Archiwum autora: Katarzyna Olszewska

Człowiek w poszukiwaniu sensu. Wersja dla młodych czytelników

Autor: Viktor Emil Frankl
Wydawnictwo: Czarna Owca
Warszawa 2023
Poziom: BD IV

Publikacja dość nietypowa, która w zasadzie jest dostosowaną do wieku i możliwości nastoletniego czytelnika wersją klasycznego dzieła literatury obozowej. Autor to były więzień obozów koncentracyjnych w Teresinie, Auschwitz i Dachau, a także wykładowca akademicki, psychiatra i psychoterapeuta, jeden z twórców humanizmu psychologicznego, twórca koncepcji logoterapii. Niniejsze wydanie zawiera wspomnienia autora z czasu Szoa oraz skrócony i uproszczony wariant jego prac z zakresu psychologii.

Pierwsza część książki, która dotyczy obozowego koszmaru koncentruje się na jego wpływie na psychikę przeciętnego więźnia oraz strażnika. Autor analizuje własne doświadczenie Holokaustu z perspektywy psychiatry, używając znanych mu pojęć i narzędzi opisu, porównując swoje i cudze reakcje psychiczne na różne wydarzenia. Mowa tu o cierpieniu, głodzie, lęku, apatii, poczuciu humoru, potrzebie sztuki, szczęściu czy wolności i wreszcie o sensie życia. Druga część książki to skrócona i przeredagowana wersja wykładów z podstaw logoterapii. Psychologiczna myśl Frankla zostaje tu wyłożona w dość przystępny dla laika sposób, choć nie wydaje się, by każdy nastoletni czytelnik poradził sobie ze zrozumieniem teorii. Logoterapia jako nauka skupia się na sensie ludzkiej egzystencji, a właściwie na tego sensu poszukiwaniu, co stanowi najsilniejszy motor działania człowieka i wspomaga walkę o przetrwanie w trudnych okolicznościach. Odbiorca, który zapozna się z drugą częścią publikacji ma szansę w pełni zrozumieć ukazaną w pierwszym rozdziale postawę autora wobec jego obozowej przeszłości i związanych z nią przeżyć.

Czy książkę warto polecić wspomnianemu w tytule młodemu czytelnikowi? Raczej tak, choć na pewno nie zainteresuje ona wszystkich. Publikacja może podnieść na duchu osoby borykające się z coraz częściej występującym u nastolatków poczuciem braku sensu życia i depresją. Przesłanie dzieła opiera się bowiem na głębokim przekonaniu, że każda chwila ludzkiej egzystencji – szczęśliwa, smutna, dobra czy zła buduje nasze doświadczenie i jako taka powinna zostać zaakceptowana. Autor próbuje przekazać czytelnikowi, że życie zawsze ma sens, nawet w najbardziej nieludzkich okolicznościach, nigdy nie należy tracić nadziei, a miłość pomaga przetrwać najgorsze chwile. Zachęcam do lektury nie tylko młodzież, ale również dorosłego odbiorcę. Książkę wzbogacają mapy, słownik terminów, a także wybrane dokumenty życia osobistego związane z Franklem. Oprawa miękka, klejona.

Czytaj dalej →

Wyspa Lawapali

Autorzy: Florian i Katherine Ferrier
Wydawnictwo: Kultura Gniewu
Warszawa 2023
Poziom: BD I/II

Kolejna odsłona serii komiksów pt. „Hotel Dziwny”, autorstwa francuskich artystów, których oprócz wspólnego dzieła łączy także małżeństwo. Poprzednio na przeglądzie prezentowaliśmy „Jego Wysokość Król Grzybów” (P. 2/20), najnowszy tom przygód piątki bohaterów opowiada o wyprawie na tytułową wyspę. Pomysłodawcą wycieczki jest Celestyn, który pragnie pokazać przyjaciołom urokliwe i spokojne miejsce, które niedawno odkrył. Wyspa rzeczywiście zachwyca fauną i florą, lecz wbrew oczekiwaniom okazuje się zamieszkana przez niezbyt gościnnego osobnika – Pana Właścicielskiego. Ów pan uważa się za właściciela wyspy i eksploatuje ją na wszelkie możliwe sposoby, zmieniając przy tym jej wygląd, bieg rzeki czy wycinając las. Bohaterowie wpadają przez Właścicielskiego w niezłe tarapaty, lecz pomysłowość, spryt i wspólne działanie pomogą im wyjść cało z opresji – nie bez znaczenia okaże się również niespodziewana pomoc osoby trzeciej.

