Archiwa tagu: literatura dziecięco-młodzieżowa

Dlaczego? – czyli o tym, co nas napędza

Autorka: Katarzyna Samosiej
Wydawnictwo: Studio Koloru
Poziom czytelniczy: BD O/I

Historia o potrzebach i szczęściu ujęta w książce, w której dominują minimalistyczne wyklejanki. Autorka, Katarzyna Samosiej, za pomocą kolaży i krótkiej treści opowiada historie balonów, wznoszących się wysoko w niebo – każdy balon w danym momencie ma inną potrzebę – jedzenia, ruchu, przyjemności, wspólnoty, autonomii. Spędzają one czas tak, by zaspokoić swoje potrzeby i dzięki temu zyskać szczęście. Zdarzyło się jednak, że jednemu z balonów to się nie udało, dlatego jest sfrustrowany i głośno krzyczy.

Przy każdym działaniu balonowych bohaterów, autorka stawia proste pytanie „dlaczego?” W ten sposób zachęca czytelnika do myślenia na co dzień o powodach swoich działań i uczuć. To pytanie niekiedy pozwala zrozumieć z czego wynikają emocje, które popychają ludzi do codziennych i wyjątkowych działań. Ostatnie strony książki zawierają teoretyczne treści. Autorka wymienia tam rodzaje potrzeb, nazywa emocje, tłumaczy także, jak rozróżnić potrzebę od zachcianki, a w końcu parafrazuje ideę Marshalla Rosenberga – psychologa, który mówi, że „naturalną funkcją uczuć jest popychanie nas do zaspokajania naszych potrzeb”.

Książka zachęca dziecko i rodziców do filozofowania. Pytanie „dlaczego” pomaga zrozumieć siebie i innych, wzmacnia empatię i tolerancję. Publikacja uczy nazywania swoich potrzeb i uczuć. Sprawdzi się jako punkt wyjścia do rozmowy na temat dążenia do szczęścia. Ze względu na trudny, filozoficzny charakter książki, jest to raczej pozycja do wspólnego czytania dorosłego z dzieckiem. Co ciekawe, sposób czytania książki zmienia się wraz z wznoszeniem balonów, fragmenty, kiedy balony są wysoko nad ziemią, należy czytać grzbietem do góry. Ilustracje w formie kolaży także są niecodziennym urozmaiceniem – autorka do stworzenia kolaży wykorzystała wycinki ze starych rycin, co nadaje książce retro klimatu. Polecam. Oprawa twarda, szyta.

Pani Wiatru

Autor: Maja Lunde
Ilustracje: Lisa Aisato
Wydawnictwo Literackie
Poziom czytelniczy: BD II/III

Trzeci tom cyklu „Kwartet sezonowy” Mai Lunde z ilustracjami Lisy Aisato. Norweskie twórczynie kolejny raz nie zawodzą i ponownie czarują czytelnika piękną i wzruszającą historią z baśniowymi ilustracjami. Poprzednie tomy to „Strażniczka Słońca” (P. 09/2021) i „Śnieżna Siostra” (P. 23/2019).

Głównym bohaterem opowieści jest 11-letni Tobias, którego dom rodzinny został zniszczony w bombardowaniu. I choć wojna się skończyła, to pozostawiła po sobie nie tylko głód i zniszczenia, ale także traumy, które zabierają dzieciom radość życia. I tak było w przypadku Tobiasa, który przeżył nalot na swój dom. Jego rodzice, by móc zająć się budową, wysyłają chłopca na wakacje do nadmorskiej wsi, gdzie ma zaznać odżywczego słońca i przybrać nieco na wadze. Tobias trafia więc do Domku na Klifie, który zamieszkuje zgorzkniała rybaczka Lothe. Pewnego dnia, nasz główny bohater, mimo zakazu, wchodzi do zamkniętego pokoju, w którym znajdują się piękne dziecięce rysunki z tajemniczymi inicjałami. Jego ciekawość wywołała lawinę wspomnień i tragicznych historii, które odżywają w Lothe. Odkryta prawda zmienia obraz kobiety. W oczach Tobiasa nie jest ona już zgorzkniałą i złą rybaczką, a smutną i wciąż niepogodzoną ze stratą, utalentowaną malarką. W międzyczasie do fabuły wkrada się niebezpieczny incydent, który całkowicie zmieni relację między chłopcem a rybaczką, uratują się oni wzajemnie, a w jaki sposób to się stanie? Tego nie zdradzę, bo książka zdecydowanie jest warta przeczytania. Dynamiczna akcja pochłania, więc jest idealną propozycją do polecenia zwłaszcza tym dzieciom, które szybko się nudzą lekturą.

