W dniu 13 kwietnia zostanie uruchomiona rekrutacja do 5. rundy PRB. W samo południe rozpocznie się webinarium, podczas którego zostaną przedstawione informacje o harmonogramie i zasadach rekrutacji, formularzu zgłoszeniowym i o tym, co czeka biblioteki, które zdecydują się na udział w Programie. Czytaj dalej

Niebieskie krzesło

Niewolnicy dopaminy. Jak odnaleźć równowagę w epoce obfitości

Nigdy nie będę młodsza. Ale kto mi zabroni próbować!
Autorka: Agnieszka Dydycz
Wydawnictwo: Silver
Warszawa 2023
Najnowsza książka Agnieszki Dydycz, autorki znanej miłośnikom literatury obyczajowej z romansem w tle. Pisarka ostatnio gościła na naszej liście z książką o równie przewrotnym tytule „Nigdy nie będę wyższa, ale mogę być szczęśliwsza!” (P. 20/22). Ostatnia publikacja Agnieszki Dydycz stanowi kontynuację poprzedniej, ma formę dziennika, w którym główna bohaterka opisuje swoje perypetie i przemyślenia.
Poprzednia część przygód Małgorzaty, pięćdziesięcioośmioletniej autorki kryminałów, żony i matki dwojga dorosłych dzieci, kończy się niespodziewanym wyznaniem, które być może nie wywraca jej życia do góry nogami, ale nakłania do spojrzenia na siebie z innej perspektywy. Kobieta decyduje się na pierwszy krok ku nowemu. Najnowsza książka opowiada o konsekwencjach tej decyzji i niespodziewanych przeszkodach, które pojawiają się zawsze wtedy, kiedy najmniej się ich spodziewamy. Z pierwszych stron powieści dowiadujemy się, że Małgorzata pracuje nad kolejną książką, a jej związek miłosny podąża w dobrym kierunku. On nie szczędzi jej romantycznych wyznań, a ona uśmiecha się na samo jego wspomnienie. Jednak miłość dwojga dojrzałych ludzi jest czymś więcej niż zakochaniem i fascynacją cielesną. Bohaterowie potrafią docenić każdą formę przebywania we dwoje i czerpać z niej radość. Wbrew pozorom wspólnego czasu wcale nie mają tak wiele, jakby chcieli. Mężczyzna z konieczności przyjmuje na siebie nowe obowiązki dziadka. Natomiast Małgorzata jako popularna pisarka musi dzielić czas pomiędzy ukochanym a pracą, spotkaniami autorskimi, sesjami jogi, przyjaciółkami i niedzielnym wizytami u matki, pani Heleny, która jest prawdopodobnie najzabawniejszą postacią w całej powieści. Starsza kobieta o nienagannych manierach i klasie godnej królowej, z powodu własnej nieomylności często wytyka błędy córce, a także udziela jej dobrych rad, które niejednego przyprawiłyby o ból głowy. Małgorzata znosi je z właściwym sobie humorem, ponieważ matkę ma się jedną i tylko taką, jaką się ma, więc należy się nią cieszyć, dopóki można.
Główna bohaterka książki jest postacią bardzo pozytywną, budzi sympatię, zaraża optymizmem i pozwala utożsamić się ze sobą każdej kobiecie, ponieważ jej życie – tak jak życie każdego z nas – nie jest wolne od problemów i dylematów. Małgorzata znowu musi wybierać pomiędzy tym, co było a tym, co może dopiero nadejść, na szczęście ma wsparcie bliskich jej ludzi. Przyjaźń ukazana w powieści polega na towarzyszeniu w dobrych i złych momentach, wysłuchaniu i akceptacji drugiego człowieka bez wydawania ocen, nawet wtedy, gdy czyjeś postępowanie nie do końca jest dla nas zrozumiałe.
Książka emanuje pozytywnymi fluidami, a podejście do świata Małgorzaty zachęca do spojrzenia na własne życie z dystansem i humorem. Zabawne przemyślenia bohaterki i komizm słowny niewątpliwie należą do mocnych stron powieści, ale czytelnik odnajdzie w niej coś więcej niż rozrywkę. Największą wartością są tzw. złote myśli, czyli takie komentarze do rzeczywistości, które sprawiają, że zatrzymujemy na chwilę lekturę tekstu, by pomyśleć, przyłożyć do siebie ich miarę i zapamiętać to coś, co nas dotknęło, poruszyło lub wzbogaciło o nowe odkrycie. Wydawca dba o to, by żadna taka perełka nie umknęła czytelnikowi, zaznaczając je na kartach książki specjalnymi piktogramami. Dużym udogodnieniem jest również druk z takim rozmiarem czcionki, który ułatwia czytanie.
Wydaje się, że publikacja jest skierowana przede wszystkim do dojrzałego czytelnika, rówieśnika powieściowych bohaterów, jednak warto polecić ją każdemu, bez względu na pesel. Tekst zawiera uniwersalne przesłanie, które mówi o tym, że życie to fantastyczna przygoda, bo każdego poranka zaczyna się coś nowego. Oznacza to także, że każdego dnia coś może się zakończyć, ale nie smućmy się – to przecież normalne, że czas płynie i wszystko przemija. Pożyczając słowa od jednej z bohaterek: Nie ważne, ile mamy lat, ale to jak teraz wykorzystujemy swój czas.