Komiks zaprasza małego czytelnika do fantastycznego świata, który jest bardzo malowniczy, pięknie pokolorowany, trochę tajemniczy, ale przyjazny. Sympatyczne, komiksowe postacie przypominają bohaterów znanych z niezapomnianych opowiadań o Muminkach, podobieństwo można dostrzec także w klimacie opowieści. Utwór zawiera przesłanie o zabarwieniu ekologicznym. Autorzy prowokują refleksję o tym, czy na pewno traktujemy naturę tak jak należy, czerpiąc z jej dóbr naturalnych bez żadnych ograniczeń. Krytyce podlega także pragnienie posiadania wszystkiego na własność i towarzysząca mu niechęć do dzielenia się z innymi. Mądry morał zabawnej opowieści, która jest zaserwowana w atrakcyjnej formie. Komiks wydano porządnie na dobrym papierze, w dużym formacie oraz w twardej i szytej oprawie. Tradycyjnie na ostatniej stronie znajdziemy przepis kulinarny – tym razem na Mlemle-kokoko-sowe, które piją bohaterowie podczas pobytu na wyspie Lawapali. Bardzo polecam.

Czytaj dalej →

Miłość ci wszystko

Autorka: Elise Gravel
Wydawnictwo: Nasza Księgarnia
Warszawa 2023
Poziom: BD O/I

Trzeci tom cyklu komiksów ornitologicznych, poświęconych przygodom ptasich bohaterów o imionach Arlo i Pips. Poszczególne części warto czytać w kolejności wydawniczej – poprzednio na liście „Kra, kra, masakra!” (P. 14/23).

Najnowszy tom opowiada o kłopotach rodzicielskich pewnej pary. Arlo zostaje ojcem, jego rodzina powiększa się o troje wronich piskląt, które – choć kochane – przysparzają opiekunom wielu kłopotów. Młode wcale nie chcą spać, za to nieustannie chcą jeść – okazuje się, że rodzicielstwo to straszna harówka, ale Arlo bez wahania stwierdza: „kocham tę robotę!” (s. 56). Komiks z czułością oraz humorem ukazuje trudy codziennego życia wroniej rodziny, utwierdzając przy tym czytelnika w przekonaniu, że miłość, przyjaźń i rodzina to największe wartości.

Publikację zdecydowanie można polecać najmłodszym czytelnikom. Dostosowane do wieku odbiorcy proste, pastelowe ilustracje, a także czytelne dymki z tekstem sprzyjają samodzielnej lekturze. Zabawne dialogi i pozytywne przesłanie to zalety komiksu, ale równie dużym atutem jest sprytnie wkomponowana w całość, nienarzucająca się odbiorcy wiedza ornitologiczna. Jednym słowem książka uczy i bawi, dlatego warto po nią sięgnąć. Oprawa twarda, szyta.

Czytaj dalej →

Wszystko o miesiączce. Poradnik pozytywnego przeżywania okresu

Autorka: Chella Quint
Ilustratorka: Giovana Medeiros
Wydawnictwo: Nasza Księgarnia
Warszawa 2023
Poziom: BD II/III

Przydatny poradnik dla dorastających dziewcząt, które chciałyby dowiedzieć się czegoś więcej o menstruacji. Autorka zaznacza jednak, że nie tylko dziewczęta są adresatkami publikacji, ponieważ temat dotyczy także osób niebinarnych, transpłciowych i interpłciowych. Pojęcie, które pełni ważną rolę w powstawaniu książki to okresopozytywność, która oznacza nic innego , jak takie nastawienie do menstruacji, które pozwala w otwarty, nieskrępowany sposób o niej rozmawiać, traktować ją swobodnie i akceptować jako naturalny proces zachodzący w organizmie.

