Zapraszamy bibliotekarki i bibliotekarzy ze wszystkich typów bibliotek, animatorki i animatorów kultury – grono pracujące w bibliotekach do udziału w ogólnopolskiej konferencji KULTURA CZYTANIA , którą po raz trzeci organizuje Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu. Konferencja odbędzie się w hotelu IOR w Poznaniu, w dniach 11-12 października 2023 r.
Autorka: Barbara Romer-Kukulska
Wydawnictwo: Ośrodek Karta
Warszawa 2023
Niedawno wydana przez Ośrodek Karta wspomnieniowa książka Barbary Romer-Kukulskiej przenosi czytelnika do Katowic z lat 60-tych ubiegłego wieku. Tytułowa Koszutka to perła powojennego modernizmu, nowo powstała dzielnica miasta, do której wprowadza się rodzina autorki i choć początkowo nie jest im łatwo zasymilować się z resztą mieszkańców (cień na relacje z sąsiadami rzucają ziemiańskie korzenie Romerów) z czasem wspólne, codzienne problemy integrują wszystkich bez względu na zawód czy pochodzenie. Mała ojczyzna pisarki to z jednej strony kulturowy tygiel, w którym mieszają się ludzie z różnych stron kraju, a z drugiej – zwykłe podwórko, będące miejscem zabaw autorki z dziećmi sąsiadów, od których uczy się śląskiej gwary i zwyczajów wyniesionych z domu. Wspomniana narracyjna perspektywa dziecięcego podwórka urzeka czytelnika, trafia w samo sedno opowieści, podkreśla elementy często niewidoczne w tradycyjnych relacjach autobiograficznych czy reportażach.
Oryginalna i barwna społeczność Koszutki formuje się z ludzi tutejszych oraz przyjezdnych – wszyscy próbują poradzić sobie z tym, co przynosi im los. Spajająca ich tożsamość dopiero narodzi się w wyniku wspólnych doświadczeń dobrych, ale też trudnych. Autorce doskonale udaje się uchwycić ten proces w toku, dzięki stopniowemu wydobywaniu z głębin pamięci kluczowych momentów życia społeczności. Pisarka opowiada o nich z humorem, czasami z nostalgią lub trochę gorzkim zamyśleniem. Nie jest to książka o wielkich wydarzeniach czy wybitnych jednostkach, to narracja o ludziach zwyczajnych, którym przyszło żyć w dziwnych czasach, ale każdy z nich jest wyjątkowy tak, jak wyjątkowe potrafi być każde ludzkie istnienie.
Autorka książki, ożywiając peerelowską rzeczywistość, „plotkuje” o Śląsku, wspomina go z czułością właściwą emigrantce tęskniącej za domem dzieciństwa. „Klachy z Koszutki” z pewnością trafią do serca czytelników, poszukujących kameralnych opowieści o latach, które minęły. Pisarka bardzo plastycznie opisuje rzeczywistość, oddaje atmosferę tamtego okresu, ewokuje kolory, zapachy i smaki, dodatkowo okraszając je śląską gwarą i fotografiami pochodzącymi z prywatnych archiwów. Gorąco polecam publikację czytelnikom zainteresowanym historią Katowic, a także miłośnikom autobiograficznych opowieści. Oprawa miękka, klejona.
Autorka: Deesha Philyaw
Wydawnictwo: Czarne
Wołowiec 2023
Druga książka wydana przez Wydawnictwo Czarne w serii „Opowiadania amerykańskie” – poprzednio na przeglądzie prezentowaliśmy zbiór opowiadań Carson McCullers „Komu ukazał się wiatr?” (P. 13/23). Seria ma na celu przybliżenie nieznanych szerzej, lecz wartościowych krótkich tekstów prozatorskich. Niniejszy tom był nominowany do Amerykańskiej Nagrody Książkowej, otrzymał Nagrodę PEN Clubu i Fundacji im. Williama Faulknera, a także Nagrodę Literacką „Los Angeles Times”.
Zbiór zawiera dziewięć opowiadań tworzonych na przestrzeni kilku lat. Bohaterkami wszystkich tekstów są tytułowe pobożne kobiety o czarnej skórze. Każda z nich dorasta w cieniu sztywnych reguł wyznaczonych przez otoczenie. Wszystkie żyją blisko Boga, jednak ich wiara krąży daleko od dogmatu. Kobiety zastanawiają się nad grzechem i moralnością, nad słusznością zakazów a wolnością w różnych obszarach egzystencji. Korowód kobiecych postaci (a tylko takie mają tu znacznie) otwiera lesbijka poszukująca męża, dalej spotykamy córkę umierającej na raka kobiety, córkę kochanki pastora czy uwięzione w domu żony i matki. Sekretne życie tych pobożnych kobiet przepełnia poczucie niepewności i zagubienia, tęsknota za wolnością a niekiedy gniew. Bohaterki pragną usłyszeć swój wewnętrzny głos, odkrywają własną kobiecość, seksualność i człowieczeństwo. Wiele ważnych scen rozgrywa się tu w ciszy, dużo ważnej treści zostaje przekazane w milczeniu.
Wyważona, wysmakowana proza amerykańskiej pisarki jest słodko-gorzka, refleksyjna, feministyczna, pobudzająca do myślenia, lecz nie przynosząca gotowych odpowiedzi. Autorka sprzeciwia się złemu traktowaniu kobiet, nie wyraża zgody na uwięzienie ich w tradycyjnych rolach i sztucznie narzuconych powinnościach. Bardzo polecam lekturę tych opowiadań, które nie tracą na aktualności. Oprawa twarda, szyta.
