Archiwum autora: Edyta Kucharek

Zgadnij, nazwij, połącz!

Autor: Gareth Moore
Wydawnictwo: Kropka

 

 

Książka brytyjskiego autora, twórcy zagadek logicznych, łamigłówek i układanek, to zbiór 20 quizów obrazkowych, których rozwiązywanie zapewni dzieciom mnóstwo zabawy i rozrywki, a przy okazji rozwinie ich logiczne myślenie oraz poszerzy wiedzę z różnych dziedzin nauki.

Zagadki mają formę pytań i koncentrują się wokół wybranych tematów, takich jak np. dinozaury, zawody, cywilizacje, sport, instrumenty muzyczne, kwiaty, drzewa czy kamienie szlachetne. Każde z tych zagadnień zajmuje dwie rozkładówki – na pierwszej znajduje się quiz ze wskazówkami, na drugiej zaś zamieszczone są odpowiedzi podane w atrakcyjnej, ciekawostkowej formie. Zadaniem dzieci jest m.in. dopasowanie flag do odpowiednich państw, odgadnięcie nazwy ras psów przedstawionych na obrazkach, rozpoznanie ciast po opisach oraz połączenie gatunku ptaka z jego piórem. Na końcu książki znajduje się szczegółowa instrukcja tworzenia quizu. Dużym atutem publikacji są ładne, realistyczne ilustracje.

Większy format, okładka twarda, szyta. Wartościowa, atrakcyjna pozycja. Polecam.

Dziennik pocieszenia


Autor: Wojciech Bonowicz
Wydawnictwo: Znak

 

Nowa książka poety, publicysty, dziennikarza, autora nominowanej do Nagrody Literackiej Nike biografii ks. Józefa Tischnera to zbiór tekstów z pogranicza eseju i felietonu, powstałych na podstawie jego publikacji w „Tygodniku Powszechnym” (poddanych gruntownym przeróbkom) oraz niepublikowanych notatek.

Wojciech Bonowicz dzieli się tu swoimi spostrzeżeniami o życiu społecznym i codziennym, osobistymi przeżyciami, refleksjami z lektur oraz przemyśleniami na temat tego, co w życiu ważne. Podejmowane przez niego istotne zagadnienia dotyczące trudnych aspektów współczesnej rzeczywistości oraz filozoficzne rozważania przeplatają się z lekkimi tematami, dowcipami, anegdotami czy prostymi obrazami zwykłego życia.

Poeta przebywając pod jednym dachem z kotem Leonem, głaszcząc go czy wpatrując się razem z nim w pobliską działkę przekształcającą się w śmietnisko, uczy się odpoczywać jak „porzucona za oknem ziemia”, zgłębia znaczenie słów „nie mam czasu” i „przedpokój”, zastanawia się nad dziwnymi ludzkimi obyczajami, takimi jak na przykład wrzucanie pieniążka do fontanny czy przymus jedzenia mięsa oraz z sentymentem spogląda na stare, drewniane krzesło, które jest z nim od zawsze. A to zaledwie kilka z tematów poruszonych tylko w jednym tekście („Nieużytek”).

W nieprzytulnym, pełnym niepewności świecie poeta podkreśla wartość czułości, serdeczności, przytulania, światła, drobnych radości, kolacji z przyjaciółmi przy lampie naftowej oraz nadziei. Sam najgłębsze pocieszenie znajduje w poezji, jest bowiem ona – jak pisze – „miejscem dającym życie”. Teksty pełne są odniesień do literatury i sztuki.

Wartościowa, skłaniająca do refleksji lektura. Okładka miękka, klejona. Bardzo polecam. Poprzednio: „Dziennik końca świata” p. 14/2019.

Dzikie miejsca

Autor: Robert Macfarlane
Wydawnictwo Poznańskie

Wielokrotnie nagradzany brytyjski pisarz, naturoznawca i wykładowca na Uniwersytecie Cambridge wyrusza w podróż w poszukiwaniu bezcennych, dzikich miejsc Anglii, Irlandii, Szkocji i Walii, której efektem jest stworzenie ich mapy, a także niniejsza książka. Wskazówkami i inspiracjami są dla niego znaleziska przyrodnicze tworzące w jego domu pokaźną kolekcję, dawne utwory o dzikiej przyrodzie oraz literatura podróżnicza, przez co wiele tras przemierza śladami znanych angielskich pisarzy czy podróżników.