Poradnik rozpoczyna rozdział, zawierający podstawową wiedzę biologiczną związaną z tematem książki, pojęcia przydatne w rozmowie o menstruacji a także schematyczne ilustracje i wykresy, które pomagają wyobrazić sobie procesy zachodzące w ciele człowieka. Mowa tu także o hormonach, zmianach nastroju i różnych poziomach energii zależnych od cyklu menstruacyjnego. Książka zawiera ciekawostki statystyczne dotyczące okresu, a także praktyczne porady, pomagające czuć się dobrze w każdym dniu cyklu i radzić sobie z kłopotliwymi sytuacjami, ponadto wskazówki zachęcające do obserwacji własnego ciała i tego, jak wpływa na nie otoczenie, dieta, styl życia oraz stres.

Publikacja pomaga rozprawić się zarówno z mitami na temat menstruacji, jak i tabuizującym wstydem, który nie pozwala czuć się dobrze we własnym ciele. Co więcej, tytuł nie kłamie – odbiorca naprawdę wyczyta z książki wszystko o miesiączce. Bardzo polecam. Oprawa miękka, klejona.

Mąciciel

Autor: Paweł Beręsewicz
Wydawnictwo: Literatura
Łódź 2023
Poziom: BD IV

Kolejna, ciekawa propozycja skierowana do starszej młodzieży, a stworzona przez pisarza, którego chyba nikomu nie trzeba przedstawiać. Paweł Beręsewicz, ceniony za styl, humor i inteligentną intrygę (wszystko to znajdziemy w „Mącicielu”), przekazuje do rąk czytelników powieść dystopijną, niepokojącą i dającą do myślenia. Autor bez zbędnych wstępów wciąga odbiorcę w książkowe uniwersum. Akcja utworu rozgrywa się w świecie bardzo ściśle kontrolowanym przez ludzi, którzy szczególnie nie lubią tzw. zmącenia. Ostatnio jego objawy dostrzeżono u piętnastoletniego Jonasza Kurowskiego, który doświadcza Niepowstrzymanego Namnażania Pytań i umysłowego niepokoju. Dyrektor szkoły kieruje chłopca do Poradni Leczenia Trudności w Nauce w celu uporządkowania głowy poprzez naświetlanie promieniami SIC. Jonaszowi udaje się uniknąć zabiegu dzięki pomocy Amonu – supertajnego ośrodka dla tych, którzy poświęcają spokój umysłu za cenę samodzielnego myślenia. Jednak jeżeli komuś się wydaje, że Amon to przyjazna przystań dla zagubionych – nic bardziej mylnego. Pobyt tutaj wymaga od Jonasza krytycznego myślenia, kreatywności i odwagi, by nie płynąć z prądem, a raczej pod prąd. Ciekawe, że miejsce, które pozwala bohaterowi wyzwolić się ze sztywnych reguł świata zewnętrznego, jednocześnie narzuca mu własne reguły, których nieprzestrzeganie może być fatalne w skutkach. Dlaczego tak się dzieje? Nie wiem, ale w dziele Beręsewicza chodzi głównie o „mądre niewiedzenie”.

