Archiwum miesiąca: czerwiec 2023

Ucieczka

Autor: Stanisław Krzemiński
Wydawnictwo: Marginesy
Warszawa 2023

Najnowsza książka Stanisława Krzemińskiego – reżysera i producenta filmowego, dziennikarza i pisarza – otwiera cykl powieści zatytułowany „Od Wschodu do Zachodu”. Autor nazywa swój projekt sagą o losach kobiet, Polek, reprezentujących siedem pokoleń pewnej rodziny, a ramy czasowe, które mu wyznacza mają objąć XIX, XX i XXI wiek.

Bohaterką pierwszej części cyklu jest nastoletnia Emilia, córka doktora Rossnowskiego, świeżo upieczona absolwentka pensji dla panien. Dziewczyna podczas balu debiutantek wpada w oko hrabiemu Gołubojewowi, który niestety nie cieszy się nieposzlakowaną opinią. Ojciec postanawia ratować reputację córki, nadszarpniętą przez dziennikarza opisującego przebieg balu oraz zazdrosnych i nieprzychylnie nastawionych ludzi. Rozpoczyna się tytułowa ucieczka. Emilia wyjeżdża do Paryża, żeby kontynuować naukę w słynnym Instytucie Panien Polskich. Bohaterka pod wpływem podróży po świecie, a następnie atmosfery francuskiej stolicy, a przede wszystkim w wyniku przyjaźni z pewną niezwykłą jak na tamte czasy kobietą – panną Borretti, rozbudza w sobie pragnienie wyzwolenia z kajdan społecznych konwenansów, marzenie o niezależności, emancypacji i chęć samodzielnego działania w różnych obszarach życia.

Książka w moim odczuciu bardzo udana, dotykająca ważnego tematu walki o równouprawnienie, o samostanowienie kobiet, a także problemu poszukiwania kobiecej tożsamości oraz częstego zjawiska rozdarcia pomiędzy marzeniami a powinnościami. Autor okazuje się zadziwiająco dobrze rozumieć kobiecą duszę i niezwykle dużo wiedzieć o dylematach płci pięknej. Nienaganny, elegancki styl powieści, ładny język pozwala rozpłynąć się w lekturze. Polecam i czekam na kolejne tomy. Oprawa miękka, klejona.

Czytaj dalej →

Hałastra

Autorka: Monika Helfer
Wydawnictwo: Filtry
Warszawa 2023

„Hałastra” to inspirowana autobiografią mikropowieść, która przynosi uznanie i rozgłos austriackiej autorce u progu jesieni życia. Pisarka, pomimo wcześniejszych udanych publikacji, przez lata pozostaje nieznana szerszemu gronu odbiorców. Książka powstaje w 2020 roku i otwiera tryptyk rodzinny, chociaż należy stanowczo podkreślić, że tekstowi bliżej do autofikcji niż do autobiografii.

Fabuła powieści rozpoczyna się w przededniu I wojny światowej w małej alpejskiej wiosce, a właściwie za wsią, gdzie w odosobnieniu mieszka tytułowa hałastra. Głową rodziny jest Josef, dziadek pisarki, ale główną postacią wydaje się Maria, babka – kobieta o niezwykłej urodzie, która niestety sprowadza na nią kłopoty, gdy Josef wyrusza na wojenny front. Ubóstwo, głód, lęk o męża, tęsknota, troska o dobro dzieci na każdym kroku towarzyszą młodej mężatce zmagającej się z trudną rzeczywistością, z czasem do wachlarza trosk dołącza zazdrość i niechęć zawistnych sąsiadów, a także złe zamiary ludzi pozornie życzliwych.

Monika Helfer rekonstruuje historię swoich przodków, nie przywiązując większej uwagi do wierności faktom. Autorce nie tyle idzie o odtworzenie i uwiecznienie losów rodziny, co o prawdę emocji, atmosferę tamtych dni, autentyczność schowaną gdzieś pomiędzy ciągiem wydarzeń. Charakterystycznym elementem książki jest styl narracji: nieśpieszny, niekiedy odrealniony, lakoniczny i przydający całości alegorycznego charakteru. Polecam tę niecodzienną opowieść każdemu i z niecierpliwością czekam na kolejne odsłony literackiego tryptyku. Oprawa miękka, klejona.

Czytaj dalej →

Nasze życie wszędzie – Siemieńscy

Autorka/redaktorka: Aleksandra Bellwon
Wydawnictwo: Ośrodek Karta
Warszawa 2023

Redaktorka Ośrodka Karta, Aleksandra Bellwon, bierze pod lupę historię pewnej emigranckiej, żeby nie powiedzieć nomadzkiej rodziny, dla której nieustanna zmiana miejsca zamieszkania stanowi styl życia, a jedyną wartością niezmienną jest polskość. Jak to się stało, że Siemieńscy, bo o nich tu mowa, wielokrotnie przeprowadzają się z państwa do państwa, poznają nowe miasta, ludzi i kultury, a jednocześnie nie gubią istoty tejże polskości, pielęgnują ją i przekazują swoim dzieciom?