Mindfulness dla dzieci w 10 minut

Moja autobiografia Carson McCullers
Autorka: Jenn Shapland
Wydawnictwo: Czarne
Wołowiec 2023
Książka narodzona z fascynacji amerykańską pisarką Carson McCullers. Twórczość bohaterki tej opowieści niewątpliwie zasługuje na uwagę – jej powieści były doceniane, dwie z nich sfilmowano, ale w centrum uwagi autorki jest nie tyle literatura, co prywatne życie artystki. Publikacja rozpoczyna się pytaniem o orientację seksualną McCullers. Co oznaczało bycie lesbijką w latach trzydziestych w Ameryce? Czy można było o tym mówić? Czy należało to leczyć? Te kontrowersyjne pytania mogła zadawać sobie początkująca wówczas pisarka, która za leitmotiv swoich utworów wybiera Innego, niepasującego do akceptowalnych norm wyrzutka. Te same pytania zadaje dziś autorka książki, w której opowiadając o ukochanej artystce, odsłania również część siebie.
Praca nad tekstem rozpoczyna się od analizy dokumentów życia osobistego: korespondencji i transkrypcji sesji terapeutycznych oraz publikacji poświęconych Carson McCullers. Badaniom towarzyszy kontemplacja przestrzeni, w której żyła pisarka. Autorka niestrudzenie poszukuje najbliższego prawdzie obrazu swojej bohaterki, ponieważ historie, które do tej pory o niej napisano są cenzurowane, poddane korekcie przez heteroseksualny światopogląd opowiadającego. Pisarka przegląda się w obrazie Carson niczym w lustrze, szuka podobieństw, konfrontuje przebytą przez siebie drogę do własnego Ja z procesem kształtowania tożsamości przez pisarkę. Komparatystyczne podejście służy zauważeniu i wydobyciu skrywanych czy ignorowanych wcześniej elementów biograficznej układanki. Jednocześnie konstruowanie przekazu o artystce przypomina poszukiwanie narracji, w której zmieści się osobista historia badaczki. Być może stąd bierze się w tytule zaimek „moja”, który świadczy o pewnym zawłaszczeniu opowieści przez jej twórczynię.
Czytelnik, który szuka w książce faktów z życia tytułowej bohaterki, nie będzie zawiedziony. Jednak warto przeczytać ten tekst nie tylko z powodu Carson McCullers. Język, którym posługuje się autorka jest na tyle pojemny, by unieść wagę wielu znaczeń, zawieszonych pomiędzy słowami. Książka jest pełna głębokich przemyśleń o życiu, stawaniu się, konstruowaniu tożsamości poprzez pragnienia i tęsknoty, które drzemią w ludzkiej duszy. Gorąco polecam. Oprawa twarda, szyta.