„Mąciciel” to gwarant bardzo dobrej, intelektualnej rozrywki, która zachwyci fanów literatury science fiction, a także miłośników zagadkowych fabuł wypełnionych plot twistami. Pawłowi Beręsewiczowi udaje się napisać bardzo dobrą satyrę trochę na polską szkołę, trochę na politykę, trochę na biznes i trochę na media, które niczym lej zbierają negatywne elementy trzech wyżej wymienionych obszarów i wylewają je nam na głowę potężnym strumieniem dezinformacji, manipulacji i ujednoliconej wizji świata. A tych przecież może być wiele, żadna z nich nie musi być prawdą absolutną. Powieść wyraża afirmację wolnego umysłu i zachęca do korzystania z pełni jego potencjału, jednocześnie postulując pielęgnowanie w sobie niezaspokojonej ciekawości wobec życia, świata i ludzi. Gorąco polecam publikację wszystkim młodym ludziom, dopiero wkraczającym w dorosłość – przeczytajcie, ale uwaga: czytanie może powodować samodzielne myślenie! Oprawa usztywniona, szyta.

Czytaj dalej →

Islandia. Tam, gdzie elfy mówią dobranoc

Autorka: Paulina Tondos
Wydawnictwo: Helion
Gliwice 2023

Książka napisana przez pilotkę wycieczek i autorkę tekstów o tematyce podróżniczej. Należy zaznaczyć, że odbiorca nie ma do czynienia z przewodnikiem turystycznym, a raczej z relacją z podróży po kraju, który fascynuje i zachwyca. Paulina Tondos pragnie, by jej zachwyt podzielał także czytelnik, dlatego daje mu do rąk kompendium wiedzy z zakresu islandzkiej historii, geografii, wierzeń i życia codziennego potomków Wikingów. Całość jest wzbogacona osobistymi anegdotami autorki i ciekawostkami, np. dlaczego Islandczycy parkują pod wiatr, skąd w Islandii pomidorowe piwo, czemu turysta nie zobaczy tu zabytków architektonicznych oraz jaką rolę pełniła magia w życiu zwykłego człowieka – w tym miejscu pojawia się szokująca historia o nekrokalesonach, której nie przytoczę ze względów estetycznych. Czytelnik dowie się z kart książki m. in. jakie rośliny rosną w krainie lodu i ognia, dlaczego Islandczycy nie martwią się ogrzewaniem, choć mieszkają w surowym i zimnych klimacie, jakie zwierzęta żyją na Islandii, skąd wzięli się tu ludzie i co ich tak bardzo pociąga w sagach. Warto zwrócić uwagę na rozdziały o tutejszym ruchu niepodległościowym, dawnych wierzeniach, o elfach, trollach, duchach i innych potworach, a także o islandzkim stosunku do pracy oraz o Polakach, którzy zbudowali na wyspie swój dom. Publikacja burzy niektóre mity na temat Islandii, inne potwierdza. Ostatecznie trzeba przyznać, że opowieść Pauliny Tondos zaciekawia, przyciąga gawędziarską stylistyką i zadziwia rozległą wiedzą autorki na temat kraju lodowców i wulkanów. Książka zawiera niesamowite fotografie w środku, na końcu bibliografię i netografię. Polecam. Oprawa miękka, klejona.

Love Monster. Potworek szuka miłości

Autorka: Rachel Bright
Ilustratorka: Rachel Bright
Wydawnictwo: Papilon
Poznań 2023
Poziom: BD O

Propozycja dla najmłodszych, przygotowana przez popularną autorkę i ilustratorkę całkiem okazałej kolekcji książek dla dzieci. Dzieła Rachel Bright przetłumaczono na piętnaście języków, lecz obok słów równie ważną rolę pełni tu obraz. „Love Monster” to chwytająca za serce, ciepła opowieść o potworku, który choć mieszka w Krainie Puchatych Słodziaków, sam słodziakiem nie jest. Dzieci zerkają na niego z niepokojem, ponieważ nasz bohater jest trochę włochaty, a trochę wyłupiastooki, ma wystające zęby przez co wydaje się nieco śmieszny i straszny. Potworek, jak każdy z nas, chce być kochany, dlatego postanawia wyruszyć w świat w poszukiwaniu akceptacji i miłości. Bardzo długo nie udaje mu się znaleźć nikogo, kto chciałby go pokochać. Sytuacja wydaje się beznadziejna, Potworek traci nadzieję i postanawia samotnie wrócić do Słodziakowa. Nagle dostrzega, że z okna autobusu ktoś spogląda na niego znajomo wyłupiastym okiem i uśmiecha się szeroko. Okazuje się, że gdy Potworek przestaje szukać miłości, ta znajduje go sama, co dowodzi, że nigdy nie należy tracić nadziei.

