My, skrajnie otyli
Autorka: Magdalena Gajda
Wydawnictwo: RM
Warszawa 2024
Reportaż o Polakach chorych na otyłość skrajnie olbrzymią, opublikowany w serii „Bez fikcji”, która od niedawna ukazuje się w Wydawnictwie RM. Autorka – dziennikarka, walcząca o prawa osób dotkniętych tytułową chorobą – zna temat książki od podszewki, ponieważ sama od dzieciństwa zmaga się z otyłością, przechodzi wszystkie dostępne metody leczenia, w tym dwie operacje bariatryczne. Walka, którą toczy zarówno reportażystka, jak i bohaterowie publikacji jest niezwykle trudna, pełna bólu i upokorzenia, a odbywa się w ciszy i osamotnieniu. Chorzy na otyłość skrajnie olbrzymią tworzą jedną z najbardziej ukrytych, tajemniczych i wykluczonych grup społecznych. Nie wiemy ile takich osób żyje w naszym kraju, a oni sami robią wszystko, by zniknąć z oczu otoczenia w obawie przed stygmatyzacją i wyśmiewaniem.
Czytelnik odnajdzie w książce poruszające historie osób, którym waga z różnych powodów wymyka się spod kontroli. Autorka z empatią słucha i opowiada o trudach życia z bagażem dwustu- czy trzystu nadprogramowych kilogramów. Obok relacji bohaterów reportażu, pojawiają się wywiady ze specjalistami wielu dziedzin związanych z leczeniem otyłości, w tym chirurgów bariatrów, pielęgniarek, dietetyków, psychologów czy działaczy i pracowników ośrodków społecznych, ratowników medycznych, ale także członków rodzin, bez których niejednokrotnie osoby otyłe nie są w stanie funkcjonować. Wszyscy rozmówcy zmagają się z wieloma trudnościami w niesieniu skutecznej pomocy chorym, od braku odpowiedniego sprzętu medycznego, przez niewystarczający dostęp do wiedzy, małą ilość ośrodków leczenia po bariery utrudniające pacjentom dotarcie do kompetentnych lekarzy, własne lęki osób skrajnie otyłych, ich słabości czy bezradność w obliczu kumulacji schorzeń oraz cierpienie i wstyd. Reportaż odsłania zupełnie nieznany świat ludzi żyjących wśród nas, choć przez nas niezauważanych, a jeżeli już, to traktowanych niesprawiedliwie z irytacją lub agresją i surową krytyką. Książka zwraca uwagę na coraz większą skalę zjawiska, uwrażliwia na nie i pomaga zrozumieć, może również wesprzeć w walce o własne zdrowie. Bardzo polecam, oprawa miękka, klejona.
Miasto dzieci świata
Autorka: Beata Chomątowska
Wydawnictwo: Czarne
Wołowiec 2024
Historia jednego z najbardziej znanych, polskich uzdrowisk dla dzieci. Rabka-Zdrój to miejsce, do którego wysyła się najmłodszych pacjentów, cierpiących na choroby płuc a przede wszystkim gruźlicę. Tu, w sprzyjającym klimacie, w pobliżu leczniczych źródeł dziatwa dochodzi do zdrowia (przynajmniej w założeniu) a umiejscowiony w okolicznych willach i państwowych budynkach zespół sanatoriów tworzy tytułowe miasto dzieci. Oficjalny tytuł przyznaje Rabce wspólnie kapituła Orderu Uśmiechu, UNESCO i wojewoda nowosądecki. Kurort przeżywa swój najlepszy okres w dwudziestoleciu międzywojennym, dzięki działaniom rodziny Kadenów, którzy rozsławiają sanatorium na cały kraj, czyniąc z niego miejsce modne i elitarne. II wojna światowa kładzie temu kres, a przemiany społeczno-obyczajowe, które wówczas zachodzą będą jeszcze długo oddziaływać na Podhale, na życie tutejszych mieszkańców oraz przybywających tu gości.
