Archiwum autora: Lucyna Paciorek

Niezwykłe zmysły

Autor: Ed Yong
Wydawnictwo Bo.wiem

Ed Young napisał obszerną publikację popularnonaukową, w której najpierw tłumaczy, czym jest umwelten (warstwa otoczenia, którą stworzenie odczuwa zmysłami), a później skupia się na wszystkich zmysłach, z których korzystają zwierzęta, podając całą masę przykładów i obrazując umwelten np. kleszcza, słonia, psa, nietoperza, ryb i wielu innych zwierząt.

Publikacja została podzielona pod względem zmysłów takich jak: zapachy i smaki, światło, kolor, ból, ciepło, kontakt i przepływ, wibracje podłoża, dźwięk, echa, pola elektryczne, pola magnetyczne, następnie wskazuje jak zwierzęta łączą zmysły i które z nich są zagrożone. Na końcu znajduje się kilka zdjęć z przedstawicielami różnych gatunków zwierząt.

Książka jest bardzo ciekawa i uczy świata, którego nie znamy. Jako ludzie mamy swoje umwelten, ale nigdy nie będzie ono takie samo jak zwierząt. Pies np. rozpozna bliźnięta jednojajowe wyłącznie po zapachu. Pająk nie dostrzeże nawet ich obecności, o ile nie dotkną jego sieci. Podobnych ciekawostek w książce są setki, są one wytłumaczone w rzetelny i dokładny sposób, który powoduje, że świat zmysłów i cała przyroda wydaje się logiczna i fascynująca. Książka zainteresuje każdego głodnego wiedzy człowieka, ciekawego otaczającego go świata. Bardzo polecam. Oprawa miękka, klejona.

The song’s you’ve never heard

Autorki: Becky Jerams, Ellie Wyatt
Wydawnictwo HarperYa
Poziom czytelniczy BD IV

Autorki książki są zawodowo związane z muzyką. Becky Jerams jest piosenkarką i kompozytorką, która ma na swoim koncie współpracę np. z Disney TV. Ellie Wyaatt komponuje muzykę, jest twórczynią utworów np. do Ulicy Sezamkowej i innych programów dla dzieci. Nic zatem dziwnego, że fabuła powieści ich autorstwa kręci się wokół muzyki. Główna bohaterka to siedemnastoletnia Meg, niespełniona kompozytorka pop, która musi żyć w cieniu swojego brata, robiącego ogromną karierę muzyczną. Dziewczyna ma dość codzienności w blasku fleszy, nie podoba jej się to, że wciąż jest pytana wyłącznie o brata, ma poczucie, że tak naprawdę nikogo nie obchodzi jej życie i jej twórczość. Odskocznią jest dla niej internetowy kontakt z chłopakiem, w którym potajemnie się kocha i dorywcza praca na wakacje, gdzie pracuje z Alaną, także interesującą się muzyką. Te relacje pozwalają jej mówić o muzyce bez wspominania o karierze brata i w końcu być sobą. Jest to książka o pasji, przyjaźni i rodzinie. Porusza także problem przekłamania mediów społecznościowych. W opisywanym przypadku celebrycka rodzina Meg, choć na zdjęciach wygląda na szczęśliwą i kochającą się, w rzeczywistości jest szopką, której daleko do szczerej rozmowy i rodzinnej atmosfery. W treść książki wplecione są fragmenty piosenek i tytuły znanych przebojów, więc dla młodego amatora muzyki będzie to dodatkowy atut. Narracja jest ciekawie poprowadzona. Fabuła dobrze obrazuje współczesne realia i problemy nastolatków. Polecam. Oprawa miękka, klejona.

Możesz na mnie liczyć, Pikusiu

Autor: Vaitkute Neringa
Ilustracje: Marija Smirnovaite
Wydawnictwo Widnokrąg
Poziom czytelniczy BD II/III

Niezwykle wzruszająca historia o przywiązaniu, wierności i dziecięcych wartościach. Książka niesie naukę o tym, że głos dzieci nie powinien być bagatelizowany, ponieważ to, co dla dorosłego jest głupotą, dla dziecka może być całym światem.