Książka podnosi na duchu i otula wrażliwe, dziecięce serca, uczy empatii i zachęca do tego, żeby nigdy nie rezygnować ze swoich marzeń. Bardzo prosty tekst, urocze ilustracje mówią o trudnych emocjach w bezpieczny sposób, rozśmieszają i pomagają oswoić się z problemem odrzucenia czy inności. Bardzo polecam picture book najmłodszym czytelnikom, doskonały do wspólnej lektury, a także samodzielnego oglądania. Oprawa twarda, szyta.

Czytaj dalej →

Wielkie rozczarowanie. Geneza rewolucji Solidarności

Autor: Marcin Zaremba
Wydawnictwo: Znak Horyzont
Kraków 2023

Marcin Zaremba po doskonałej „Wielkiej trwodze” (P. 11/12) powraca z „Wielkim rozczarowaniem” – rozprawą naukową poświęconą rewolucji związanej z ruchem społecznym, który kryje się pod hasłem: Solidarność. Pytanie, które prawdopodobnie latami nie dawało spać Edwardowi Gierkowi, a dziś legło u podstaw książki Marcina Zaremby brzmi: dlaczego Polacy się zbuntowali? Odpowiedzi nie da się zawrzeć w kilku słowach, być może stąd bierze się imponująca objętość niniejszej publikacji. Autor próbuje odszukać wszystkie źródła rewolucyjnego wybuchu z lat osiemdziesiątych i połączyć w jedną rzekę, która opływa cały kraj od morza do Tatr. Mowa tu o tradycji buntu w świadomości Polaków, o błędach popełnianych przez polityków z obozu Gierka, o korupcji elit, o złudnej poprawie jakości życia i następującym po niej tytułowym wielkim rozczarowaniu. Badacz umieszcza swoje rozważania w kontekście międzynarodowym, kościelnym, kulturowym, psychologicznym oraz społecznym. Zaremba przygląda się owianemu mitami konformizmowi ówczesnego społeczeństwa, a także emocjom, które ludziom towarzyszą każdego dnia – należy do nich niepokój, a później strach przed władzą, bezrobociem i podwyżką cen.

To, co wyróżnia książkę spośród innych publikacji poświęconych Solidarności to postrzeganie wydarzeń z końca ubiegłego wieku jako klasycznej, choć pokojowej rewolucji i wykorzystanie w pracy narzędzi adekwatnych do tak określonego przedmiotu badań. „Każda rewolucja ma swoją dynamikę” (s. 23) i właśnie o tej dynamice opowiada rozprawa Marcina Zaremby. Publikacja wydaje się bardzo dobra merytorycznie i językowo, poprzedzona rzetelnymi analizami oraz kwerendami – na pewno powinna trafić na półki czytelni naukowych, ale z powodzeniem mogą po nią sięgać także czytelnicy spoza kręgu badaczy – historyków. Książka zawiera obszerną bibliografię i indeks osobowy. Bardzo polecam. Oprawa twarda, szyta.

Czytaj dalej →

Magia dawnego Krakowa

Autor: Andrzej Kozioł
Wydawnictwo: WAM
Kraków 2023

Kolejna, poświęcona Krakowowi książka Andrzeja Kozioła, dziennikarza i pisarza, który nie kryje się z lokalnym patriotyzmem i mógłby pretendować do miana ambasadora rodzinnego miasta. Poprzednio prezentowaliśmy na liście „Świat opilców i oźralców” (P. 5/18), a dziś trafia do nas opowieść o przeszłości, złożona z dwóch części narracja, której porządek wyznacza przestrzenny podział Krakowa na rynek oraz „zielony pierścień”, czyli Planty.