Dziennikarka ukazuje w reportażu dwie strony kultowego uzdrowiska – tą dobrą, kojarzącą się z sielanką i wypoczynkiem, miłą scenerią, zabawą i dziecięcymi teatrzykami, a także tą drugą – złą, przechowaną jedynie w pamięci kuracjuszy. Rabka ma być rajem dla dzieci, lecz dla niektórych z nich staje się koszmarem. Wspomnienia byłych pacjentów, uczestników zdrowotnych kolonii obfitują w przykłady przemocy, strachu, przedmiotowego traktowania czy braku empatii. Nagminnie pojawia się w nich zimno, głód, dziecięcy płacz oraz krzyk. Przeżyta w sanatorium trauma pozostaje na całe życie. Wstrząsająca książka Beaty Chomątowskiej ukazuje karygodny stosunek dorosłych do dzieci, które nie mają żadnych praw. Historia wcale nie tak odległa może zrobić na czytelniku duże wrażenie. Warto zwrócić uwagę na żydowski kontekst opowieści. Książkę można śmiało traktować jako wiarygodne źródło historyczne. Przedstawiona na jej kartach przeszłość jest bardzo dobrze udokumentowana. Autorka przeprowadza rzetelny research sięgający do czasów XIX-wiecznej galicyjskiej wsi, posiłkuje się relacjami, dokumentami i artykułami zebranymi z wielu czasopism. Polecam. Oprawa twarda, szyta, na końcu przypisy i obszerna bibliografia.
Moja wielka niezwykła rodzina
Autor: Radostina Nikolova
Ilustracje: Yana Popowa
Kategoria wiekowa: BD I
Książka napisana z perspektywy kilkuletniej dziewczynki, której rodzice się rozstają. Jest to dla niej prawdziwa tragedia, ponieważ zawsze cieszył ją czas spędzony z obojgiem rodziców. Kiedy dziewczynka dowiedziała się o rozstaniu, ogarnia ją ogromny żal i niezrozumienie. Smutek jednak mija, a bohaterka powoli przyzwyczaja się do nowej rzeczywistości. Zaczyna doceniać fakt, że ma jeszcze większą rodzinę, bo zarówno tata, jak i mama mają teraz nowych partnerów. Widząc szczęście rodziców, dziewczynka także cieszy się z nimi.
Książka w mądry sposób tłumaczy, że rozstanie nie wiąże się z zerwaniem relacji rodzinnych. Jest to idealny pretekst do rozmowy rodziców z dzieckiem o rozstaniu. Książka nie ukrywa negatywnych emocji, lecz daje nadzieję, że smutek mija, a nowe doświadczenia wcale nie muszą być gorsze. Ostatnie dwie strony autorzy poświęcili dorosłym czytelnikom. Psycholożka Anita Janeczek-Romanowska tłumaczy rodzicom, jak powiedzieć dziecku o rozpadzie związku i co zrobić, by w tej sytuacji nie czuło się ono porzucone i poszkodowane.
Ilustracje odpowiadają nastrojowi książki. Czas, kiedy dziewczynkę ogarnia smutek i niezrozumienie został przedstawiony w ciemnych barwach, a momenty radosne – w kolorowych. Polecam. Oprawa twarda, szyta.
Witajcie w St. Hell
Autor: Lewis Hancox
Wydawnictwo: Nasza Księgarnia
Warszawa 2024
Poziom: BD IV
Bardzo szczera i osobista powieść graficzna skomponowana ze wspomnień autora, angielskiego ilustratora i filmowca, mieszkańca tytułowego St. Hell. Stworzony przez niego komiks autobiograficzny porusza problem trudnego dorastania nastoletniego człowieka, zmagającego się ze wszystkimi zawiłościami, pułapkami i lękami, jakie niesie ze sobą transpłciowość. Czytelnik poznaje głównego bohatera jako dziewczynę rozpoczynającą naukę w liceum. Lois wówczas zaledwie przeczuwa, że nie do końca jest jej wygodnie w kobiecym ciele. Zmiany, które zachodzą w jej wyglądzie upewniają ją w przekonaniu, że nie pasuje do świata swoich koleżanek, ale nie ma dla niej miejsca również w chłopięcym towarzystwie. „Może jeszcze nie wiedziałem wtedy, kim jestem… Ale zaczynałem rozumieć, kim nie jestem” (s. 161) – powie bohater-narrator opowieści. Widać wyraźnie, że Lois trudno zaakceptować własne uczucia, dlatego podejmuje próbę dopasowania się do roli, jaką wyznacza jej społeczeństwo oraz własna cielesność. Łatwo się domyślić, że owa próba nie zakończy się sukcesem a wypieranie niewygodnej czy bolesnej prawdy nie spowoduje, że ona zniknie. Cierpienie uwięzionej we własnym ciele nastolatki odbywa się w ukryciu, osamotnieniu, zagubieniu oraz niewiedzy. Warto zauważyć, że ani grupa rówieśników ani dorośli przedstawieni w komiksie nie stanowią odpowiedniego wsparcia, popełniają wiele błędów w relacji z bohaterką, ranią brakiem tolerancji, ignorancją, bezradnością czy niezrozumieniem. Wyjątek stanowi Jess – wieloletnia przyjaciółka, lecz nawet ona nie jest w stanie zastąpić Lois całego świata, z którego ta wycofuje się pod wpływem własnego niedopasowania. „Transik”, „babochłop”, „dziwadło” to tylko niektóre określenia, jakimi otoczenie obdarza nastolatkę. Stale unoszący się w powietrzu strach przed tym, że nikt jej nie pokocha po ujawnieniu prawdziwego Ja wynika przede wszystkim z tego, że ona sama nie potrafi jeszcze pokochać siebie.
