Archiwa tagu: recenzja

Heikki Kännö, „Wyspa Snów”

Wyspa Snów

Heikki Kännö, „Wyspa Snów”Autor: Heikki Kännö
Wydawnictwo: Państwowy Instytut Wydawniczy

Heikki Kännö jest uznawany za jednego z najciekawszych współczesnych pisarzy fińskich, a ambitna i odważna powieść „Wyspa Snów” to jego pierwsza książka wydana w języku polskim. Na samym jej początku czytelnik poznaje ogarniętego obsesją pisarza Izaaka Severina – i to w dość specyficznym momencie, bo niedługo po tym, jak wyszedł z własnego spotkania autorskiego, które odbywało się z okazji premiery książki zatytułowanej „Werner H. Berger – Sztuka i życie”. Jak nietrudno się domyślić, to biografia tytułowego artysty. Severin pracował nad nią długo i z dużym oddaniem, jednak w momencie, kiedy trafiła ona do księgarń, pisarz poczuł, że w żaden sposób nie oddał w niej prawdy o Bergerze, pomijając wiele istotnych wątków. Zrozumiał, że napisanie biografii stanowiło zaledwie jeden z etapów na drodze do poznania Bergera i jego rodziny. Severin nie czeka więc ani chwili dłużej i natychmiast rozpoczyna pisanie kolejnej książki.

Jak nietrudno się domyślić, ród Bergerów bynajmniej nie należy do zwyczajnych rodzin. Wśród krewnych Wernera nie brakuje artystów, odkrywców czy członków sekt i tajnych stowarzyszeń, którzy w swojej działalności nie ograniczali się do Finlandii – akcja powieści rozgrywa się także we Francji, Niemczech, Austrii, Szwecji, a nawet w Kongo. Severin rozumie, że aby opowiedzieć prawdę o Wernerze H. Bergerze i jego rodzinie, nie może ograniczać się do suchych faktów – powinien zwrócić się w stronę wyobraźni. W dodatku chodzi tu o wyobraźnię ośmieloną, ponieważ burzliwe życie artysty przypadało na czasy działalności Towarzystwa Teozoficznego, a sami członkowie rodu Bergerów nierzadko rządni byli kontaktu ze zjawiskami, które zaliczylibyśmy do porządku magicznego czy mistycznego.

Choć w „Wyspie Snów” czytelnik napotka wiele postaci historycznych, pierwsze skrzypce odgrywają w powieści postacie fikcyjne. Podobnie jest z opisywanymi w niej wydarzeniami. Kännö zdaje się pytać czytelnika o to, czy sztywne rozróżnienie na fakty i fikcję ma w ogóle w tego typu historiach jakieś zastosowanie i czy tym, co ostatecznie liczy się najbardziej nie jest przypadkiem wyobraźnia. Powieść fińskiego autora można polecić ciekawskim czytelnikom, którzy mają ochotę na ambitną literaturę przygodową, która jednocześnie nie boi się zadawać trudnych pytań o naturę rzeczywistości, korzystać z autotematyzmu i zanurzać się głęboko w historię od przełomu dziewiętnastego i dwudziestego wieku, aż do czasów współczesnych. Oprawa miękka, klejona.

Questlove, Ben Greenman, „Hip hop jest historią”

Hip hop jest historią

Questlove, Ben Greenman, „Hip hop jest historią”Autorzy: Questlove, Ben Greenman
Wydawnictwo: W.A.B.

Questlove to w świecie hip-hopu prawdziwy człowiek instytucja. Muzyk zyskał rozpoznawalność jako perkusista i producent kultowego zespołu The Roots, z czasem stał się znany także pozahiphopowej publiczności jako muzyk występujący w programach Jimmy’ego Fallona, a w 2022 roku otrzymał Oscara za reżyserię filmu „Summer of Soul”, opowiadającego o istotnym dla afroamerykańskiej społeczności festiwalu Harlem Cultural Festival, który odbył się w 1969 roku i bywa nazywany „czarnym Woodstockiem”. Teraz Questlove napisał książkę – autorską historię muzyki hiphopowej. Nie ma wątpliwości, że jest to zarazem jedna z najlepszych publikacji na temat hip-hopu, jakie kiedykolwiek powstały.

