Archiwa tagu: literatura popularnonaukowa dla dzieci

Lindsay Turnbull, „Biologia. Opowieść o życiu”

Biologia. Opowieść o życiu

Lindsay Turnbull, „Biologia. Opowieść o życiu”Autorka: Lindsay Turnbull
Ilustracje: Cecile Girardin
Wydawnictwo: Rebis

„Fizykę często nazywano nauką XX wieku, natomiast biologia śmiało może się ubiegać o miano nauki XXI stulecia. Codziennie docierają do nas informacje o ważnych odkryciach biologicznych, od nowych szczepionek przeciw śmiercionośnym wirusom po dziwne nowe gatunki kryjące się w niezbadanych dotychczas miejscach” – w taki sposób Lindsay Turnbull rozpoczyna swoją książkę. Jeżeli jej celem jest pokazanie jak największej liczbie młodych ludzi, że nauki przyrodnicze są rzeczą fascynującą, to trzeba przyznać, że zaczyna umiejętnie. A dalej jest tylko lepiej.

Autorka tej książki jest uznaną biolożką, która na co dzień pracuje na Wydziale Nauk o Roślinach Uniwersytetu Oksfordzkiego. Jej książka, zatytułowana „Biologia. Opowieść o życiu” skierowana jest do młodych ludzi – zwłaszcza tych, którzy szczególnie interesują się przyrodą, a być może nawet chcieliby związać z naukami biologicznymi swoją przyszłość. Publikacja jest przepełniona wiedzą, ta jednak podana jest w przystępniejszy, a nade wszystko ciekawszy sposób niż w podręcznikach szkolnych. Turnbull unika abstrakcji, a ogrom informacji, który zawarła w swojej książce, przekazuje, używając bliskich naszej wyobraźni przykładów. Nie unika porównań, jak z rękawa rzuca ciekawostkami. Wywód ilustrują bardzo przejrzyste grafiki Cecile Girardin – również naukowczyni – które dodatkowo ułatwiają zrozumienie wywodu autorki. To wszystko sprawia, że czytelnik przyswaja podstawy nauk biologicznych z łatwością, a nawet z niecierpliwością.

Zakres tematyczny publikacji jest szeroki. Na trzystu sporego formatu stronach znalazły się kolejno rozdziały poświęcone zagadnieniom przedstawionym hasłowo jako: ewolucja, płeć, energia, bakterie, eukarioty, zwierzęta, kręgowce, rośliny i ekologia. Warto zaznaczyć, że informacje podane w książce nie są tożsame z obowiązującą w polskich szkołach podstawą programową, stąd propozycji Turnbull nie można potraktować ekwiwalentnie do szkolnego podręcznika. „Biologia. Opowieść o życiu” to jednak bezsprzecznie książka, która może uzupełnić i poszerzyć szkolną wiedzę, a także po prostu sprawić, że stanie się ona dla młodego człowieka ciekawsza. Co ważne, publikację można z czystym sumieniem polecić także czytelnikom starszym, którzy chcieliby dowiedzieć się więcej o mechanizmach życia na naszej planecie.

Gorąco polecam każdej bibliotece zakup „Biologii. Opowieści o życiu” Lindsay Turnbull. To jedna z tych książek, które mogą odmienić życie młodego człowieka na zawsze. Ale nawet jeśli książka czyjegoś życia nie odmieni, z pewnością sprawi, że część wiedzy wyniesionej z lektury zostanie z czytelnikiem na długo. Warto wspomnieć, że książka została bardzo porządnie wydana – w większym formacie i w twardej, szytej oprawie.