Rynek to główna i najważniejsza część miasta, niemy świadek dziejów, natomiast Planty stanowią granicę pomiędzy dwoma światami: lepszym i gorszym. Autor we właściwym sobie gawędziarskim, pełnym swady stylu przybliża czytelnikowi obraz Krakowa, którego już nie ma, który dziś żyje jedynie na kartach książek albo w pamięci najstarszych mieszkańców. Wydarzenia historyczne, takie jak pogrzeb Mickiewicza, pojawiają się tutaj w formie anegdot, ułożonych niechronologicznie, obudowanych cytatami z literatury i dokumentów życia osobistego. Relacje autobiograficzne, którymi posiłkuje się pisarz, zapiski m. in. Tadeusza Boya-Żeleńskiego, Karola Estreichera czy Mariana Turskiego zabierają czytelnika w sentymentalną podróż. Czy odnajdziemy w niej zapowiedzianą w tytule magię? Częściowo tak. Pojawia się ona w legendach i podaniach o rycerzach – gołębiach czy diabelskim złocie ukrytym w podziemiu. Wyjątkowy klimat dawnej stolicy oddają również opowieści o fiakrach, ekspresach, szopkach bożonarodzeniowych, antykwariatach, zaczarowanej dorożce i innych osobliwościach. Natomiast na czytelnika poszukującego bardziej konkretnych informacji, czekają portrety sławnych i mniej znanych mieszkańców – wśród nich polscy królowie, cesarz austriacki, Maria Komornicka, Dagny i Stach Przybyszewscy, ale też ksiądz Pawlicki czy pani Danka – handlarka. Bardzo ciekawe są fragmenty tekstu związane z hymnem, sukiennicami, Piwnicą pod Baranami i Zielonym Balonikiem oraz bohemą artystyczną, wypełniającą nocami krakowskie kawiarnie i ulice. Publikacja napisana z humorem stanowi z jednej strony bogate źródło informacji o Krakowie i jego mieszkańcach, a z drugiej – gwarantuje dobrą, czytelniczą rozrywkę. Książkę warto polecić. Oprawa twarda, szyta, na końcu bibliografia źródeł.

Orgazm. Chcę więcej! Kompleksowy poradnik dla pragnących przyjemności

Autorzy: Dorian Solot, Marshall Miller, Maybe Burke
Wydawnictwo: Znak
Kraków 2023

Poradnik napisany bez tabu, pruderii i bez wykluczania przez ekspertów ds. edukacji seksualnej we współpracy z rzeczniczką społeczności transpłciowej. Publikacja jest skierowana do każdego, kto chce odkryć źródło przyjemności seksualnej, płynącej ze zrozumienia własnego ciała i potrzeb swoich, a także partnera. Autorzy opisują mechanizmy rządzące życiem seksualnym, techniki pomagające osiągnąć tytułową przyjemność, nie pomijając przy tym żadnego z erotycznych zachowań praktykowanych w parze lub solo. Dużą wartość może mieć rozdział napisany dla osób, które doświadczyły przemocy seksualnej lub borykają się z problemami natury medycznej. Nowość stanowi zagadnienie seksu online, w tekście pojawiają się również porady dotyczące zabaw i zabawek erotycznych.

Elementem wyróżniającym książkę spośród innych poradników o podobnej tematyce jest wrażliwość autorów na specyficzne problemy nie tylko osób cisowych, ale także transpłciowych i niebinarnych, a także aseksualnych, hetero- i homoseksualnych, pozostających w relacjach miłosnych w różnych konfiguracjach. Ekspertom udaje się uniknąć zamykania niestandardowej grupy osób w książkowym getcie jednego rozdziału, są oni uwzględnieni w języku wypowiedzi na przestrzeni całego tekstu, choć znajdą się także fragmenty skierowane wyłącznie do nich. Poradnik jest napisany prostym, przystępnym językiem, zawiera konkretne wskazówki i przynosi odpowiedzi na wiele pytań. Polecam. Oprawa miękka, klejona.