Autorka: Monika Utnik
Ilustratorka: Agnieszka Sozańska
Wydawnictwo: Nasza Księgarnia
Warszawa 2023
Poziom: BD I/II
Bardzo ładnie wydana i bogato zilustrowana publikacja autorstwa Moniki Utnik. Pisarka od jakiegoś czasu specjalizuje się w przybliżaniu młodym czytelnikom zagadnień, które choć towarzyszą nam na co dzień, nie do końca są zrozumiałe i oczywiste. Poprzednio na przeglądzie prezentowaliśmy książki: „W deszczu, czyli co się dzieje, kiedy pada” (P. 14/22) oraz „Zapachy, czyli dlaczego wszystko pachnie” (P. 21/22). Najnowsza książka podejmuje tematykę czasu w różnych aspektach (historycznym, geograficznym, astronomicznym, przyrodniczym czy kulturowym), jak również zawiera ciekawostki z czasem związane.
Czytelnik dowie się z książki m. in. czym są strefy czasowe, jakie wyróżniamy rodzaje zegarów i dlaczego niekiedy przestawiamy je na czas zimowy lub letni, który tak naprawdę mamy aktualnie rok, na czym polega linearność czasu, co to jest slow-life i jak płynie czas na różnych planetach. Wydaje się, że nie ma pytań o tempus, których autorka nie zadaje w tej książce, lecz co ważniejsze, udziela na nie odpowiedzi językiem prostym i w pełni zrozumiałym dla małego odbiorcy. Publikacja spełnia wszelkie wymogi dobrej, dziecięcej książki popularnonaukowej. Wielobarwne, duże ilustracje podnoszą atrakcyjność tekstu, pomagają uporządkować go i przyswoić w odpowiednim tempie. Bardzo polecam. Oprawa twarda, szyta.
Autor: Adrian Markowski
Ilustratorka: Agata Dobkowska
Wydawnictwo: Prószyński i S-ka
Warszawa 2023
Poziom: BD I/II
Książka napisana przez miłośnika Bieszczad, autora kilku poświęconych im książek skierowanych do dorosłych. Pisarz tworzy również publikacje dla dzieci – ostatnio na liście „Na tabliczkę sposób łatwy, bez wkuwania szóstka z matmy” (P. 4/22), a najnowsza propozycja ma na celu zachęcenie małych czytelników do odkrywania piękna tytułowych gór.
Autor wprowadza odbiorców w świat bieszczadzkich wędrówek, wyjaśnia w jaki sposób poruszać się po górskich szlakach, jak przygotować się do wyprawy, jak należy zachowywać się w górach, by nie łamać obowiązujących choć niepisanych zasad. Pisarz opisuje w tekście miejsca warte odwiedzenia i szczyty, których zdobycie przynosi satysfakcję, a także nagrodę w postaci pięknych widoków. Urok gór doskonale ukazują również ilustracje, które łączą w sobie prostotę i realizm. Interesujące dla małego czytelnika mogą być informacje o zwierzętach zamieszkujących bieszczadzkie lasy i połoniny: jeleniach, łosiach, wilkach, niedźwiedziach czy rysiach. Dużą wartość edukacyjną stanowi opowieść o pierwszych mieszkańcach gór, a także odwołania do literackich i muzycznych kontekstów Bieszczadów. Bardzo polecam – przewodnik rzeczywiście zrealizuje oczekiwania odbiorcy. Oprawa twarda, szyta.
Autor: Olivier Tallec
Wydawnictwo: Druganoga
Warszawa 2023
Poziom: BD O/I
Kolejna książka francuskiego grafika i ilustratora, który coraz wyraźniej zaznacza swoją obecność na rynku literatury dziecięcej. Poprzednio na przeglądzie prezentowaliśmy opowiadanie „To jest moje drzewo” (P. 14/22), najnowsze dzieło stanowi kontynuację historii o sympatycznej wiewiórce i wspomnianej wyżej roślinie. Ich relacja wydaje się przyjacielska, bohaterowie troszczą się o siebie nawzajem, dając drugiemu to, co najlepsze. Wiewiórka najbardziej cieszy się z szyszek i bardzo stara się nie zjeść wszystkich od razu, jednak pokusa okazuje się silniejsza niż zdrowy rozsądek czy troska o dobro drzewa. Podobnie wiewiórka postępuje z igłami wiszącymi na gałęziach i wreszcie z samymi gałęziami, a także korzeniami. Drzewo znika, znika dom, zanika relacja.
„Trochę dużo” to skierowana do najmłodszego odbiorcy mądra przypowieść o przyjaźni, która gdy polega jedynie na braniu, działa destrukcyjnie zarówno na samą siebie, jak i na poszczególnych jej uczestników. Drzewo oddaje wiewiórce wszystko, co ma, natomiast wiewiórka, eksploatując swojego przyjaciela, w rezultacie traci schronienie i opiekę, którą zapewniały jej bezpieczne gałęzie. Gorzka nauka płynąca z opowieści dotyczy odpowiedzialności za siebie i innych, empatii oraz równowagi, które cechują harmonijną i zdrową relację pomiędzy dwojgiem osób, ale także pomiędzy światem ludzi a światem przyrody. Prawdziwy przyjaciel nie wykorzystuje, dba o dobro drugiego, ale nie zapomina także o własnym poczuciu bezpieczeństwa i wzajemnym szacunku.
Czy tak poważny przekaz nie jest zbyt trudny dla najmłodszych czytelników? Nie, jeśli jest podany w formie, którą serwuje autor publikacji. Piękne, ciepłe, sugestywne ilustracje przemawiają do wyobraźni, niosą ładunek emocjonalny, który wspiera odczytanie tego, co kryje się pomiędzy słowami. Mądre książki kształtują mądrych czytelników, dlatego bardzo polecam lekturę niniejszej opowieści ładnie wydanej w twardej i szytej oprawie.
