Archiwa tagu: literatura faktu

Z Watykanu w świat

 

 

Autorka: Magdalena Wolińska-Riedi
Wydawnictwo Znak

 

Magdalena Wolińska-Riedi jest lingwistką, tłumaczką, producentką i dziennikarką, autorka książek i filmów dokumentalnych o Watykanie. W poprzednich przeglądach omawialiśmy „Zdarzyło się w Watykanie” (p. 4/2021) i „Kobieta w Watykanie” (p. 20/2019). Autorka jest żoną oficera Gwardii Szwajcarskiej, obywatelką Watykanu. Od szesnastu lat mieszka w najmniejszym państwie świata. Może z bliska obserwować przygotowania do podróży kolejnych papieży.

W swojej książce opisuje historię, strukturę i architekturę Watykanu. Czytelnik poznaje zakamarki, ulice i place, do których dostęp mają tylko nieliczni. Autorka codziennie spotyka najbliższych współpracowników papieża, przygląda się ich pracy. Jest świadkiem wizyt specjalnych gości. Zna dobrze relacje i zasady dotyczące współpracy z włoskim państwem, jego administracją, policją i innymi służbami.

Czytelnik przenosi się na chwilę do upalnych Włoch, odwiedza rezydencję Castel Gandolfo, unosi się helikopterem nad malowniczym jeziorem Albano, a podczas spaceru do Ogrodów Watykańskich, ucina sobie pogawędkę z papieżem Franciszkiem, który zatrzymuje samochód, by zaczepić dzieci, najmłodszych obywateli Watykanu.

Książka jest ciekawa, wciągająca, odkrywa kulisy życia papieży:  Jana Pawła II, Benedykta XVI i Franciszka. Wolińska-Riedi opisuje nieoficjalne pielgrzymki papieża Franciszka, na przykład do dotkniętego trzęsieniem ziemi Amatrice, ale także podróże do Polski, Tajlandii czy Japonii.

Lektura bardzo ciekawa. Polecam. Oprawa miękka, klejona, kolorowe zdjęcia.

Dostojewski. Portret intymny

 

 

Autor: Alex Christofi
Wydawnictwo: Prószyński i S-ka

 

Alex Christofi jest brytyjskim autorem i redaktorem książek. „Dostojewski” to jego pierwsze dzieło non-fiction. Podejmuje próbę stworzenia portretu wielkiego pisarza, posługując się dosyć ciekawą techniką. Łączy fakty z fragmentami prozy Dostojewskiego, które noszą znamiona autobiograficzne. Efektem jest opowieść fabularyzowana, zawierająca dialogi i barwne opisy miejsc.

Poznajemy młodego Dostojewskiego, który po śmierci matki przenosi się do Petersburga. Uczy się w szkole wojskowej, ale najważniejsze są dla niego książki. Rozpoczyna  pracę kreślarza, jednak szybko z niej rezygnuje, chcąc całe życie poświecić wyłącznie literaturze.

Żebrze o pieniądze u ojca, który po pożarze rodzinnego dworku i śmierci żony staje się pijakiem i rozpustnikiem. Umiera w dziwnych okolicznościach, może zabity przez chłopów, nad którymi się znęcał. To właśnie ojciec jest wzorem charakterystycznej postaci, bohatera prozy Dostojewskiego – człowieka naznaczonego śmiercią.

Książka jest ciekawa i czyta się ją bardzo dobrze, może dlatego, że nie aspiruje do miana pracy naukowej. Układ treści jest chronologiczny.

Polecam. Oprawa twarda, szyta, przypisy końcowe, bibliografia angielska i polska, indeks.

Kotański. Bóg Ojciec. Konfrontacja

 

 

Autorka: Anna Kamińska
Wydawnictwo Literackie

Anna Kamińska jest autorką poczytnych biografii, między innymi Haliny Krüger-Syrokomskiej (p. 13/2019), Wandy Rutkiewicz (p. 17/2018) i Simony Kossak (p. 13/2015). Najnowsza pozycja, mimo dużej objętości, ani przez chwilę nie nudzi czytelnika. Autorka ma dar swobodnego opowiadania, przemieszczania się w czasie, rozwijania jednocześnie wielu wątków.

Kotańskiego poznajemy w momencie, gdy rozpoczyna pierwszą pracę w izbie wytrzeźwień na ulicy Kolskiej w Warszawie. Jest świeżo upieczonym psychologiem, postacią dość ekstrawagancką, rozpieszczonym jedynakiem z dobrego domu, któremu tatuś przywozi z zagranicznych wojaży drogie gadżety, zegarki i aparaty fotograficzne. Ubiera się na biało i jeździ czymś, co przypomina rikszę. Jest odważny i lubi wkładać kij w mrowisko.