Pomysł od początku był prosty – Questlove postanowił opowiedzieć czytelnikom historię gatunku muzycznego, który kocha całym sercem i którego rozwoju był świadkiem od samego początku. Przyjmuje się, że hip-hop narodził się w 1979 roku, kiedy Questlove miał osiem lat, i właśnie w tamtym roku późniejszego muzyka zafascynował jeden z ważnych dla powstania gatunku utworów. Oczywiście im dalej, tym fascynujących go utworów i artystów było więcej. Autor tej książki żył hip-hopem przez ostatnie czterdzieści lat i nawet jeśli nie wie o nim wszystkiego, to z pewnością wie bardzo, bardzo wiele. Bez wątpienia jest też człowiekiem zarówno inteligentnym, jak i entuzjastycznym, potrafiącym zarażać swoją fascynacją. Być może to właśnie ta druga cecha autora jest największą zaletą publikacji.

Jeśli chciałoby się uważnie posłuchać wszystkich utworów wymienianych przez Questlove’a, jego książkę można by było czytać nawet kilka miesięcy – możliwe, że nie dałoby się w niej upchnąć więcej treści. Jednocześnie „Hip hop jest historią” nie przypomina nudnej wyliczanki. Wręcz przeciwnie, wywód Questlove’a jest przepełniony osobistymi wspomnieniami, mocnymi opiniami (czasami niepopularnymi) i poczuciem humoru. Krótko mówiąc: książkę czyta się po prostu dobrze, wywód wciąga od pierwszych stron, a i wracać każdy fan hip-hopu zdecydowanie będzie miał do czego.

Polecam zakup tej publikacji właściwie każdej bibliotece – nie dość, że książka jest bardzo udana, to jeszcze ze względu na temat powinna bez trudu znaleźć czytelników. Hip-hop wciąż jest przecież bardzo popularnym gatunkiem muzycznym – nawet mimo tego, że według Questlove’a jego historia w pewnym sensie właśnie dobiega końca. Oprawa twarda, szyta. Nieco większy format. Na końcu wykaz utworów, których słucha autor, a także dwa indeksy – wspominanych w książce artystów i utworów.

Bartek Przybyszewski, Mateusz Witkowski, „Podcastex. Polskie milenium 2. Co zapamiętaliśmy z lat 2005-2010”

Podcastex. Polskie milenium 2. Co zapamiętaliśmy z lat 2005-2010

Bartek Przybyszewski, Mateusz Witkowski, „Podcastex. Polskie milenium 2. Co zapamiętaliśmy z lat 2005-2010”Autorzy: Bartek Przybyszewski, Mateusz Witkowski
Wydawnictwo: W.A.B.

Druga książka napisana przez autorów popularnego podcastu „Podcastex”, w którym dwaj urodzeni pod koniec lat osiemdziesiątych miłośnicy popkultury wspominają pierwszą dekadę XXI wieku, a zatem lata, w których dorastali i stawiali pierwsze kroki jako dorośli. „Polskie milenium 2” opowiada o latach 2005-2010 i stanowi kontynuację wydanej w ubiegłym roku książki „Polskie milenium”, w której autorzy omawiali najciekawsze fenomeny kulturowe, które pamiętają z lat 1999-2005.

„Polskie milenium 2” składa się z krótkich, kilkustronicowych notek o wybranych przez autorów zjawiskach związanych z wyżej wymienionym sześcioleciem. Noty te są podzielone na osiem kategorii: 1. Polityka, 2. Telewizja, 3. Społeczeństwo, 4. Postacie, 5. Muzyka, 6. Internet, technologia, gry, 7. Film, 8. Wydarzenia i afery. Dobór tematów jest tyleż medialny, co humorystyczny, lecz z pewnym przymrużeniem oka może stanowić odpowiedź na pytanie „Czym żyli Polacy w latach 2005-2010?”. Przybyszewski i Witkowski piszą m.in. o koalicji Prawa i Sprawiedliwości z Samoobroną i Ligą Polskich Rodzin, programie „Taniec z gwiazdami”, częstych wówczas żałobach narodowych, Januszu Palikocie, Leo Beenhakkerze, Krzysztofie Kononowiczu, subkulturze emo, narodzinach portali plotkarskich, głośnych wówczas komediach filmowych Andrzeja Saramonowicza, „Katyniu” Andrzeja Wajdy czy książce „Strach” Jana Tomasza Grossa. Te i inne zjawiska medialne są przez nich opisane w sposób względnie zabawny, z konieczności dość pobieżny, ale poparty odpowiednią kwerendą. W efekcie ze wszystkich stosowanych przez autorów przybliżeń i uproszczeń rzeczywiście wyłania się obraz okresu, który wpłynął na naszą współczesność w większym stopniu niż by się na pierwszy rzut oka wydawało.