Utwór ukazuje długą i wyboistą drogę do odkrywania własnej tożsamości, pełni rolę terapeutyczną dla autora, a dla odbiorców może stanowić źródło siły i pokrzepienia, może pomóc poukładać sobie w głowie i zrozumieć, co czują osoby transpłciowe. Prosta kreska, czarno-białe kadry – przekaz komiksu nie potrzebuje niczego więcej, by spełnić swoją rolę. Bardzo polecam. Oprawa miękka, klejona, na końcu posłowie z praktycznymi wskazówkami dla osób podobnych autorowi, żyjących w Polsce.
Jurajska draka
Nadbagaż
Autor: Michał Rusinek
Wydawnictwo Znak
Zbiór felietonów autorstwa Michała Rusinka – wykładowcy literaturoznawstwa na UJ, wieloletniego sekretarza Wisławy Szymborskiej, a po jej śmierci prezesa Fundacji jej imienia. Ostatnio na liście „Sennik dla dzieci” (P. 5/2023).
Felietony zebrane w książce to pełne humoru i ironii wspomnienia z podróży. Autor zabiera czytelnika w podróż np. z Krakowa do Warszawy, a nawet nad Niagarę lub do Londynu. W jego opowieściach znajdziemy ważne nazwiska ludzi kultury, np. Wisławy Szymborskiej lub Jerzego Bralczyka. Rusinek jako świetny obserwator przytacza sytuacje, które spotkały go na lotniskach, w pociągach, taksówkach. Opisuje zasłyszane tam rozmowy w barwny i zabawny sposób.
Felietony mają lekką formę, przypominają anegdotyczną opowiastkę, którą można usłyszeć od dobrego znajomego na lotnisku. Są także krótkie, zwięzłe i śmieszne. Dlatego właśnie ta książka w sam raz sprawdzi się w podróży, może być tytułowym „nadbagażem”, który umili czekanie na pociąg czy samolot. Felietony napisane są lekkim stylem, da się wyczuć w nich erudycję i kulturę autora. W treść wpleciono kolaż zdjęć z ciekawymi komentarzami. Bardzo polecam. Oprawa twarda, szyta.
Części ciała. Liczby
Autorka: Ewa Podleś
Wydawnictwo: Nasza Księgarnia
Urocza kartonowa książka z nowego cyklu edukacyjnego wspierającego małe dzieci w nauce języka angielskiego, którego twórczynią jest znana ilustratorka i autorka, Ewa Podleś.
Każda książeczka z tego cyklu łączy zabawną historyjkę w komiksowym stylu opowiadającą o przygodach tytułowych bohaterów (żółtego stworka Popsa i pszczółki Boti) oraz słownik obrazkowy języka angielskiego z omawianego zakresu.
W prezentowanej części Pops i Boti udają się do gabinetu lekarskiego na badania profilaktyczne. W poczekalni spotykają najpierw zapłakanego stworka, który ma problem z policzeniem swoich palców, a później zagubionego robota z odkręconą nogą. Każdemu z nich podają pomocną dłoń. Na koniec zaś Pops wygłasza na uniwersytecie dla robotów wykład na temat wyglądu potworów.
Każda z krótkich, komiksowych scenek jest puntem wyjścia do zaprezentowania angielskich słówek i zwrotów podzielonych tematycznie. Mali czytelnicy mogą wspólnie z bohaterami liczyć paluszki i schody (do dziesięciu), zajrzeć do wnętrza prześwietlonego potwora, a dzięki porywającemu wykładowi Popsa poznać całkiem sporo różnych części ciała potworów. Podane w tak atrakcyjny sposób słownictwo samo wchodzi do głowy. Dodatkowo po zeskanowaniu kodu QR z okładki można odsłuchać słówka po angielsku. Niewątpliwym atutem książki są zabawne, pełne nasyconych kolorów ilustracje, które emanują pozytywną energią.