Wędrując po dzikich zakątkach archipelagu chłonie przyrodę wszystkimi zmysłami, często nocuje pod gołym niebem, robi szeroki rekonesans po okolicy, chętnie też korzysta ze starych map kartograficznych, aby sprawdzić, co się zmieniło na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci. W kilku wyprawach towarzyszy mu przyjaciel Roger, pisarz i wielki miłośnik dzikiej natury, który wywiera duży wpływ na jego rozumienie dziczy.

Serię podróży zaczyna od Wyspy Prądów w północnej Walii, przyciągającej przed wiekami mnichów, pustelników i samotnych wędrowców, gdzie obserwuje zachwycające zjawisko morskiej fosforescencji. W dalszej kolejności odwiedza wiekową dolinę z jeziorem na południowo-zachodnim wybrzeżu wyspy Skye, bezkresne szkockie wrzosowiska, magiczny Czarny Las, ujście rzeki Naver, okrytą zimową szatą górę Hope, srebrny płaskowyż Burren wznoszący się pośrodku zachodniego wybrzeża Irlandii, żwirkowe pustynie na wybrzeżu Anglii Wschodniej oraz słone bagna półwyspu Dengie. Relacje z pobytu w tych miejscach przeplatają się z opowieściami o materialnych pokrewieństwach między nimi i ludziach z nimi związanych, a także eseistycznymi rozważaniami na tematy dotyczące ludzkiej egzystencji, zmieniającego się świata czy relacji człowieka z dziką przyrodą. Poruszane są tu też problemy współczesnych zagrożeń dla dziczy.

Autor plastycznie opisuje krajobrazy, przyrodę, historię i geografię odwiedzanych miejsc, w sugestywny sposób oddając ich atmosferę, jak też własne emocje. Podróże w odległe zakątki Wielkiej Brytanii zmieniają jego podejście do dziczy, uczą go dostrzegać dzikość, bujność i żywotność natury w najbliższym otoczeniu. W książce pełno jest odniesień do literatury, sztuki, filozofii, ekologii i nauk przyrodniczych.

Znakomita, niezwykle przyjemna lektura dla miłośników przyrody i podróży, ale warta też polecenia szerokiemu gronu odbiorców. Pozycja zawiera wybraną bibliografię. Okładka miękka, klejona. Polecam.

Poprzednio na liście: „Podziemia. W głąb czasu” p. 16/2020.

Świat, który nadchodzi. Jak wielka wędrówka przyrody wpływa na nasze życie


Autor: Benjamin von Brackel
Wydawnictwo: Copernicus Center Press


Książka niemieckiego dziennikarza zajmującego się ochroną środowiska opowiada o tym, w jaki sposób i jak szybko zmienia się przyroda pod wpływem globalnego ocieplenia. Badania naukowe bardzo jasno pokazują, że mamy do czynienia z ogromnymi zmianami w faunie i florze, a związane jest to z podnoszeniem się średniej temperatury powietrza i oceanu.

Autor na licznych przykładach objaśnia, jak różnorodne gatunki roślin i zwierząt zmieniają granice swojego występowania, przesuwając je w kierunku biegunów i wypierając stałych mieszkańców tych rejonów. Jednym z gatunków, którego terytorium mocno się kurczy, jest lis polarny, mniejszy kuzyn licznie występującego w klimacie umiarkowanym lisa rudego. Większy i mocniejszy rudy spryciarz coraz odważniej zapuszcza się na niegdyś mu nieprzyjazne tereny dalekiej północy, przeganiając bojaźliwe osobniki o srebrzystym futrze i odbierając im tereny łowieckie.

Podobne sytuacje zaobserwowano również w świecie roślinnym. Licznie występujący w Europie Środkowej buk pospolity, w wyniku coraz częściej występujących susz, zostaje poddany mocnej presji gatunków odpornych na okresowe niedobory wody oraz staje się łatwym łupem dla szkodników i drobnoustrojów chorobotwórczych.

Zmiany granic występowania gatunków prowadzą również do napięć na tle ekonomicznym. Tradycyjnie poławiane przez brytyjskich rybaków makrele powędrowały na północ w okolice Islandii i Wysp Owczych stając się dla tamtejszych marynarzy źródłem dochodu. Spowodowało to konflikt pomiędzy zainteresowanymi krajami o prawa do połowów oraz ich wielkość.

Ciekawa, poruszająca ważne globalnie tematy książka, która uwrażliwia czytelnika na problemy i zagrożenia środowiskowe. Zawiera przypisy końcowe i czarno-białe ilustracje. Okładka miękka, klejona. Polecam.