Książkę Przybyszewskiego i Witkowskiego można polecić jako zakup biblioteczny – ze względu na dużą popularność „Podcastexu” może ona budzić zainteresowanie czytelników, zwłaszcza tych z pokolenia milenialsów. Ładna, nowoczesna oprawa graficzna, w środku sporo zdjęć. Oprawa twarda, szyta.

Shawn M. Warner, „Leigh Howard i duchy dworu Simmons-Pierce”

Leigh Howard i duchy dworu Simmons-Pierce

Shawn M. Warner, „Leigh Howard i duchy dworu Simmons-Pierce”Autor: Shawn M. Warner
Wydawnictwo: You & YA
Poziom czytelniczy: BD IV

Leigh byłaby zwyczajną, ubraną w workowatą bluzę i nieco zagubioną nastolatką, gdyby nie fakt, że w jej życiu miała miejsce tragedia – jej rodzice zostali zamordowani w tajemniczych okolicznościach. Kiedy dziewczyna ich straciła, okazało się, że jest spokrewniona z pewną bardzo majętną rodziną, która postanawia się nią zaopiekować. Już w pierwszym rozdziale, kiedy poznajemy Leigh, trafia ona pod skrzydła swojej nieco starszej kuzynki Myry, która robi wszystko, by pomóc dziewczynie odnaleźć się w nowej sytuacji, nowej rodzinie i nowym domu.

Niestety jednocześnie śledztwo dotyczące zabójstwa rodziców Leigh utyka w martwym punkcie – wszelkie ślady zatarto na tyle dokładnie, że policja okazuje się bezradna. Co zrozumiałe, dziewczyna nie może się z tym pogodzić, i stara się rozwiązać zagadkę na własną rękę. Oczywiście nie jest to łatwe, jednak Leigh nie zostaje ze swoim chałupniczym śledztwem całkiem sama. W rozwikłaniu zagadki pomagają jej kuzynka Myra, a także pewien posiadający dwa oblicza duch. Jak powiedziała jej Myra, jest to duch jednego z ich wspólnych przodków, który ukazuje się w dwóch postaciach – jako młody i starszy człowiek. Niestety da się go znieść jedynie w tej młodszej postaci.

„Leigh Howard i duchy dworu Simmons-Pierce” to przeznaczony dla młodzieży kryminał, a może nawet dreszczowiec. Autor wprawdzie szczędzi czytelnikowi makabry, nie kryje się jednak z pewną brutalnością – wszak to morderstwo pozostaje w centrum wydarzeń, a wraz z tokiem akcji trupów robi się więcej. Na tle opisanych przez Warnera wydarzeń Leigh stopniowo się zmienia – nie dość, że dojrzewa, jak każda nastolatka, to w dodatku stopniowo próbuje poradzić sobie z traumą i zaakceptować swoją nową rodzinę i sytuację, w której znalazła się po śmierci rodziców. Pisząc, autor porusza się blisko złotego środka – powieść ani na chwilę nie przestaje być dziełem gatunkowym, które ma trzymać młodego czytelnika w napięciu, jednocześnie jednak nie polega ono wyłącznie na splocie mniej lub bardziej zaskakujących zwrotów akcji. Sądzę, że nastoletni czytelnik – a w szczególności czytelniczka – z łatwością utożsami się z bohaterką, a to przecież niemało. W powieści Warnera nie zabrakło humoru i warstwy obyczajowej, które dobrze dopełniają obrazu całości.

Powieść nie jest wybitna, jednak na tle powieści młodzieżowych, które ostatnio do nas trafiają – na pewno warta uwagi. Polecam przyjrzeć się jej nieco bliżej, a w razie potrzeby pozyskać ją i włączyć do zbiorów bibliotecznych. Oprawa miękka, klejona.