Wszystko rozpoczyna się w 1995 roku, kiedy to Wilczek – głowa rodziny – przyjmuje posadę w biurze Wysokiego Komisarza OBWE ds. Mniejszości Narodowych i zaczyna pełnić misje dyplomatyczne w różnych rejonach świata. Haga, Moskwa, Bratysława, Ankara, Tbilisi to kolejne punkty na mapie wspomnień, wielobarwny kolaż relacji i fotografii z rodzinnego albumu. Aleksandrze Bellwon udaje się bardzo zręcznie zrekonstruować, ułożyć w chronologiczną całość skrawki egzystencji zapisanej w dokumentach osobistych. Opowieść, która wyłania się z układanki redaktorskiej, obejmuje piętnaście niesamowitych lat życia bohaterów książki. Montaż dzienników, notatek czy listów, a także współcześnie przeprowadzonych rozmów wskazuje najistotniejsze miejsca narracji, kluczowe dla zrozumienia pełnego wymiaru opowiadanej historii. Czytelnik, obok dziejów Siemieńskich, odnajdzie w książce obserwacje na temat codzienności ludzi, mieszkających w kilku krajach na przełomie XX i XXI wieku. Siemieńscy bowiem nie ograniczają swojej egzystencji do służbowej przestrzeni i turystycznych wycieczek. Oni starają się zanurzyć w rzeczywistości każdego kraju, w którym goszczą, poznać sąsiadów, ich problemy społeczne i ekonomiczne, a także realia ówczesnej polityki. Wreszcie, w tym najbardziej intymnym, prywatnym wymiarze, publikacja ukazuje obraz pięknej miłości, która jest siłą dla wszystkich członków rodziny, ratuje ich przed emigrancką samotnością i buduje tożsamość.

Książka zabiera czytelnika w ciekawą, często wzruszającą podróż po Europie sprzed lat. Dzieje Siemieńskich dowodzą, że nawet pomiędzy ludźmi z różnych stron świata jest możliwa lojalność, hojność i przyjaźń po grób, a rodzina to największa wartość, pozwalająca złapać wiatr w żagle. Bardzo polecam. Oprawa utwardzana, szyta, interesujące fotografie.

Czytaj dalej →

Kurzol. Gdzie się podział sen?

Autor: Boguś Janiszewski
Ilustratorka: Nikola Kucharska
Wydawnictwo: Agora
Warszawa 2023
Poziom: BD II

Publikacja napisana przez autora, lubiącego opowiadać o dorosłych tematach niedorosłym czytelnikom, narysowana przez ilustratorkę książek, komiksów i gier planszowych dla dzieci i młodzieży. Owocem współpracy tych dwojga jest dzieło, które łączy w zadziwiająco spójną całość komiks z powieścią przygodową, a oprócz walorów wizualnych, zawiera także walory edukacyjne.

Akcja powieści rozpoczyna się od problemów Antka, głównego bohatera, który nie może zasnąć, a wiercąc się w łóżku, nie pozwala spać Kurzolowi. Kurzol mieszka pod łóżkiem chłopca i gdy wyczerpuje się jego cierpliwość, postanawia pomóc w sprowadzeniu snu. Stworek ma piąta klepkę, przy pomocy której przenosi Antka do wnętrza jego organizmu. Bohaterowie podróżują przez różne układy (pokarmowy, krwionośny, hormonalny) w celu odnalezienia przyczyny bezsenności i rozwiązania problemu. Wędrówka stanowi doskonałą okazję, by dowiedzieć się czegoś więcej o funkcjonowaniu organizmu i o wpływie snu na poszczególne procesy zachodzące w ludzkim ciele.

Autorom udaje się stworzyć zabawną i pouczającą opowieść o tym, że warto dbać o własny organizm i wsłuchiwać się w jego potrzeby. Ilustracje zamieszczone w książce niekiedy przypominają kadry popularnego w latach osiemdziesiątych francuskiego serialu animowanego „Było sobie życie”, zbieżne jest także przesłanie obu dzieł. Zdecydowanie polecam. Oprawa miękka, szyta.

Czytaj dalej →

Kowboj Ross. Jak przetrwać szkołę, widząc na jedno oko

Autor: Rob Harrell
Wydawnictwo: Dwie Siostry
Warszawa 2023
Poziom: BD II/III

Książkę pisze autor, który polskiemu czytelnikowi kojarzy się bardziej z rysunkiem niż słowem, np. z komiksem o przygodach bohaterskiego Batpiga. Co ciekawe, wymyślona przez Harella postać nieustraszonego prosiaka pojawia się w niniejszej publikacji jako alter ego tytułowego bohatera i stanowi najbardziej widoczny marker autobiografizmu powieści. Co prawda, charakter tekstu odbiega od dotychczasowej twórczości artysty, ale miłośnicy poczucia humoru amerykańskiego rysownika, którzy sięgną również po jego prozatorską propozycję, nie powinni poczuć się zawiedzeni.