Książka pokazuje, że każda tragedia wymaga zwierzenia się innej osobie, rozmowa o traumie lub stracie oczyszcza ze złych emocji i pomaga żyć dalej, a samotne skrywanie bólu rodzi tylko negatywne emocje i zgorzkniałość. Ponadto, historia uczy, że ludzi nie należy skreślać bez głębszego poznania, bo być może maska, którą noszą wynika z bólu i strachu, a nie złości. „Pani wiatru” pokazuje, jak okropna jest wojna, a jest to jak najbardziej aktualny problem – mnóstwo dzieci na świecie nadal musi mierzyć się z podobnymi sytuacjami. Książka wydaje się idealnym pretekstem do rozmowy na tematy wojen, ponieważ pomaga wczuć się w emocje dziecka, którego kraj jest ogarnięty wojną.

„Pani wiatru” zachwyca, wzrusza i nie pozwala oderwać się od lektury. Wciągająca akcja, ciekawi bohaterowie (także reprezentujący mniejszości), magia, uruchamiana przez wyobraźnię bohaterów i motywująca do tego samego czytelnika, baśniowość, mądry przekaz uczący empatii i wrażliwości. Wszystko zobrazowane na przepięknych, kolorowych ilustracjach, które niezwykle trafnie oddają charakter opowieści. Całość wydana na najwyższym poziomie. Duży format, oprawa, twarda, szyta. Bardzo polecam.

Formuła Elli

Autorka: Agnieszka Rautman-Szczepańska
Wydawnictwo: Harperkids
Warszawa 2024
Poziom: BD II

Powieść fantasy, która zostaje wyróżniona w prestiżowym VI Konkursie Literackim im. Astrid Lindgren na współczesną książkę dla dzieci i młodzieży organizowanym przez Fundację „ABCXXI – Cała Polska Czyta Dzieciom”. Autorka bardzo dobrze odnajduje się w magicznych, baśniowych klimatach zarówno w wersji dla małych, jak i dorosłych czytelników. Poprzednio na przeglądzie prezentowaliśmy „Uniwersytet Pani Bajki” (P. 23/22). „Formuła Elli” jest skierowana do tożsamego wiekiem odbiorcy i opowiada o życiu tytułowej bohaterki, dziewczyny półkrwi, która rodzi się ze związku człowieka i elficy. Nie jest to dobry zestaw genów, ponieważ w świecie przedstawionym powieści społeczeństwo nie akceptuje odmieńców, a do takich zalicza się nastolatka. Ludzie nie rozumieją takich osób jak Ella, boją się ich i nie akceptują inności w swoim otoczeniu. Sama bohaterka także wydaje się nieco pogubiona w kwestii swojej tożsamości i nietypowych zdolności. Ojciec nie wyjaśnia jej, o co dokładnie chodzi, mama nie żyje, a przed śmiercią nie zdążyła przekazać wiedzy o magicznej mocy, dziedziczonej przez córkę. Dziewczyna otrzymuje nieoczekiwane wsparcie od fantastycznej istoty o imieniu Nano, która zabiera ją do tzw. Ich Świata, by pomóc w odkryciu elfich korzeni i tytułowej, cennej formuły. Ową formułę pragnie zdobyć nie tylko Ella, co sprowadza na nią duże niebezpieczeństwo. Gdzie szukać elfiej wiedzy? – oczywiście w bibliotece i właśnie tu udaje się bohaterka, by znaleźć odpowiedzi na wszystkie pytania. Niestety nie oznacza to, że wraz z nimi odnajdzie spokój. Walka Elli dopiero się zacznie, a odmienność może okazać się jej największą siłą.