Matsuri
Autorka: Kasia Mochi
Wydawnictwo: Tatarak
Warszawa 2023
Poziom: BD I/II
Bardzo ciekawa publikacja autorstwa polskiej rysowniczki, na co dzień mieszkającej w Berlinie. Artystka przybliża czytelnikom kulturę i zwyczaje Japończyków, które miała okazję poznać podczas kilkuletniego pobytu w Kraju Kwitnącej Wiśni.
Tytułowe słowo „matsuri” oznacza festiwale i święta obchodzone w Japonii. Książka zawiera przegląd wszystkich ważniejszych dni w roku i związanych z nimi obrzędów. Przewodniczką po świętach uczyniono kilkuletnią dziewczynkę o imieniu Ai, co po japońsku oznacza „miłość”. Narratorka opowiada czytelnikom o obchodach pierwszego dnia wiosny, Nowego Roku czy Dnia Dziecka. Obok popularnych na całym świecie uroczystości, poznajemy opisy przygotowań do świąt nietypowych, mających niezwykle oryginalną oprawę, np. Święto Golasów, Święto Lalek, Święto Płaczących Bobasów, święto latawców czy duchów, a także festiwal przekleństw. Książka zachęca do przyjrzenia się japońskiej kulturze i obyczajom, które z europejskiej perspektywy mogą wydawać się egzotyczne, a niekiedy niezrozumiałe.
Publikacja atrakcyjna wizualnie i poznawczo, warta polecenia przede wszystkim ze względu na interesującą, a wciąż niespopularyzowaną tematykę, powinna spodobać się miłośnikom japońskiej sztuki wizualnej, dzięki utrzymanym w orientalnym klimacie ilustracjom. Duży format, oprawa twarda, szyta. Bardzo polecam.

Sprawa czarnego powozu
Autorka: Nancy Springer
Wydawnictwo: Poradnia K
Poziom: BD III
Siódmy tom cyklu kryminalnego o przygodach nastoletniej detektywki Enoli Holmes, młodszej siostry słynnego Sherlocka Holmesa, autorstwa poczytnej amerykańskiej pisarki, dwukrotnie nominowanej do Nagrody im. Edgarda Allana Poe; poprzednio na liście: „Sprawa osobliwego wachlarza” p. 13/2021.
W tej części buntownicza, przebojowa bohaterka, która udając dorosłą sama sobie radzi w Londynie, rozwiązuje skomplikowaną zagadkę tajemniczych śmierci dwóch kolejnych żon hrabiego Dunhencha.
Gdy Enola odwiedza pogrążonego w melancholii brata, spotyka u niego klientkę, pannę Letitię Glover, która chce mu zlecić odnalezienie swojej siostry bliźniaczki. Zrozpaczona młoda kobieta nie może bowiem uwierzyć w nagłą śmierć ukochanej siostry wskutek nieokreślonej choroby zakaźnej, o której poinformował ją w lakonicznym liście szwagier. Rodzeństwo Holmesów podejmuje się tej sprawy, a każde z nich działa na własną rękę. Enola jako profesjonalna perdytorystka (trudniąca się odnajdywaniem zaginionych osób) wciela się w wiele różnych postaci i odwiedza mnóstwo miejsc, w tym karczmy, dwory arystokratów i zakłady dla obłąkanych.
Autorka znakomicie odtwarza ponure realia i mroczny klimat czasów wiktoriańskich. Barwnie opisuje ówczesne ubiory, uliczki Londynu, wiejskie krajobrazy, obyczaje i konwenanse. Akcja powieści jest dynamiczna, okraszona humorem i szczyptą grozy. Książka ucieszy fanów powieściowego cyklu i filmowej wersji dostępnej na platformie Netflix. Można ją też czytać osobno, bez znajomości poprzednich części, gdyż są one streszczone w prologu napisanym z punktu widzenia Sherlocka Holmesa. Okładka utwardzona, klejona. Polecam.