„Kowboj Ross” to dziennik choroby prowadzony przez nastolatka, który pewnego dnia dowiaduje się, że ma nowotwór i jeżeli nie umrze, to może stracić oko, wzrok.. hipotez jest kilka, niejedna też droga leczenia, ale czasu niewiele, bo guz okazuje się złośliwy. Co dzieje się z młodym człowiekiem, który z dnia na dzień zostaje pacjentem, ze zwykłego ucznia przemienia się w „tego, co ma raka” (s. 37) i uświadamia sobie, że jego życie już nigdy nie będzie normalne? Z perspektywy faktów można wymieniać diagnozę, radioterapię, konieczność ochrony przed światłem, klejącą maść i inne dramaty w dziedzinie życia towarzyskiego, ale o wiele ważniejsza wydaje się warstwa uczuć, wśród których przerażenie graniczące z paniką, wściekłość, wstyd, poczucie winy to zaledwie pierwsze kamienie lawiny, spadającej wprost na głowę głównego bohatera. Ciekawe są także emocje, targające postaciami z kręgu najbliższych Rossa. Autor nie boi się ukazać całego spektrum reakcji na chorobę, która przeraża, paraliżuje, krępuje, a niekiedy wyzwala empatię w ludziach, po których na pierwszy rzut oka ciężko się tego spodziewać. Pisarzowi udaje się szczerze i wprost, bez rozczulania, ale z czułością, bez sztucznego patosu, ale na poważnie przekazać prawdę o życiu z nowotworem, życiu, w którym pomimo wszystkiego nadal trzeba codziennie rano wstać z łóżka i iść do szkoły, rozmawiać z kolegami i koleżankami, a może nawet spróbować doświadczyć trochę radości czy zabawy. Ponadto, cały czas należy pamiętać o jednej, obowiązującej zasadzie – o zakazie litowania się i unikania tematu raka. Autor w tym przypadku traktuje nastoletniego czytelnika całkowicie na serio, jako pełnoprawnego partnera dialogu na trudne tematy.

Czy będzie tylko na serio? Nie u Roba Harrella – książka momentami wzrusza i ściska za gardło, ale tylko wtedy, kiedy jest to absolutnie niezbędne do zrozumienia i przeżycia katharsis. Podobną funkcję pełni humor, zabawne dialogi i komentarze do rzeczywistości bohatera, który trzeba przyznać dzielnie radzi sobie z tym, co go spotyka, nawet jeżeli czasami wymaga to kilku wrzasków i hałaśliwych, mocnych, rockowych riffów elektrycznej gitary. Książkę warto przeczytać. Bardzo polecam. Oprawa miękka, klejona.

https://wydawnictwodwiesiostry.pl/ Czytaj dalej →

Gość

Autor: Nadia Al Omari
Ilustrator: Richolly Rosazza
Wydawnictwo: Adamada
Gdańsk 2023
Poziom: O/I

Pięknie zilustrowana i skierowana do najmłodszych odbiorców książka, która realizuje wszelkie kryteria jakościowe, do których przyzwyczaiło czytelników wydawnictwo Adamada. Mądry, metaforyczny tekst i starannie przygotowana szata graficzna zachęca do sięgnięcia po publikację idealną zarówno do wspólnego, głośnego czytania, jak i do indywidualnej, nieśpiesznej lektury. Głównym bohaterem książki jest przypominająca jeża baśniowa istota. Jej opowieść dotyczy spotkania z Obcym, który pewnego dnia puka do drzwi. Nieznajomy, który stoi w progu zaburza rutynę istnienia bohatera, zakłóca ład jego codziennego życia. Zwierzopodobny stwór na początku odrzuca przybysza, postrzegając relację z nim jako coś niepotrzebnego i wywołującego obawę. Lęk przed zmianą, dystans do tego, co nowe stanowi przeszkodę dla ich przyjaźni, ale tytułowy gość nie daje się łatwo odtrącić. Kiedy, mimo krytycznych spojrzeń innych stworzeń, bohater wreszcie otwiera się na nową relację, przybysz wywraca jego dom do góry nogami, przywołuje dawno zapomniane emocje i pomaga mu odnaleźć coś zagubionego dawno temu. Zmiana, choć początkowo trudna, okazuje się zmianą na lepsze, a wcześniejsze obawy zupełnie niepotrzebne.

Książka stanowi doskonały pretekst do rozmowy o tym, co niespodziewanie wkracza w nasze życie wywołując niepokój i dyskomfort. Historia dwojga bohaterów udowadnia, że nie należy bać się wszystkiego, co nieznane i warto dać szansę osobom, które spotykamy na naszej drodze. Na szczególną pochwałę zasługują ilustracje, umiejętnie podkreślające atmosferę tekstu, jego baśniową, senną aurę przetykaną nitką niepokoju. Postaci stworzone przez artystę są nieoczywiste, zbliżone do istot, które znamy, ale inne, niedające się nazwać znajomym słowem, nowe i obce jak tytułowy gość w świecie opowiadania. Czytelnik, który otworzy się na literackich bohaterów, dostrzeże piękno książki w jego pełnym wymiarze. Bardzo polecam. Oprawa twarda, szyta.