Tomasz Kruczek, „Ostatnia wyprawa wikingów”

Ostatnia wyprawa wikingów

Tomasz Kruczek, „Ostatnia wyprawa wikingów”Autor: Tomasz Kruczek
Wydawnictwo: Replika
Poziom czytelniczy: BD III

Tomasz Kruczek jest twórcą kilku powieści, w których przybliża młodszym czytelnikom realia średniowiecza. „Ostatnia wyprawa wikingów” to już trzecia książka wchodząca w skład cyklu „Młodzi wojowie”. Wcześniejsze, zatytułowane „Bitwa o słowiański gród” i „Wśród spalonych osad”, niestety do nas nie dotarły, nie były więc omówione podczas żadnego z dotychczasowych przeglądów nowości wydawniczych.

W swojej najnowszej powieści Kruczek opowiada młodszym czytelnikom o wikingach, którzy przybywają na ziemie zamieszkane przez Słowian. Co ciekawe, w jego ujęciu są to wojownicy szlachetni, którzy używają przemocy tylko wtedy, kiedy są do tego zmuszeni. Powieść rozpisana jest na kilka wątków, które ostatecznie się splatają. W „Ostatniej wyprawie wikingów” czytelnik poznaje m.in. Olgę, młodą dziewczynę, która marzy o wielkich przygodach, Wojciecha, czyli chłopaka, który wyrusza na wyprawę mającą na celu odbicie jego brata z rąk zbójców oraz Brendana, który trafia do klasztoru, by zostać mnichem i zapewnić sobie tym samym bezpieczną przyszłość, jednak szybko orientuje się, że życie klasztorne do niego nie pasuje. Brendan najbardziej na świecie chce bowiem zostać bardem. Pewnego dnia los uśmiecha się do niego i chłopak ma okazję wyruszyć w podróż, która może sprawić, że jego marzenia staną się rzeczywistością.

Powieść jest jak najbardziej udana – przygody młodych bohaterów wciągają już od pierwszych stron, a korzyści edukacyjne płynące z lektury są oczywiste. Choć trzynasto- czy czternastoletni czytelnik w żadnym razie nie powinien poczuć się przytłoczony liczbą historycznych detali, to z pewnością podczas lektury pozna on średniowieczne realia i przyswoi kilka faktów – świat powieści dostosowany jest do możliwości młodszego czytelnika, ale skonstruowany z dbałością o historyczną adekwatność. Język powieści jest dość przezroczysty – archaizacji niemalże tu nie uświadczymy, co pozwoli na płynny kontakt z tekstem nawet tym czytelnikom, którzy wcześniej nie interesowali się historią. Do tego dochodzi przesłanie, mówiące o tym, że marzenia bywają możliwe do spełnienia, jednak ich urzeczywistnianie wymaga od nas odwagi. Dowodzą tego przygody wspomnianych już Olgi i Brendana.

„Ostatnią wyprawę wikingów” z czystym sumieniom można polecić młodszym nastolatkom, którzy są zainteresowani historią, a także bibliotekom, które szukają ciekawych propozycji czytelniczych dla młodzieży w wieku 13-14 lat. Oprawa miękka, klejona.

Rafał Kosik, „Cyberbaba i hopchatka”

Cyberbaba i hopchatka

Rafał Kosik, „Cyberbaba i hopchatka”Autor: Rafał Kosik
Ilustracje: Kasia Kołodziej
Wydawnictwo: Powergraph
Poziom czytelniczy: BD I/II

„Mi się podoba” – tak nazywa się nowy cykl powieści dla dzieci autorstwa Rafała Kosika, znanego jako twórca popularnych serii książek dla młodszych czytelników „Felix, Net i Nika” oraz „Amelia i Kuba”, a także jako autor kilku poczytnych powieści fantastycznych skierowanych do starszego czytelnika. „Mi się podoba” to tzw. spin-off serii „Amelia i Kuba”, którego główną bohaterką jest ich sześcioletnia siostra Milena, w skrócie nazywana Mi. Powieść „Cyberbaba i hopchatka”, która rozpoczyna nowy cykl Kosika, jest właściwie pomysłowym zaadaptowaniem do współczesnych realiów historii o Babie Jadze, mieszkającej w chatce na kurzej nóżce.