Książka, choć opowiada o przygodach bohaterki w fantastycznych światach, tak naprawdę mówi o sile miłości, o nadziei i zdradzie, wreszcie o strachu, który – tu cytat – „podpowiada ludziom, że inne znaczy gorsze i niebezpieczne” (s. 141). Krasnoludy, elfy, wróżki, rusałki, chochliki, smoki, wielkoludy i liliputy nie wspominając o wszelakich hybrydach, symbolizują w utworze wszystkie te ludzkie cechy, które odbiegają od normy, wyróżniają, świadczą o wyjątkowości i rozmaitych talentach. Niestety często to, co różni stanowi ciężar i trzeba wielkiej odwagi, by być sobą i nie starać się wpasować w żadne ramy wytyczone przez świat. Mądre przesłanie powieści zachęca, by potwierdzenia własnej wartości nie szukać na zewnątrz u otaczających nas ludzi, lecz w sobie – w głowie i sercu. Warto, by taki przekaz dotarł do jak największej liczby młodych odbiorców. Bardzo polecam. Oprawa miękka, szyta.

Czytaj dalej →

Moja wielka niezwykła rodzina

Autor: Radostina Nikolova
Ilustracje: Yana Popowa
Kategoria wiekowa: BD I

Książka napisana z perspektywy kilkuletniej dziewczynki, której rodzice się rozstają. Jest to dla niej prawdziwa tragedia, ponieważ zawsze cieszył ją czas spędzony z obojgiem rodziców. Kiedy dziewczynka dowiedziała się o rozstaniu, ogarnia ją ogromny żal i niezrozumienie. Smutek jednak mija, a bohaterka powoli przyzwyczaja się do nowej rzeczywistości. Zaczyna doceniać fakt, że ma jeszcze większą rodzinę, bo zarówno tata, jak i mama mają teraz nowych partnerów. Widząc szczęście rodziców, dziewczynka także cieszy się z nimi.

Książka w mądry sposób tłumaczy, że rozstanie nie wiąże się z zerwaniem relacji rodzinnych. Jest to idealny pretekst do rozmowy rodziców z dzieckiem o rozstaniu. Książka nie ukrywa negatywnych emocji, lecz daje nadzieję, że smutek mija, a nowe doświadczenia wcale nie muszą być gorsze. Ostatnie dwie strony autorzy poświęcili dorosłym czytelnikom. Psycholożka Anita Janeczek-Romanowska tłumaczy rodzicom, jak powiedzieć dziecku o rozpadzie związku i co zrobić, by w tej sytuacji nie czuło się ono porzucone i poszkodowane.

Ilustracje odpowiadają nastrojowi książki. Czas, kiedy dziewczynkę ogarnia smutek i niezrozumienie został przedstawiony w ciemnych barwach, a momenty radosne – w kolorowych. Polecam. Oprawa twarda, szyta.

Zaginiony wieloryb

Autor: Hannah Gold
Ilustracje: Levi Pinfold
Wydawnictwo Wilga
Kategoria wiekowa BD II/III

Książka autorstwa Hannah Gold po raz drugi pojawiła się na liście. Poprzedni tytuł „Ostatni niedźwiedź” prezentowaliśmy na 23. przeglądzie 2023 r.

„Zaginiony wieloryb” to przepiękna i wzruszająca opowieść o kojącym kontakcie człowieka z naturą, o tęsknocie i bezwarunkowej miłości, o wpływie człowieka na środowisko i przyjaźni ze zwierzęciem.