Bałtyk

Autorka: Patrycja Zarawska
Ilustratorka: Natalia van Schoten
Wydawnictwo: Wilga
Warszawa 2024
Poziom: BD I

Kolejna książka z lubianej przez małych czytelników popularnonaukowej serii „Młodzi Przyrodnicy”. Autorka, która poprzednio wzięła pod lupę owady („Rozpoznaję owady” P. 13/23), tym razem koncentruje się na naszym pięknym morzu i jego wybrzeżu. Publikacja przynosi wiedzę o tym, jakie zwierzęta żyją w Bałtyku, dlaczego jego wody są słone, skąd biorą się fale i piasek na plaży, jak powstają mierzeje oraz dokąd wędrują wydmy. Patrycja Zarawska wprowadza do tekstu różne ciekawostki na temat poszczególnych gatunków ryb i ptaków, np. opowiada o rybie, która – o ironio – łowi na wędkę mniejsze od siebie morskie żyjątka albo o kormoranach, które lubią suszyć skrzydła na wietrze. Swoje miejsce w tekście odnajdują typowe dla Bałtyku zjawiska atmosferyczne, np. morszkulce, torosy, wały szkwałowe czy stojące fale. Z tej niewielkiej książeczki można naprawdę dużo się dowiedzieć – wszystko przekazane prostym językiem, przystępnym dla kilkuletniego odbiorcy. Całości dopełniają realistyczne, kolorowe ilustracje, wypełniające wszystkie kartki publikacji. „Bałtyk” to wartościowa propozycja dla małych czytelników zainteresowanych przyrodą, temat bardzo na czasie, tuż przed wakacyjnymi wyjazdami. Polecam, mały format, oprawa miękka ze skrzydełkami, klejona.

Czytaj dalej

Jak powstaje dziecko

Autorka: Rachel Greener
Ilustratorka: Clare Owen
Wydawnictwo: Harperkids
Warszawa 2023
Poziom: BD I/II

Książka jest wydana w serii „Akademia Mądrego Dziecka. Chcę Wiedzieć Więcej!” i opowiada o tym, skąd biorą się dzieci. Prawdopodobnie tego pytania nie unikną żadni rodzice, dlatego z myślą o nich autorka tworzy tzw. gotowca, który w obrazowy i zrozumiały sposób wyjaśnia zagadkę prokreacji. Wspomniany proces poczęcia dziecka to tylko jedna z możliwości powiększenia rodziny. Książka, obok omówienia zapłodnienia naturalnego i wspomaganego tj. wykorzystującego różne metody wspierania płodności – w tym metodę in vitro – wyjaśnia czym jest surogactwo, wspomina także o adopcji i rodzinie zastępczej. Mały czytelnik z kart książki pozna także kolejne etapy rozwoju człowieka: od embrionu przez płód do noworodka. Autorka wyjaśnia jak powstają bliźnięta, jak może przebiegać poród, czym jest poronienie i co dzieje się, gdy dziecko urodzi się zbyt wcześnie.

Książka bez tabu opowiada o różnych modelach rodziny, w których obok tradycyjnego układu pojawiają się pary homoseksualne lub samotni rodzice. Publikacja z jednej strony pomaga zrozumiale przekazać dziecku rzetelne informacje dotyczące jego ciała i biologii, z drugiej strony wspiera postawę tolerancji wobec inności, ukazuje nagość jako coś naturalnego dla człowieka i uczy bez skrępowania rozmawiać o intymnych częściach ciała. Ilustracje Clare Owen doskonale uzupełniają tekst i pomagają najmłodszym dzieciom zrozumieć treść książki. Bardzo polecam. Oprawa twarda, szyta, na końcu słowniczek.

Dziewiąta planeta

Autorki: Monika Milewska, Agnieszka Pollo
Ilustratorka: Natalia Ursyniuk
Wydawnictwo: Widnokrąg
Warszawa 2023
Poziom: BD I/II

Ciekawa propozycja z pogranicza beletrystyki dla najmłodszych i dziecięcej literatury popularnonaukowej. Autorkami publikacji są trzy utalentowane kobiety: Monika Milewska – wielokrotnie nagradzana eseistka, dramatopisarka, poetka i tłumaczka; Agnieszka Pollo – astrofizyczka, która na co dzień pracuje w Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego i Narodowym Centrum Badań Jądrowych oraz Natalia Uryniuk – graficzka, malarka, projektantka ubrań i ilustratorka książek dla dzieci. Współpraca tego intrygującego trio owocuje ciepłą, zabawną, atrakcyjną wizualnie opowieścią o wysokich walorach edukacyjnych.