Główną bohaterką opowieści jest 11-letnia Guste, której od lat najlepszym przyjacielem jest pluszowy pies – Pikuś. Jej mama, wciąż pochłonięta sprawami dorosłych, wbrew woli swojego dziecka wyrzuca Pikusia na śmietnik. Zrozpaczona 11-latka postanowiła więc uciec z domu i wybrać się na wysypisko śmieci, by odnaleźć swojego przyjaciela. Droga na wysypisko okazała się bardzo trudna i pełna niebezpieczeństw, a dziewczynka ledwo uszła z życiem. Wyprawa uczy młodą Guste, że samotność jest przerażająca i warto doceniać rodzicielską troskę, nawet jeśli relacje z rodzicami nie wyglądają idealnie. Także mama dziewczynki pożałowała swojej decyzji i ostatecznie szczerze przeprosiła córkę. Wyprawa odmieniła dziewczynkę – zrozumiała ona, że w życiu nie wszystko układa się po naszej myśli.

Pierwszoosobowa narracja pomaga zrozumieć czytelnikowi obawy i nadzieje dziewczynki. Książka opisuje rzeczywistość w ciemnych barwach i relacjonuje trudne doświadczenia, zwłaszcza te opisane na czarnych kartkach, kiedy dziewczynkę napada obcy mężczyzna. Szare i ponure ilustracje oddają nastrój panujący w książce. W końcu jest to historia o bolesnej stracie, smutku, niezrozumieniu, poczuciu samotności, które dzieci odczuwają tak samo mocno, jak dorośli, a może nawet mocniej. Jest to mądra książka z głębokim przekazem wartościowym dla dzieci i rodziców. Bardzo polecam. Oprawa twarda, szyta.

Opowieści biblijne

Autorki: Rachel Moss, Catherine Allison
Wydawnictwo Harper Kids

Bardzo estetycznie wydana książka dla dzieci, zawierająca historie inspirowane najpopularniejszymi przypowieściami Starego i Nowego Testamentu. Są one dostosowane do dziecięcego odbiorcy, więc napisane prostym językiem i streszczone w taki sposób, by nie zanudzić, a przekazać najważniejszy sens. Znajdują się tu najpopularniejsze i kluczowe dla wiary chrześcijańskiej historie biblijne, np. przypowieść o wieży Babel lub Arce Noego, o narodzinach Jezusa lub jego cudach, kiedy nakarmił wielki tłum lub chodził po wodzie. Książka dobrze tłumaczy z czego wynika wiara chrześcijańska i co upamiętniają święta wielkanocne lub bożonarodzeniowe. Ilustracje są kolorowe, zazwyczaj całostronicowe. Książka ze względu na to, że dotyczy zagadnienia wiary, powinna być raczej czytana wraz z rodzicem. Bardzo polecam zainteresowanym tematem. Oprawa twarda, szyta.

Każdy z nas

Autorka: Elise Gravel
Wydawnictwo: Dwie Siostry
Poziom czytelniczy BD O/I

Krótka obrazkowa książka o uczuciach autorstwa Elise Gravel – kanadyjskiej pisarki i ilustratorki. Poprzedni tytuł „Ziemniak na rowerze” prezentowany był na 12. przeglądzie 2023 r. Obrazki i tekst autorki charakteryzują się prostotą stylu i łatwym przekazem socjologicznych i psychologicznych wartości. Treść głosi, że każdy z nas się czegoś wstydzi, czasem potrzebuje pomocy, chce być wysłuchany, ma marzenia i troski. Minimalistyczne ilustracje przedstawiają przykładowe sceny, którym towarzyszą dane emocje reprezentowane przez zabawne stworki.

Książka uczy szacunku i tolerancji wobec innych ludzi. Wzmacnia też poczucie własnej wartości i więzi społecznych. Będzie świetną okazją do rozmowy o emocjach i tolerancji. Polecam. Oprawa twarda, szyta.

Pomelo i niezwykły skarb

Autor: Ramona Badescu
Ilustracje: Benjamin Chaud

Pomelo to sympatyczny różowy słoń i bohater cyklu książek wydawnictwa Zakamarki. „Pomelo i niezwykły skarb” to opowieść o szczęśliwej, odwzajemnionej miłości do rozgwiazdy Stelli, która sprawia, że „życie jest podwójnie różowe” – jak mówi nasz bohater.

I tak rzeczywiście jest w przypadku Stelli i Pomela. Kiedy zakochani na siebie patrzą, cały świat staje się lepszy, dopiero wtedy dzień może się rozpocząć, chmury znikają a para tańczy. Pewnego dnia, rozgwiazda chce pokazać ukochanemu swój podwodny świat. I choć Pomelo nie może się zanurzyć za głęboko (bo jest słoniem) to cieszy go radość swojej ukochanej. Jak sam mówi „najwidoczniej są miejsca, do których nie da się podążać za drugim. Bo w końcu on to Pomelo. A ona to Stella. Ale może to nic nie szkodzi”. Jak pokazuje dalszy ciąg opowieści rzeczywiście nic nie szkodzi – Pomelo i Stella nadal są razem.