Głównym bohaterem książki jest 11-letni Rio, którego mama cierpi na depresję, przez co wiele tygodni musi przebywać w szpitalu. Na ten czas, chłopiec musi wprowadzić się do babci, której początkowo nie darzy szczególną sympatią. Rio długo nie może pogodzić się z rozłąką z matką, a ukojenie znajduje w wypatrywaniu wielorybów z nadbrzeża oceanu. To tam, chłopiec poznaje Marinę – mądrą dziewczynkę, która uczy go, jak rozpoznawać poszczególne wieloryby i jak śledzić ich trasę migracji. Wspólna pasja i nowa przyjaźń rodzi w chłopcu nadzieję na to, że jego mama wyzdrowieje. Kiedy Marina i jej tata zabierają Rio na wspólną wyprawę okazuje się, że chłopiec ma niezwykłą umiejętność, ponieważ słyszy wołanie wielorybów, a dzięki temu jednego z nich uratuje.

Nowa pasja pobudziła pewność siebie Rio i pomogła naprawić relację z babcią, Chłopiec przestał zarzucać sobie chorobę matki i zaczął żyć jak normalny 11-latek.

Hannah Gold nie unika trudnych tematów. Pisze o problemach, takich jak depresja, konflikt w rodzinie, rozstanie rodziców. Książka niesie także bardzo wartościowe, ekologiczne przesłanie, wedle którego to od ludzi zależy los tak niesamowitych zwierząt, jak wieloryby. Ocieplanie klimatu niesie ryzyko, że zwierzęta przestaną radzić sobie w naturalnych warunkach, a zanieczyszczenia wód są dla nich śmiertelną pułapką. Autorka zachęca czytelników do baczniejszego obserwowania przyrody i dbania o środowisko, bo to od nas, ludzi zależy przyszłość zwierząt.

Powieść zawiera wszystko to, co powinna mieć wartościowa książka dla dzieci, by zachęcać je do czytelnictwa – pobudzające wyobraźnię opisy, ciekawą warstwę fabularną, w której kryje się tajemnica, niebezpieczna przygoda i nadzwyczajne umiejętności bohatera, a także dużo ciekawostek, w tym przypadku, z życia wielorybów. Książka podzielona jest na krótkie rozdziały, ułatwiające samodzielne czytanie i piękne ilustracje w odcieniach szarości autorstwa Levi’ego Pinfolda, który słynie m.in. z ilustracji do Harry’ego Pottera. Bardzo polecam. Oprawa miękka, klejona.

Miś na czas

Autor: Jean Luc-Fromental
Ilustracje: Joelle Jolivet
Wydawnictwo Tatarak
Kategoria wiekowa BD O /I

Ilustrowana, wielkoformatowa książka dla dzieci z rymowanym tekstem. Głównym bohaterem historii jest Miś, który ciągle się spóźniał. Jego rodzina postanowiła zatem nauczyć go odczytywać godzinę na zegarze. Tata w zabawny sposób wytłumaczył mu, czym są godziny i minuty i jak je odróżniać. Kiedy miś znał się już na zegarku, w końcu nie spóźniał się do szkoły, chodził na dodatkowe zajęcia i miał ich tak dużo, że aż się rozchorował z przemęczenia. Na szczęście w jego życiu pojawił się ktoś, z kim nie warto się spieszyć. Misianka uczy Misia, że czasem trzeba odpuścić i skupić się na biciu serca, a nie zegara.

Prosta fabuła, piękne ilustracje, rymowana treść, edukacyjna wartość z mądrym przekazem – wszystko to sprawia, że książka jest godna polecenia. Historia jest krótka, pouczająca i zabawna. Spodoba się zarówno dzieciom, jak i dorosłym. Co ciekawe, książki można także wysłuchać, ponieważ na początkowej stronie twórcy zamieścili kod QR do nagrania w wykonaniu Mateusza Damięckiego. Bardzo polecam. Oprawa twarda, klejona.

Możesz na mnie liczyć, Pikusiu

Autor: Vaitkute Neringa
Ilustracje: Marija Smirnovaite
Wydawnictwo Widnokrąg
Poziom czytelniczy BD II/III

Niezwykle wzruszająca historia o przywiązaniu, wierności i dziecięcych wartościach. Książka niesie naukę o tym, że głos dzieci nie powinien być bagatelizowany, ponieważ to, co dla dorosłego jest głupotą, dla dziecka może być całym światem.