Fajny cieciorek


Autor: Jory John
Wydawnictwo: HarperKids
Poziom: BD O/I

Nowa odsłona cyklu „Smaczna Banda i emocje” nagradzanego amerykańskiego autora; poprzednio na liście: „Skwaszone winogrono” p. 21/2023. Każda z książek to osobna historia z innym bohaterem, nie trzeba więc zachowywać kolejności wydawniczej w lekturze.

Tym razem autor dotyka problemu odrzucenia rówieśniczego, porównywania się z innymi i braku pewności siebie. Mierzy się z nim tytułowy cieciorek (ziarno ciecierzycy), uczeń szkoły podstawowej w Strączkowie. Przygnębiony bohater zastanawia się, jak to się stało, że fasolki z jego „miksu”, które jeszcze w zeszłym roku się z nim kumplowały, należą do grupy fajnych i popularnych uczniów, a on zszedł na boczny tor i jest tylko zwykłym strączkiem. Początkowo stara się upodobnić do kolegów, naśladuje ich ruchy i sposób bycia, ale te próby nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, w dodatku przyczyniają się do tego, że czuje się jak „mistrz żenady”.

Pewnego dnia jednak życie naszego bohatera zmienia się, gdy doświadcza kilku drobnych gestów życzliwości ze strony fajnych fasolek. Zasiane w nim w ten sposób „ziarno pewności siebie” kiełkuje i rośnie. Bohater odkrywa, że bycie fajnym nie polega na noszeniu modnej fryzury czy markowych okularów, ale na okazywaniu innym życzliwości, dzieleniu się uśmiechem i bezinteresownym pomaganiu słabszym. Narrację ożywiają wesołe, pełne uroczych szczegółów ilustracje. Inspirująca, pozytywna książka z mądrym przesłaniem, która będzie świetnym punktem wyjścia do rozmowy z dziećmi o przynależności do grupy, akceptacji i otwieraniu się na innych.

Kwadratowy format. Okładka twarda, szyta. Polecam.

Atlas sztucznej inteligencji. Władza, pieniądze i środowisko naturalne


Autorka: Kate Crawford
Wydawnictwo: Bo.wiem

 

 

Książka australijskiej badaczki, specjalistki w dziedzinie sztucznej inteligencji, to przekrojowa praca pokazująca skutki obecnie dziejącej się transformacji technologicznej.

Crawford twierdzi, że sztuczna inteligencja „ani nie jest sztuczna, ani nie jest inteligentna”, pokazując niesprawiedliwości i zagrożenia płynące z upowszechniania tego typu algorytmów. Punktem wyjścia są sprawy związane z ekologią i wykorzystaniem zasobów naturalnych. Zaawansowane technologie opierają się na metalach ziem rzadkich, przede wszystkim licie, którego wydobycie i produkcja prowadzone są w niewielu miejscach na ziemi i wiążą się z degradacją środowiska. Drugą bardzo ważną sprawą jest ślad węglowy pozostawiany przez wielkie centra przetwarzania danych, które w zdecydowanej większości korzystają z energii elektrycznej wyprodukowanej z paliw kopalnych. Autorka pokazuje, że AI opiera się na pracy wielu słabo opłacanych osób, które muszą odpowiednio przygotować dane stanowiące pożywkę dla algorytmów sztucznej inteligencji.

Kolejną kluczową sprawą omawianą w pracy są właśnie dane, ich pozyskiwanie i wykorzystywanie w komercyjnych celach. Publikowane codziennie w mediach społecznościowych ogromne ilości zdjęć mogą stanowić podstawę do trenowania programów rozpoznawania twarzy, a nawet ludzkich emocji. Crawford twierdzi jednak, że wszystkie systemy AI opierają się na klasyfikowaniu zdarzeń lub rzeczy i przypisywaniu ich do odpowiednich kategorii. Przykładowo bezduszny algorytm, na podstawie kilku wybranych cech fizycznych, klasyfikuje człowieka jako potencjalnego przestępcę, zupełnie pomijając uwarunkowania indywidualne i społeczne. Może to prowadzić do powielania i wzmacniania stereotypów oraz nierówności. Ostatnie dwa rozdziały książki poświęcone są wykorzystywaniu systemów sztucznej inteligencji przez władze i kapitał do kontroli obywateli.

Bardzo ciekawe, krytyczne spojrzenie na sztuczną inteligencję, odsłaniające kulisy budowy i wykorzystania systemów na niej opartych oraz wskazujące na liczne zagrożenia z nią związane. Publikacja zawiera przypisy, bibliografię, indeks oraz czarno-białe ilustracje. Okładka miękka, klejona. Polecam.