Opowieść prezentuje relację idealną – odwzajemnioną, uwalniającą, pełną akceptacji wobec różnic. Treść wyjątkowo czule opisuje przeżycia Pomelo i dobrze obrazuje jego nieco filozoficzną naturę. Bohater uczy czytelnika, że w zdrowej relacji ważna jest akceptacja wobec potrzeb drugiej osoby, nieco wolnej przestrzeni i chęć przeżywania wspólnych chwil. Fabuła jest nieskomplikowana, ilustracje barwne i przejrzyste.

Nastroje w książce są potęgowane nie tylko przez mimikę bohaterów, ale także przez kolory ilustracji, które tuż po spotkaniu zakochanych stają się jaśniejsze. Przyjemność z czytania książki będą mieli nie tylko najmłodsi czytelnicy. Z pewnością spodoba się także rodzicom, którzy odnajdą w opowieści filozoficzne prawdy o życiu, relacjach, tęsknocie i rodzicielstwie. Bardzo polecam. Oprawa twarda, klejona.

Bazyliszek

Autorka: Bettina Kleinszig
Wydawnictwo Kropka

Książka przygodowa dla dzieci opowiadająca o niezwykłym odkryciu Bastiana i jego przyjaciół w wiedeńskich podziemiach. Troje dzieci spotkało tam Bazyliszka, Legendarny potwór z wiedeńskich piwnic, podobnie jak ten warszawski, może zostać zgładzony przez spojrzenie we własne odbicie.

Akcja rozwija się w momencie, kiedy dzieci niechcący trafiają na dziwne ślady w piwnicy i opowiadają o nich swojemu pradziadkowi. Ten, szybko domyśla się z czym będzie trzeba stoczyć walkę, ponieważ przed laty w dalekich krajach miał do czynienia z podobnym potworem. Kiedy dziadek znika, dzieci są przekonane że zszedł on do piwnicy, więc chcą mu za wszelką cenę pomóc. Wzajemna troska, pomysłowość i duża dawka szczęścia sprawiły, że potwór został zgładzony, a dzieci mogły wrócić do domu.

Narracja jest bardzo dobrze poprowadzona, ekspresyjne wypowiedzi bohaterów odpowiadają dynamicznej akcji, której niebezpieczeństwa wprawiają bohaterów w strach, wywołujący napięcie także w czytelniku. Treści towarzyszą nieco karykaturalne ilustracje w jednolitej, pomarańczowej kolorystyce. Książka przyniesie dużo rozrywki dziecięcemu odbiory. Jest łatwa do zrozumienia, rozdziały są krótkie, a słowniczek trudnych pojęć umieszczony na końcu, ułatwi czytanie i wzbogaci słownictwo. Oprawa twarda, szyta. Polecam.

Skarby Ziemi

Autor: Ed Conway
Wydawnictwo Szczeliny

Reportaż Eda Conwaya – dziennikarza i pisarza, który podróżował po różnych zakątkach świata, by zrozumieć i opisać, z czego tak naprawdę zbudowany jest świat. Poddaje analizie sześć wg niego najważniejszych surowców, bez których życie na Ziemi nie byłoby takie samo. Są to: piasek, sól, żelazo, miedź, ropa i lit. Autor uświadamia czytelnikowi, że właściwie każdy przedmiot codziennego użytku został w jakiejś mierze stworzony z którychś z wymienionych surowców. Nie byłoby przecież rozwiniętej sieci elektrycznej, gdyby nie miedziane kable, wysokich budynków, gdyby nie stal, światłowodu, gdyby nie szkło, a szkła, gdyby nie było piasku.

Obszerna książka Conwaya w szczegółowy sposób opisuje metodę pozyskiwania danego surowca, jego wpływ na życie ludzi i środowisko, przykłady wykorzystywania i wartość geopolityczną. Książka otwiera oczy, obala mity, edukuje i pomaga zrozumieć geologiczną warstwę otaczającego nas świata. Bardzo wartościowa książka, ciekawie napisana. Perspektywa dziennikarza, a nie geologa ułatwia odbiór. Polecam. Oprawa miękka, klejona.

Zróbmy sobie szkołę

Autor: Mikołaj Marcela
Wydawnictwo W.A.B.

Mikołaj Marcela to autor poradników edukacyjnych, powieści dla młodzieży i doktor nauk humanistycznych na Uniwersytecie Śląskim. Jego ostatnia publikacja, pt. „Oszustka” prezentowana była na 4. przeglądzie w 2024 r.

