętają przeprowadzki swoich rodzin na Ziemie Odzyskane, próbuje oszacować skalę pamiętania lub zapomnienia o niemieckich autochtonach i uchwycić jednostkową oraz zbiorową tożsamość.

Publikacja z humorem i swadą opowiada o eksperymencie wymiany ludności, o scaleniu przybyszów z różnych stron kraju, o odmiennych doświadczeniach, zwyczajach i traumach w jeden twór a z czasem może i w jedną społeczność. Eksperyment udany czy nie – ma wpływ na dzisiejsze relacje polsko-polskie i warto przyjrzeć mu się z bliska, jak czyni to autor książki. Bardzo polecam. Oprawa twarda, szyta. Poprzednio: „Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku” (P. 1/21).