Główną bohaterką opowieści jest 11-letnia Guste, której od lat najlepszym przyjacielem jest pluszowy pies – Pikuś. Jej mama, wciąż pochłonięta sprawami dorosłych, wbrew woli swojego dziecka wyrzuca Pikusia na śmietnik. Zrozpaczona 11-latka postanowiła więc uciec z domu i wybrać się na wysypisko śmieci, by odnaleźć swojego przyjaciela. Droga na wysypisko okazała się bardzo trudna i pełna niebezpieczeństw, a dziewczynka ledwo uszła z życiem. Wyprawa uczy młodą Guste, że samotność jest przerażająca i warto doceniać rodzicielską troskę, nawet jeśli relacje z rodzicami nie wyglądają idealnie. Także mama dziewczynki pożałowała swojej decyzji i ostatecznie szczerze przeprosiła córkę. Wyprawa odmieniła dziewczynkę – zrozumiała ona, że w życiu nie wszystko układa się po naszej myśli.

Pierwszoosobowa narracja pomaga zrozumieć czytelnikowi obawy i nadzieje dziewczynki. Książka opisuje rzeczywistość w ciemnych barwach i relacjonuje trudne doświadczenia, zwłaszcza te opisane na czarnych kartkach, kiedy dziewczynkę napada obcy mężczyzna. Szare i ponure ilustracje oddają nastrój panujący w książce. W końcu jest to historia o bolesnej stracie, smutku, niezrozumieniu, poczuciu samotności, które dzieci odczuwają tak samo mocno, jak dorośli, a może nawet mocniej. Jest to mądra książka z głębokim przekazem wartościowym dla dzieci i rodziców. Bardzo polecam. Oprawa twarda, szyta.

Zagajnik przejścia

Autor: Adam Święcicki
Wydawnictwo: Kultura Gniewu
Warszawa 2024
Poziom: BD I/II

Komiks dla dzieci wydany przez Krótkie Gatki w ramach osadzonego w mitologii słowiańskiej cyklu powieści graficznych „Kacper i spółka”. Ekipa sympatycznych bohaterów jest znana z poprzedniego tomu o tytule „Uroczysko Szyszymory” (tom do nas niestety nie dotarł). Druga część ich przygód rozpoczyna się spięciem z Bandą Lipy, która łapie i torturuje Bosmana. Chłopcu udaje się przechytrzyć Lipę, ten w zemście zamierza przejąć rewir Kacpra – zagajnik. Walka o teren trwa, tymczasem okazuje się, że zagajnik nie jest zwykłym zagajnikiem a tytułowym miejscem magicznym, przed czym ostrzega Kacpra Dzikoludek. To nie ostatnie fantastyczne stworzenie, które pojawi się na kartach komiksu. Magia wypełnia świat przedstawiony w utworze. Kacper wraz z przyjaciółmi dowiadują się, dokąd prowadzi przejście istniejące w ich zagajniku, choć pewnie woleliby tego nie wiedzieć a tym bardziej nie doznać na własnej skórze. Wielość światów, magiczne portale, tajemnicze stwory i siła przyjaźni – wszystko to czeka w „Zagajniku przejścia”. Czy bohaterom uda się wyjść cało z tarapatów? O ile tylko będą trzymać się razem, wszystko jest możliwe: „Bo łza i radość szczera ratuje przyjaciela” (s. 40).

Publikacja to przykład dobrego komiksu przygodowego dla dzieci, którego klimat przypomina trochę Tomka Sawyera. Autor puszcza oko do czytelnika nawiązując też do „Akademii Pana Kleksa”, ale całość jest oryginalna a pomysł na fabułę niebanalny i przyciągający uwagę. Czytelnika czeka tu wiele zabawnych momentów – bawi zarówno komizm w dialogach, jak i ten sytuacyjny, humor kryje się także w ilustracjach. Szybka i zaskakująca akcja nikomu nie pozwoli się nudzić podczas lektury. Polecam. Oprawa twarda i szyta.