W nowej powieści Kosika do Mi i jej rodzeństwa ma przyjechać ciotka, za którą dzieci nie przepadają, bo trzeba się przy niej „zachowywać”. Mi, Albert, Amelia i Kuba mają jednak pomysł na to, jak uniknąć kłopotliwej wizyty – namawiają rodziców, żeby wysłali ich na zorganizowany wyjazd do lasu. I kiedy już wydaje się, że wszystko idzie po myśli małych bohaterów, którym udało się uniknąć wizyty ciotki, okazuje się, że wcale nie trafili na przyjemny, niezobowiązujący biwak, ale na leśny obóz przetrwania. Prowadząca go Zenobia nie tylko wymaga od małych uczestników dyscypliny, ale na dodatek zabiera im wszelkie urządzenia elektroniczne. Pierwszy dzień obozu kończy się niezbyt miłym akcentem: Mi, Albert, Amelia i Kuba zostają przez nią za karę wysłani po gałęzie do ogniska i gubią się w lesie.

Po jakimś czasie mali bohaterowie trafiają na leśną chatkę, do której wchodzą, mimo że nie zastają w niej gospodyni, a następnie zostają w niej na dłużej. Podejrzana kobieta mieszkająca w chatce okazuje się być cyberbabą, a zatem nowoczesnym wariantem czarownicy, która zamiast do pracy fizycznej, zmusza dzieci do… grania w gry komputerowe. Brzmi dobrze? Tylko z pozoru, ponieważ dzieci w istocie, zamiast naprawdę grać, są zmuszone do tworzenia kolejnych postaci i wirtualnych dzieł sztuki, które cyberbaba następnie sprzedaje w internecie. A w takich warunkach nawet największy maniak gier szybko traci ochotę na ślęczenie przed komputerem…

Nową powieść Rafała Kosika można polecić jako zakup biblioteczny, szczególnie że serie „Felix, Net i Nika” i „Amelia i Kuba” mają swoich fanów. Książka jest zabawna, a w dodatku w nienachalny sposób może zasadzić w głowie dziecka myśl, że ukochane przez nie ekrany komputerów, smartfonów czy tabletów nie mają wyłącznie zalet, ale także pewne wady i ważne jest, aby nie przeholować z ich używaniem. Za sympatyczne ilustracje odpowiada Kasia Kołodziej. Oprawa twarda, szyta.

Ludzie z nieba

Autor: Ignacy Karpowicz
Wydawnictwo Literackie

Ignacy Karpowicz – kilkukrotny finalista nagrody literackiej Nike – napisał powieść inspirowaną życiorysami polskich lotników – Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury. Jest to wyobrażona historia przyjaźni słynnych lotników. Jak sam autor w posłowiu tłumaczy „biografie bohaterów powieściowych i tych rzeczywiście istniejących stykają się w wielu miejscach, ale zasadniczo pozostają rozłączne” (s. 343).

By odrealnić fabułę powieści główna rola przypadła Korze – fikcyjnej siostrze bliźniaczce Franciszka o bujnej wyobraźni i niecodziennych zainteresowaniach. Jako jedyna z córek swoich rodziców nie dostała imienia od nazwy kwiatu. A w domu córek jest aż siedem przez co Kora rzadko bywa sama. Mimo to czuje się samotna i nierozumiana. Jednak listowny kontakt z bratem przynosi jej satysfakcję. Franek opuścił dom i bliźniaczkę, by nauczyć się lotnictwa. Listy Kory obnażają jej ponadprzeciętność, inteligencję, poczucie humoru i krytyczne spojrzenie na świat w jakim żyła. Początek XX wieku na wsi nie był miejscem łatwym do życia, zwłaszcza dla takich kobiet jak Kora, pragnących od życia czegoś więcej. Franciszkowi udało się zrealizować swoje marzenia – stał się człowiekiem z nieba – lotnikiem. Stanisław pojawia się w powieści epizodycznie – głównie jako uzupełnienie postaci Franciszka we fragmentach o ich wspólnym celu i odwadze.

Czas i miejsce akcji stale się zmienia. Czytelnik będzie miał wyzwanie scalić wątki w jedną historię, ale z każdą przeczytaną stroną staje się to łatwiejsze. Warto podjąć ten trud choćby ze względu na ciekawą, zmienną narrację i poczucie nieprzewidywalności w budowaniu fabuły przez autora. Polecam, oprawa twarda, szyta.