Znakomita propozycja do nauki przez zabawę. Poręczny format, solidne, kartonowe strony. Polecam. Poprzednio na liście: „Taka Alpaka” p. 14/2023.
Bałtyk
Autorka: Patrycja Zarawska
Ilustratorka: Natalia van Schoten
Wydawnictwo: Wilga
Warszawa 2024
Poziom: BD I
Kolejna książka z lubianej przez małych czytelników popularnonaukowej serii „Młodzi Przyrodnicy”. Autorka, która poprzednio wzięła pod lupę owady („Rozpoznaję owady” P. 13/23), tym razem koncentruje się na naszym pięknym morzu i jego wybrzeżu. Publikacja przynosi wiedzę o tym, jakie zwierzęta żyją w Bałtyku, dlaczego jego wody są słone, skąd biorą się fale i piasek na plaży, jak powstają mierzeje oraz dokąd wędrują wydmy. Patrycja Zarawska wprowadza do tekstu różne ciekawostki na temat poszczególnych gatunków ryb i ptaków, np. opowiada o rybie, która – o ironio – łowi na wędkę mniejsze od siebie morskie żyjątka albo o kormoranach, które lubią suszyć skrzydła na wietrze. Swoje miejsce w tekście odnajdują typowe dla Bałtyku zjawiska atmosferyczne, np. morszkulce, torosy, wały szkwałowe czy stojące fale. Z tej niewielkiej książeczki można naprawdę dużo się dowiedzieć – wszystko przekazane prostym językiem, przystępnym dla kilkuletniego odbiorcy. Całości dopełniają realistyczne, kolorowe ilustracje, wypełniające wszystkie kartki publikacji. „Bałtyk” to wartościowa propozycja dla małych czytelników zainteresowanych przyrodą, temat bardzo na czasie, tuż przed wakacyjnymi wyjazdami. Polecam, mały format, oprawa miękka ze skrzydełkami, klejona.
(Nie)najlepsze przyjaciółki
Autorki: Colleen AF Venable, Stephanie Yue
Wydawnictwo: Nasza Księgarnia
Warszawa 2024
Poziom: BD II/III
Drugi tom komiksowego cyklu „Kati kocia opiekunka” (pierwszą część prezentowaliśmy na przeglądzie P. 21/23). Pierwsze skrzypce w tej zabawnej, graficznej opowieści gra przebojowa nastolatka albo jej podopieczni, których jest tak wielu, że nie sposób wszystkich wymienić – dość powiedzieć, że są to niezwykłe koty, a każdy z nich ma pewne zdolności, które przydają się w najmniej spodziewanym momencie. A okazji do skorzystania z pomocy futrzastych przyjaciół może być wiele, bowiem Kati uwielbia zgrywać superbohaterkę albo chociaż pomocnicę superbohaterki Magdy. Wróg, z którym przyjdzie im się zmierzyć to tajemnicza uzurpatorka, którą wszyscy uważają za Myszycielkę i potępiają jej wybryki. Kati spróbuje oczyścić dobre imię swojej idolki, choć tej chyba powoli przestaje na tym zależeć. Kradzież tożsamości superbohaterów to leitmotiv drugiej części cyklu. Kto okaże się dobrym, a kto „superzłolem”? Odpowiedź na kartach komiksu.
Publikacja ma zdecydowanie dziewczyński klimat i oprócz zamieszania z superbohaterami, opowiada przede wszystkim o dorastaniu i przyjaźni, która nie zawsze rozwija się bez przeszkód, przechodzi różne sprawdziany z powodu zazdrości czy innych nieporozumień. Utwór realizuje wszystkie funkcje dobrej literatury rozrywkowej dla starszych dzieci i młodszych nastolatków. Dynamiczna fabuła wciąga, bawi, ale też niesie przesłanie, które zachęca do postaw proekologicznych i dbania o dobro zwierząt. Autorki poruszają m. in. problem testowania produktów na hodowanych w laboratoriach stworzeniach czy zanieczyszczania rzek odpadami chemicznymi, które zatruwają ryby i przybrzeżne ptaki. Warto pochylić się nad wskazanymi zagadnieniami. Polecam – prosta kreska, przyjemna kolorystyka, wygodny format, oprawa miękka, klejona.