Archiwa tagu: Wydawnictwo Filtry

Paul Murray, „Żądło”

Żądło

Paul Murray, „Żądło”Autor: Paul Murray
Wydawnictwo: Filtry

„Żądło” Paula Murraya to rozpisana na ponad 550 stron powieściowa historia jednej irlandzkiej rodziny. Barnesowie byli kiedyś zamożni, jednak globalny kryzys finansowy i seria złych biznesowych decyzji ojca rodziny – Dickiego – doprowadziły ich do finansowej ruiny. Co z kolei naturalne, problemy finansowe w dużym stopniu przekładają się na problemy emocjonalne.

Rodzina Barnesów jest czteroosobowa. Dickie, mąż i ojciec, ucieka przed problemami do lasu, gdzie buduje schron mający go ochronić przed zbliżającą się według niego apokalipsą. Jego żona Imelda za wszelką cenę stara się zachować pozory, że wszystko jest jak dawniej, mimo że zupełnie nie radzi sobie z sytuacją, w której się znalazła. Ich córka Cass, która kończy liceum, jest zagubiona jak większość osób w tym wieku, ale nie bardzo ma do kogo zwrócić się o pomoc. Jest wprawdzie zdolną uczennicą i obiecującą poetką, ale nienajlepiej idzie jej radzenie sobie z problemami. Jej młodszy brat PJ bardzo stara się, aby członkowie jego rodziny znów się do siebie zbliżyli, ale najbliżsi nie za bardzo chcą go wysłuchać. To tylko główny, tak naprawdę niewiele mówiący zarys – każdy z czterech bohaterów jest tak naprawdę oddzielnym wszechświatem, z orbitującymi wokół niego bohaterami drugo- i trzecioplanowymi, mnóstwem problemów, własnymi ambicjami i odrębną wrażliwością.

Narracja Murraya jest nerwowa, niemal gorączkowa, ale z drugiej strony często pozornie beznamiętna. Autor żongluje konwencjami i typami narracji – zdarza się tu osławiona technika strumienia świadomości, zdarzają nawet eksperymenty z narracją drugoosobową – ale mimo tego, powieść czyta się szybko, bez przeszkód i zachłannie. „Żądło” najzwyczajniej w świecie wciąga, chyba głównie za sprawą przekonujących portretów bohaterów, którzy ukazani są wraz ze swoimi pragnieniami, potknięciami, słabościami (a tych, ze względu na ich trudną sytuację, nie brakuje). Murrayowi udało się połączyć w jeden literacki organizm dwa tak często przeciwstawne bieguny – literackie ambicje i przystępność, a wręcz, jak to się czasami mówi, nieodkładalność.

Zdecydowanie polecam „Żądło” jako zakup biblioteczny – to po prostu bardzo dobra powieść, która w dodatku może spodobać się czytelnikom o różnym zapleczu, różnej wrażliwości i różnych wymaganiach. Oprawa twarda, szyta.

Hałastra

Autorka: Monika Helfer
Wydawnictwo: Filtry
Warszawa 2023

„Hałastra” to inspirowana autobiografią mikropowieść, która przynosi uznanie i rozgłos austriackiej autorce u progu jesieni życia. Pisarka, pomimo wcześniejszych udanych publikacji, przez lata pozostaje nieznana szerszemu gronu odbiorców. Książka powstaje w 2020 roku i otwiera tryptyk rodzinny, chociaż należy stanowczo podkreślić, że tekstowi bliżej do autofikcji niż do autobiografii.

Fabuła powieści rozpoczyna się w przededniu I wojny światowej w małej alpejskiej wiosce, a właściwie za wsią, gdzie w odosobnieniu mieszka tytułowa hałastra. Głową rodziny jest Josef, dziadek pisarki, ale główną postacią wydaje się Maria, babka – kobieta o niezwykłej urodzie, która niestety sprowadza na nią kłopoty, gdy Josef wyrusza na wojenny front. Ubóstwo, głód, lęk o męża, tęsknota, troska o dobro dzieci na każdym kroku towarzyszą młodej mężatce zmagającej się z trudną rzeczywistością, z czasem do wachlarza trosk dołącza zazdrość i niechęć zawistnych sąsiadów, a także złe zamiary ludzi pozornie życzliwych.

Monika Helfer rekonstruuje historię swoich przodków, nie przywiązując większej uwagi do wierności faktom. Autorce nie tyle idzie o odtworzenie i uwiecznienie losów rodziny, co o prawdę emocji, atmosferę tamtych dni, autentyczność schowaną gdzieś pomiędzy ciągiem wydarzeń. Charakterystycznym elementem książki jest styl narracji: nieśpieszny, niekiedy odrealniony, lakoniczny i przydający całości alegorycznego charakteru. Polecam tę niecodzienną opowieść każdemu i z niecierpliwością czekam na kolejne odsłony literackiego tryptyku. Oprawa miękka, klejona.

Czytaj dalej

Wiara i ojczyzna. Katolicyzm, nowoczesność i Polska

Autor: Brian Porter-Szücs
Wydawnictwo: Filtry
Warszawa 2022

„Wiara i ojczyzna” to kolejna, poświęcona Polakom rozprawa amerykańskiego historyka o polskich korzeniach. Poprzednia praca, „Całkiem zwyczajny kraj”, była prezentowana na przeglądzie (P. 7/21). Najnowsza książka koncentruje się na problemie tzw. polskiej tożsamości narodowej.

Badacz, podejmując rozważania na temat związku polskości z religią, zakłada, że utożsamianie Polaka z katolikiem wynika ze sposobu konstruowania narracji o dziejach kraju. Historyk podważa tezę o odwiecznej wierności Polaków religii chrześcijańskiej, prezentując m. in. przykłady narzucania katolicyzmu poprzez dekrety sejmowe. Każdy rozdział książki jest poświęcony innemu problemowi z zakresu rozważań o tożsamości. Pierwszy rozdział mówi o znaczeniu instytucji kościoła dla społeczeństwa, drugi – o religii rozumianej jako kodeks moralny, trzeci – o niedopasowaniu nauki Kościoła do postępu cywilizacyjnego i o koncepcji narodowego mesjanizmu. Kolejne rozdziały dotyczą m. in. burzliwego romansu Kościoła i polityki, rzekomego spisku żydowskiego, wycelowanego w chrześcijaństwo oraz ogłoszenia Matki Boskiej królową Polski.

Książka stanowi obszerne źródło wiedzy o przemianach, zachodzących w kościele katolickim. Perspektywa badacza, żyjącego poza granicami Polski, dodaje rozważaniom świeżości i niezależności. Kolejnymi zaletami rozprawy są wykresy, przystępny język oraz
żywo prowadzona narracja. Publikacja zawiera przypisy, bibliografię i indeks osobowy. Okładka twarda, szyta. Zdecydowanie polecam.

Czytaj dalej