Kałużysko
Autorka: Anna Augustyniak
Ilustratorka: Katarzyna Augustyniak
Wydawnictwo: Albus
Poznań 2023
Poziom: BD I
„Kałużysko” to pierwsza publikacja dla dzieci napisana przez dziennikarkę, autorkę tomików poetyckich i biografkę osób, związanych z literaturą. Poprzednio na przeglądzie prezentowaliśmy jej tekst poświęcony tłumaczce i siostrze sławnego poety, zatytułowany „Irena Tuwim. Nie umarłam z miłości” (P. 6/17).
Najnowsza książka pisarki jest metaforyczną opowieścią o depresji. Choroba pewnego środowego poranka wkracza do życia rodziny Nawrockich i powoduje, że nic już nie jest takie samo. Przyglądamy się temu oczami sześcioletniego Kuby, który nie rozumie, co tak naprawdę dzieje się z jego starszym bratem. Wiadomo tylko, że Emil się rozlał i od teraz musi przebywać w wiaderku. Dlaczego Emil zmienił się w szaroniebieską kałużę? Ponieważ jest inny niż jego koledzy w szkole, lubi chmury, nie lubi lekcji wuefu i wystąpień przed całą klasą, a nauka sprawia mu trudności. Kuba jest zły na starszego brata, czuje się przez niego odrzucony, tęskni za nim i nie wie, dlaczego chłopcu „przestało się chcieć”. Dziecku z pomocą przybywa mama, która wyjaśnia młodszemu synowi, że czasami trzeba na kogoś poczekać, aż ten ktoś się odnajdzie. Podczas czekania trzeba normalnie żyć, żeby ten, na kogo się czeka, miał do kogo wracać. Kuba zatem nosi wszędzie ze sobą ciężkie wiaderko z rozlanym bratem, w nadziei, że Emil znowu zapragnie być chłopcem.
Książka opiera się na niezwykle udanej i sugestywnej metaforze rozlania się bohatera, cierpiącego na depresję. Doskonały jest też sposób obrazowania: dłonie babci są jak mapa świata, radość dziecka jak bańki mydlane, a czas spędzony z kochającą rodziną, płynie wolno i spokojnie jakby przemykał po podłodze w mięciutkich bamboszkach. Czytelnik otrzymuje szczerą, ciepłą i wspierającą opowieść o chorobie, która coraz częściej pojawia się w naszym otoczeniu i dotyka bliskich nam osób. Prostota, z jaką autorka opowiada o emocjach i lękach towarzyszących bohaterom, pozwala oswoić trudny, a przy tym często lekceważony problem. Co prawda, książka nie daje gotowych rozwiązań, ale pozwala porozmawiać o depresji, wspólnie przyjrzeć się temu, co czujemy w jej obliczu. Publikacja powinna znaleźć się w czołówce kanonu najnowszej literatury dla najmłodszych, warto przeczytać ją wspólnie z dzieckiem, może być bardzo pomocna w pracy terapeutów i pedagogów szkolnych. Szata graficzna prosta, nie odwracająca uwagi od głównego tematu. Oprawa twarda, szyta. Gorąco polecam.

Spadochrony
Autorka: Kelly Yang
Wydawnictwo: We Need Ya
Poznań 2023
Poziom: BD IV
„Spadochrony” to powieść obyczajowa, adresowana do tzw. młodych dorosłych, opublikowana pod znanym nastolatkom szyldem We Need Ya, którego symbolem jest jednorożec. Autorka, podobnie jak główna bohaterka powieści, pochodzi z Chin, ale dorastała w Kalifornii, pisarstwem zajmuje się od pięciu lat, a na naszej liście pojawia się po raz pierwszy.
Tytułowe spadochrony to bogate nastolatki, przyjeżdżające z Azji do Stanów Zjednoczonych, gdzie nikt ich nie oczekuje i nikt się ich nie spodziewa. Pojawiają się nagle w obcej przestrzeni, jakby spadli z nieba i muszą błyskawicznie znaleźć dla siebie miejsce. Jedną z nich jest Claire, pochodząca z zamożnej rodziny, mieszkającej w Szanghaju. Dziewczyna wynajmuje pokój u filipińskiej samotnej matki, której córka uczęszcza do tej samej szkoły co Claire. Nastolatki początkowo nie znajdują wspólnego języka ze względu na dzielące je różnice. Bohaterce udaje się zaaklimatyzować dzięki towarzystwu młodych Chinek oraz chłopakowi, który zabiega o jej uczucie. Niestety amerykański sen okazuje się raczej koszmarem, w którym przed złem nie ochronią żadne pieniądze czy pochodzenie, o czym boleśnie przekonują się obie dziewczyny.
Powieść opowiada o życiu dwóch nastolatek, które na pierwszy rzut oka więcej dzieli niż łączy. Dziewczyny prowadzą odmienny styl życia, mają inny status materialny i inne problemy, z którymi muszą się zmagać każdego dnia. Zbliża je konieczność walki o własną godność w obliczu przemocy seksualnej. A nic tak nie dodaje sił jak solidarność, kobiece wsparcie określane ostatnio popularnym hasłem: siostrzeństwa. Książka zawiera wątki autobiograficzne i wpisuje się w ideę ruchu #MeToo. Bardzo polecam nastoletnim i dorosłym czytelniczkom. Oprawa miękka, klejona.