Bohaterami „Dziewiątej planety” są różne ciała niebieskie, które występują w naszym Układzie Słonecznym. Czytelnik poznaje tenże układ dzięki niezwykłej podróży komety Celestynki, która wyrusza na Ziemię z misją pomocy pogrążonemu w depresji Plutonowi. Bohater traci status planety z powodu zbyt małego rozmiaru. Poruszona jego krzywdą bohaterka przemierza przestrzeń kosmiczną, mijając po drodze Neptuna, Urana, Saturna, Jowisza, pas planetoid oraz Marsa. Nie wszystkie planety są przyjazne, każda jednak bardzo chętnie wyraża swoje zdanie zarówno na temat afery wokół Plutona, jak i innych mieszkańców Układu Słonecznego. Nie do końca pomyślnie przebiega rozmowa komety z członkami Międzynarodowej Unii Astronomicznej, którzy zamiast porządkować, wprowadzają jeszcze więcej chaosu do relatywnie spokojnego życia niebieskich ciał. Czym skończy się wielkie, kosmiczne zamieszanie? Odpowiedź czeka na kartach opowiadania.

Mały czytelnik, śledząc przygody sympatycznej komety, poznaje wiele ciekawostek o Wszechświecie i uczy się związanych z astronomią słów. Autorki dokładnie wiedzą jak przekazać wiedzę, by nie zniechęcić odbiorcy, a nawet rozbudzić jego apetyt na odkrywanie nowych obszarów. Twórczyniom gratuluję, czytelnikom polecam. Oprawa twarda, szyta.

Czytaj dalej

Sekretne życie drzew

Autorka: Moira Butterfield
Ilustratorka: Vivian Mineker
Wydawnictwo: Jedność
Kielce 2023
Poziom: BD I/II

Najnowsza propozycja wydawnicza dwóch kobiet, którym bardzo dobrze udaje się współpraca w tworzeniu publikacji popularnonaukowych dla dzieci. Jej owocem jest seria atrakcyjnych książek, których tytuły rozpoczynają się od słów „sekretne życie”. I tak ostatnio na przeglądzie prezentowaliśmy „Sekretne życie pszczół” (P. 8/23), a dziś przedstawiamy książkę poświęconą tajemnicom drzew.

Narratorem opowieści jest wiekowy Dąb Ryszard, który opowiada o tym, jak pewnego dnia wyrósł z małego ziarenka, co je, po co mu dziuple w pniu, jak liczy swoje lata i w jaki sposób „rozmawia” z innymi drzewami. Książka zawiera wykaz drzewnych rekordzistów w kategorii wysokości, wagi czy wieku oraz opowieść o przemianach pór roku w lesie. Celem książki jest uwrażliwienie młodego czytelnika na świat przyrody, a w szczególności na drzewa, co chyba udaje się osiągnąć między innymi dzięki uosobieniu roślin. Autorki popularyzują ideę lasów postrzeganych jako bogactwo świata i fundament życia na Ziemi.

Publikacja zdecydowanie warta uwagi, przekazująca wiedzę w przystępny i obrazowy sposób, wzbogacona o drzewne opowieści z czterech stron świata. Wydanie w ładnej, twardej i szytej oprawie. Polecam.

Czytaj dalej

Świat do remontu. To, o czym dorośli ci nie mówią, bo często sami nie wiedzą

Autor: Boguś Janiszewski
Ilustrator: Max Skorwider
Wydawnictwo: Publicat
Poznań 2023
Poziom: BD II/III

Bogato ilustrowana publikacja popularnonaukowa z gatunku tekstów dydaktycznych, aczkolwiek nienachalnych, skierowana do dzieci i młodszej młodzieży. Książka należy do serii pt. „To, o czym dorośli ci nie mówią, bo często sami nie wiedzą” i wprowadza czytelników w szeroko pojętą tematykę ochrony planety. Poprzednio na liście „Wojny” (P. 23/22).