Czytaj dalej →

Opowieści biblijne

Autorki: Rachel Moss, Catherine Allison
Wydawnictwo Harper Kids

Bardzo estetycznie wydana książka dla dzieci, zawierająca historie inspirowane najpopularniejszymi przypowieściami Starego i Nowego Testamentu. Są one dostosowane do dziecięcego odbiorcy, więc napisane prostym językiem i streszczone w taki sposób, by nie zanudzić, a przekazać najważniejszy sens. Znajdują się tu najpopularniejsze i kluczowe dla wiary chrześcijańskiej historie biblijne, np. przypowieść o wieży Babel lub Arce Noego, o narodzinach Jezusa lub jego cudach, kiedy nakarmił wielki tłum lub chodził po wodzie. Książka dobrze tłumaczy z czego wynika wiara chrześcijańska i co upamiętniają święta wielkanocne lub bożonarodzeniowe. Ilustracje są kolorowe, zazwyczaj całostronicowe. Książka ze względu na to, że dotyczy zagadnienia wiary, powinna być raczej czytana wraz z rodzicem. Bardzo polecam zainteresowanym tematem. Oprawa twarda, szyta.

Sztorm w sercu – W sercu sztorm

Autorki: Annette Herzog, Katrine Clante, Rasmus Bregnhøi
Wydawnictwo: Druganoga
Warszawa 2024
Poziom: BD III

Komiks o miłości stworzony przez duńskich artystów, którzy starają się ukazać tytułowy sztorm, czasami rozpętujący się w nastoletnich sercach. Czytelnik może śledzić rozwój uczucia z podwójnej perspektywy: serca dziewczęcego i chłopięcego (publikację cechuje współwydanie w kierunku przeciwnym). Okazuje się, że przedstawicieli obu płci tyle samo łączy, co i dzieli, dlatego zarówno czytelnik, jak i czytelniczka powinni przeczytać komiks z każdej strony, by lepiej zrozumieć siebie oraz tego, kto stoi przed nami.

Miłość czy może lepiej pierwsze zakochanie dotyka Violę i Storma, dwoje komiksowych bohaterów uczących się w tej samej klasie. Nastolatkowie ostrożnie obserwują siebie z oddali i próbują odgadnąć, co o nich myśli ta druga osoba. Dziewczyna monitoruje wszystkie, drobiazgowe gesty wykonywane przez Storma, analizuje wysyłane przez niego sygnały, powtarza w pamięci dialogi i sytuacje, nie może myśleć o niczym innym a co gorsza, dręczy ją nieznośna wątpliwość: to, co się dzieje to przypadek czy celowe działanie? Niepewność jest jak rollercoaster skrajnych emocji, które dodają skrzydeł i uszczęśliwiają, by za chwilę wpędzić bohaterkę w czarną rozpacz i rezygnację. Natomiast chłopak koncentruje się na fizycznych reakcjach swojego ciała, fantazjuje o bliskości z Violą, odczuwa wstyd i lęk przed kompromitacją oraz odrzuceniem. Obawy nie pozwalają mu zdobyć się na szczerość, kolejną blokadę stanowi grupa rówieśnicza, która wyśmiewa i banalizuje obraz miłości. Ale nie tylko o uczuciach jest tu mowa. Część kartek komiksu zawiera informacje o hormonach, dojrzałości płciowej, popędzie seksualnym i biologicznych uwarunkowaniach ludzi czy innych gatunków występujących w przyrodzie. Twórcy starają się jak najdokładniej, z każdej strony naświetlić czytelnikowi problem zakochania i bólu złamanego serca. Stosują przy tym różne techniki i środki przekazu: od klasycznych komiksowych kadrów przez motyw kartki z pamiętnika czy tekstu piosenki po kolaże złożone z cytatów i mikroobrazków. Luźna forma powinna przemówić do nastoletniego odbiorcy, podobnie jak prosta, ale ekspresyjna kreska rysowników i humor widoczny w tekście, a także w obrazie. Publikacja zdecydowanie jest warta uwagi, ma szansę przemówić zarówno do dziewczęcej, jak i chłopięcej wrażliwości – bardzo polecam. Oprawa miękka, szyta.

 

Czytaj dalej →