„Zróbmy sobie szkołę” to reportaż, w którym mowa o systemie polskiej edukacji, a także o edukacji w ogóle – jak powinna wyglądać współczesna szkoła, w jaki sposób powinna odpowiadać na potrzeby uczniów, u których coraz częściej diagnozuje się objawy depresji lub zaburzenia rozwojowe. Takim uczniom z pewnością nie sprzyja atmosfera rywalizacji, którą napędza system oceniania lub nagród na koniec roku. Autor rozpoczyna reportaż wizją, według której drugoklasista, czyli kilkulatek, pochodzący z dysfunkcyjnej rodziny jest dyskryminowany i porównywany do innych dzieci przez nauczyciela w obecności całej klasy. Mimo, że ta wizja może przytłoczyć czytelnika, to ogólny wydźwięk książki jest pozytywny i daje nadzieję na to, że są nauczyciele i szkoły, które zauważają negatywne skutki podobnych zachowań na komfort psychiczny uczniów. Autor opowiada bowiem o szkołach funkcjonujących w Polsce, które zrezygnowały np. z ocen lub dzwonków, angażują dzieci w decydowanie w wygląd przestrzeni szkolnej lub dbają o dobrą zabawę na lekcjach. Nauczyciele tych szkół czerpiąc inspirację z różnych systemów edukacyjnych na świecie, są przede wszystkim nastawieni na indywidualizm ucznia, szacunek wobec niego i jego wolność. Tak w założeniu funkcjonują szkoły takie jak: Wolna Szkoła Demokratyczna Bullerbyn w Warszawie, Cogito w Poznaniu lub Collegium Leonium w Sierpcu. I choć każda z tych szkół różni się, to wspólnie tworzą tzw. „oświaty równoległe”, które nie godzą się na szufladkowanie, ocenianie i masowe traktowanie uczniów. O swoich szkołach opowiadają autorowi nauczyciele, wychowawcy lub założyciele tych szkół, które powoli rewolucjonizują system oświaty.

Reportaż jest bardzo ciekawy, porusza ważny problem i niesie motywujące wieści ze szkół, które sprzeciwiają się tradycyjnym zasadom szkolnictwa. Lektura z pewnością zainteresuje nauczycieli i rodziców, ale może także otworzyć oczy osobom od lat niezwiązanych z edukacją podstawową, na to, jak bardzo potrzebna jest zmiana w systemie edukacji. Naprawdę inspirujące rozmowy żywią nadzieję, że oświatę w Polsce da się zmienić. Oprawa miękka, klejona. Polecam.

Kolonia

Autor: Audrey Magee
Wydawnictwo Poznańskie

„Kolonia” to powieść nominowana do Nagrody Bookera w 2022 r. autorstwa irlandzkiej pisarki Audrey Magee. Akcja osadzona jest na irlandzkiej wyspie w 1979 r. Lokalni ludzie prowadzą tam proste życie, akceptując wszystkie blaski i cienie wyspiarskiego życia. Są tam wielopokoleniowe rodziny, gdzie najstarsza przedstawicielka społeczności reprezentuje jeszcze tradycyjne poglądy i mówi wyłącznie po irlandzku, a przedstawiciel młodego pokolenia powoli ulega zewnętrznym wpływom i zna już język angielski.

Spokój wyspy zaburza przyjazd dwóch przybyszów – Anglika Lloyda, który jest malarzem i Francuza Massona – językoznawcy, badający język irlandzki mieszkańców wyspy. Mężczyźni nie darzą się szczególną sympatią, a ich cięte rozmowy mogą rozbawić czytelnika. Narrator przedstawia rzeczywistość z malarską wrażliwością i językoznawczą uważnością – skupia się na ulotności i surowości natury i na niuansach życia codziennego mieszkańców wyspy.

Każdy rozdział poprzedzony jest krótką informacją o stratach wynikających z konfliktu zbrojnego trwającego od 1968 r. w Irlandii Północnej. Oderwane od fabuły raporty informujące o incydentach zbrojnych i zamachach na ludność cywilną, mają nakreślić sytuację polityczną i zobrazować napięcie, które odczuwają mieszkańcy wyspy.

Książka dobrze przedstawia problemy związane z neokolonializmem, tożsamością narodową i wielopokoleniową tradycją, Jest to bardzo wartościowa lektura, która pochłania czytelnika i przenosi go w zimny i wilgotny klimat Irlandii Północnej. Bardzo polecam. Oprawa twarda, szyta.