Tym razem Gaja zostaje wezwana do Centrum Zarządzania Wszechświatem, w którym przedstawiciele Międzygalaktycznej Społeczności domagają się naprawy Ziemi zniszczonej przez cywilizację homo sapiens. Czas operacyjny wynosi jeden tydzień, więc zadanie jest prawie niewykonalne, jednak siedmiodniowy plan działania wydaje się kompletny i absolutnie niezbędny. Dlaczego Ziemia się zepsuła? Jakie obszary wymagają tytułowego remontu? Szukając odpowiedzi na te pytania, młody czytelnik zdobywa wiedzę o globalnym ociepleniu, zmianach klimatycznych, kryzysie żywieniowym czy zanieczyszczeniach wód oraz nadmiarze śmieci. Oprócz tego autorzy poruszają problem wojen, ustrojów politycznych, kryzysu gospodarczego, biedy, głodu, przeludnienia, ubóstwa energetycznego i nierównego dostępu do edukacji czy praw. Remedium na bolączki świata to globalna współpraca, której dobry przykład stanowią tzw. Cele Zrównoważonego Rozwoju sformułowane przez ONZ w 2015 roku. Książka propaguje zawarte w nich idee, przybliża je za pośrednictwem młodzieżowego języka, rysunku i humoru, który nie stroni od absurdu, ale pozwala dotrzeć do nastoletniego odbiorcy. Zdecydowanie polecam. Oprawa twarda, szyta.

 

Czytaj dalej

Zima w świecie przyrody

Autor: Patrycja Zarawska
Grupa Wydawnicza Foksal

Poziom: BD I/II

„Zima” to czwarty tom serii, opowiadającej o polskiej przyrodzie i jej przemianach na przestrzeni kolejnych pór roku. Autorką książki jest Patrycja Zarawska, znana szerszemu gronu odbiorców, jako miłośniczka i uważna obserwatorka natury. Dorastająca w Bieszczadach pisarka zna mnóstwo ciekawostek o zwyczajach zwierząt i oryginalnych cechach roślin. Autorka zwraca uwagę nawet na najdrobniejsze elementy świata przyrody i apeluje o szacunek do miejsca, w którym żyjemy.

Książka podpowiada, jak przygotować się do obserwacji otoczenia, gdzie szukać śladów zostawionych przez zwierzęta i jak rozpoznać ich poszczególne gatunki. Czytelnik znajdzie tu odpowiedź na pytanie, gdzie raki zimują, kto spędza zimę w podziemnych kryjówkach, a kto szuka schronienia pod naszym dachem, a także czy należy dokarmiać ptaki lub inne zwierzęta i jak to zrobić, by im nie zaszkodzić. Zdjęcia i opisy występujących w Polsce gatunków drzew i krzewów uzupełniają zdominowany głównie przez ptaki zimowy krajobraz, czyniąc go jeszcze bardziej wielobarwnym i różnorodnym. Empatyczny stosunek narratorki do natury oraz prosty język opisu, którego używa, pozwala zrozumieć małemu odbiorcy, że każdy napotkany podczas spaceru patyk i listek ma znaczenie, ponieważ może stać się pokarmem dla głodnego stworzenia albo budulcem jego kryjówki.

Niewątpliwą zaletą publikacji jest jej nienachalny wymiar dydaktyczny. Autorka, niby mimochodem, bardzo dyskretnie podsuwa odbiorcy pojęcia, takie jak fraktale, śryż czy szreń, dymorfizm płciowy albo hibernacja. Tekst zawiera również porady na temat lepienia bałwana, wykonania naturalnych świątecznych ozdób i budowania karmników.

Zimowy świat, który z pozoru wydaje się uśpiony, ożywa na kartach tej książki, zarówno dzięki uwrażliwiającej narracji, jak i atrakcyjnej szacie graficznej. Wybranym fotografiom towarzyszą kody QR, które sprawiają, że zafascynowany przyrodą czytelnik może nie tylko zobaczyć zwierzęta, ale również je usłyszeć.

Oprawa twarda, szyta; tekst zawiera podkreślenia, pomagające w zapamiętaniu trudnego słownictwa.