W wieku trzydziestu dwóch lat rozpoczyna swoją prawdziwą karierę terapeuty. W szpitalu w Garwolinie działa jeden z pierwszych oddziałów leczenia osób uzależnionych od narkotyków. Władze komunistyczne nie chcą się przyznawać, że w Polsce istnieje problem narkotykowy. Tymczasem polscy hipisi eksperymentują z czym się da. Fałszują recepty, podrabiają pieczątki, aby zdobyć morfinę. Narkotyzują się proszkiem do prania Omo, E i Ixi. Wdychają wybielacz Tri, stosowany do odtłuszczania elementów w fabryce samolotów. Kombinują z roślinami, ziołami i grzybami. Odurzają się oparami palonej pszenicy czy naparami z kaktusów lub kropli do oczu.

Kotański początkowo nie potrafi dogadać się z pacjentami, którzy są przyzwyczajeni do tego, że z personelem szpitalnym się nie rozmawia. Trzeba go raczej przechytrzyć, przemycić narkotyki, a potem lewitować całymi dniami w ciemnej sali, w łóżku. W Polsce nie ma specjalistów od narkomanii. Nikt nie próbuje zrozumieć mechanizmów tego nałogu i panującej mody na tworzenie pod wpływem środków odurzających. Kotański nawiązuje dobre relacje z innymi wychowawcami, ale na sukcesy w terapii będzie jeszcze musiał poczekać. Niewiele wie o zwyrodnieniu charakteru, który jest efektem ćpania. Pokazuje swoim pacjentom, że tak łatwo się nie podda. Zmusza ich do aktywności, czytania, słuchania muzyki. Zabiera na wycieczki, odwraca ich uwagę od nałogu. I to zaczyna działać.

Lektura jest fascynującym obrazem zwariowanej epoki, czasów komuny, wszechobecnej biedy i żyjących w tej szarej rzeczywistości ludzi. Autorka tworzy wielowymiarowy portret Marka Kotańskiego, showmana, improwizatora, gwiazdora. Poznajemy historię powstawania Monaru, jej współtwórców, przyjaciół i podopiecznych.

Polecam. Oprawa twarda, szyta, przypisy, bibliografia, indeks nazwisk.

Walter Gropius. Człowiek, który zbudował Bauhaus

 

 

Autorka: Fiona MacCarthy
Wydawnictwo Filtry

 

 

 

Fiona MacCarthy, krytyczka sztuki i literatury, zasłynęła w 1989 roku biografią Eryka Gilla, w której ujawniła perwersje słynnego rzeźbiarza. Jej publikacje zazwyczaj wywołują duże poruszenie, bo autorka lubi odkrywać tajemnice. Wydała biografię romantycznego poety Williama Morrisa. Opisała życie wizjonera Edwarda Burne-Jonesa. A wreszcie sportretowała Waltera Gropiusa, słynnego architekta modernistycznego, założyciela Bauhausu.

Jej uwagę przypadkiem zwrócił zaprojektowany przez niego szezlong, krągły, płynny poetycki. Samego artystę spotkała w 1968 roku w galerii. Miał za sobą bogatą przeszłość, początki pracy w Niemczech, założenie Bauhausu, ucieczkę do Anglii i lata emigracji w Ameryce. Był obdarzony niezwykłą charyzmą. Stworzył nową formę kreatywnej edukacji, która wywarła wpływ na akademie sztuk pięknych na całym świecie. Był filozofem i myślicielem.

Autorka przyznaje, że musiała upora się z mitem Gropiusa doktrynera i nudziarza. Złą sławę przyniósł mu romans z Almą Mahler. Mówiła o nim, że był człowiekiem bezbarwnym. MacCarthy pokazuje inne oblicze artysty, człowieka heroicznego, romantyka i optymistę. Doceniał i szanował kobiety. Jego druga żona Ise, wniosła duży wkład w tworzenie Bauhausu, zrekrutowanie najlepszej kadry, na przykład Paula Klee i Wassilego Kandinskiego.

Gropius od samego początku uważał, że projektanci powinni doskonale znać materiały i techniki konstrukcyjne. Bohater był podejrzewany o współpracę z nazistami. Z jego listów wynika, że nie darzył sympatią narodowych socjalistów z Weimaru i Dessau, ale żeby utrzymać biuro architektoniczne, musiał wykonywać projekty także dla nich. Ostatecznie, gdy Hitler doszedł do władzy opuścił Niemcy, bo jego swoboda twórcza nie podobała się władzom.

Życie na wygnaniu całkowicie go zmieniło. Stawiał na wczesną edukację dzieci. Uważał, że piękno to zasadniczy element życia każdego człowieka. W stanach Zjednoczonych był doceniany i nagradzany.

Autorka prezentuje barwną postać. Rozpoczyna swoją opowieść 18 maja 1883 roku, w dniu narodzin artysty. Opisuje Berlin u progu XX wieku, wiedeńskie kurorty, seksualne rozpasanie i kontrowersje związane z badaniami Freuda, wojenną zawieruchę, narodziny faszyzmu, emigrację do Anglii i potem Ameryki. Opowieść kończy się w 1969 roku.

Publikacja jest napisana przystępnym językiem. Zainteresuje nie tylko historyków sztuki i architektów. Jest adresowana do szerokiego grona odbiorców.

Oprawa twarda, szyta, czarno-białe zdjęcia, przypisy, indeks nazwisk, bibliografia.