Archiwum miesiąca: kwiecień 2024

Fajny cieciorek


Autor: Jory John
Wydawnictwo: HarperKids
Poziom: BD O/I

Nowa odsłona cyklu „Smaczna Banda i emocje” nagradzanego amerykańskiego autora; poprzednio na liście: „Skwaszone winogrono” p. 21/2023. Każda z książek to osobna historia z innym bohaterem, nie trzeba więc zachowywać kolejności wydawniczej w lekturze.

Tym razem autor dotyka problemu odrzucenia rówieśniczego, porównywania się z innymi i braku pewności siebie. Mierzy się z nim tytułowy cieciorek (ziarno ciecierzycy), uczeń szkoły podstawowej w Strączkowie. Przygnębiony bohater zastanawia się, jak to się stało, że fasolki z jego „miksu”, które jeszcze w zeszłym roku się z nim kumplowały, należą do grupy fajnych i popularnych uczniów, a on zszedł na boczny tor i jest tylko zwykłym strączkiem. Początkowo stara się upodobnić do kolegów, naśladuje ich ruchy i sposób bycia, ale te próby nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, w dodatku przyczyniają się do tego, że czuje się jak „mistrz żenady”.

Pewnego dnia jednak życie naszego bohatera zmienia się, gdy doświadcza kilku drobnych gestów życzliwości ze strony fajnych fasolek. Zasiane w nim w ten sposób „ziarno pewności siebie” kiełkuje i rośnie. Bohater odkrywa, że bycie fajnym nie polega na noszeniu modnej fryzury czy markowych okularów, ale na okazywaniu innym życzliwości, dzieleniu się uśmiechem i bezinteresownym pomaganiu słabszym. Narrację ożywiają wesołe, pełne uroczych szczegółów ilustracje. Inspirująca, pozytywna książka z mądrym przesłaniem, która będzie świetnym punktem wyjścia do rozmowy z dziećmi o przynależności do grupy, akceptacji i otwieraniu się na innych.

Kwadratowy format. Okładka twarda, szyta. Polecam.

Miłość bez jutra

Autorka: Agnieszka Cubała
Wydawnictwo: Wielka Litera
Warszawa 2024

Zbiór opowieści o miłości, która rodzi się w czasie absolutnie nieodpowiednim, w świecie pozbawionym nadziei i wbrew zdrowemu rozsądkowi. Autorka, popularyzatorka historii związanej głównie z II wojną światową, tym razem wydobywa na światło dzienne bardzo prywatne, intymne fragmenty przeszłości, bowiem koncentruje się na życiu uczuciowym ludzi wplątanych w wir dziejów i wielką politykę. Jednych miłość gubi, innym ratuje życie i pomaga przetrwać ekstremalnie trudny czas okupacji – wśród bohaterów książki pojawiają się sylwetki szerzej nieznane, ale także te sławne (tu: Hanka Ordonówna, Wiera Gran, Witold Zacharewicz, Tadeusz Borowski, Aleksander Wat czy Konstanty Ildefons Gałczyński). Ich historie pogrupowano według dominującego rysu uczucia, którego doświadczają, np. rozkwit miłości, rozłąka, rozstanie, małżeństwo, kobieca lub męska perspektywa. Agnieszka Cubała zbiera relacje Polaków żyjących w okupowanym kraju lub na jego pograniczu, wspomnienia świadków z obozów koncentracyjnych, łagrów, więzień, getta, a także opowieści wysyłanych do III Rzeszy robotników przymusowych czy mieszkańców Wołynia, którzy przed rzezią zawierają małżeństwa polsko-ukraińskie, wychowują wspólne dzieci i później nierzadko wspólnie giną z rąk nacjonalistów.

Książka prezentuje wiele wzruszających, pięknych, tragicznych, czasem niewiarygodnych a najczęściej inspirujących historii, które udowadniają, że miłość pomiędzy dwojgiem ludzi może narodzić się wszędzie, nawet w skrajnie złowrogich warunkach pomiędzy tymi, którym kochać nie wolno lub którzy kochać dla własnego dobra nie powinni. Miłość paradoksalnie staje się i słabością, i siłą, źródłem szczęścia i rozpaczy, pomaga zachować człowieczeństwo i wiarę w dobro, piękno oraz chęć do życia. Warto zwrócić uwagę na ostatni rozdział, stanowiący zaproszenie do zbadania tematu związków osób nieheteronormatywnych. Bardzo polecam te pozycję wszystkim czytelnikom, zwłaszcza zainteresowanym II wojną światową. Publikacja rzuca nowe światło na rzeczywistość pierwszej połowy XX wieku i żyjących w niej ludzi, ukazuje indywidualny wymiar historii, nadając zebranym przez autorkę narracjom uniwersalne przesłanie. Tekst wzbogacony fotografiami, oprawa miękka, klejona.

Czytaj dalej →

Łapać złodzieja!

Autorka: Monika Wróbel-Lutz
Ilustracje: Aleksandra Badura
Wydawnictwo: Tatarak

Poziom czytelniczy BD O

Ilustrowana książeczka przygodowa dla najmłodszych dzieci. Krótka historyjka dotyczy pościgu, w który włącza się coraz więcej mieszkańców miasteczka. Zwierzęcy bohaterowie gonią złodzieja, który w zatłoczonym autobusie kradnie jednemu z pasażerów zegarek. Małpiego złodzieja najpierw gonią pancernik i krewetka z policji, później żółw listonosz, aż w końcu słoniom ze straży pożarnej udaje się zatrzymać przestępcę. Pozytywne zakończenie udowadnia, że w grupie siła, a dzięki współpracy można osiągnąć więcej. Książka będzie dobrą okazją do powtórzenia nie tylko nazw zwierząt, ale także rodzajów komunikacji (w treści pojawia się rower, autobus, samochód, a nawet helikopter). Zwierzęta barwnie zilustrowane przez Aleksandrę Badurę przyciągają wzrok i odzwierciedlają opisywaną akcję. Tekst jest zabawny i rymowany, więc spodoba się najmłodszym czytelnikom. Polecam. Okładka twarda, szyta.

Atlas sztucznej inteligencji. Władza, pieniądze i środowisko naturalne


Autorka: Kate Crawford
Wydawnictwo: Bo.wiem

 

 

Książka australijskiej badaczki, specjalistki w dziedzinie sztucznej inteligencji, to przekrojowa praca pokazująca skutki obecnie dziejącej się transformacji technologicznej.

Crawford twierdzi, że sztuczna inteligencja „ani nie jest sztuczna, ani nie jest inteligentna”, pokazując niesprawiedliwości i zagrożenia płynące z upowszechniania tego typu algorytmów. Punktem wyjścia są sprawy związane z ekologią i wykorzystaniem zasobów naturalnych. Zaawansowane technologie opierają się na metalach ziem rzadkich, przede wszystkim licie, którego wydobycie i produkcja prowadzone są w niewielu miejscach na ziemi i wiążą się z degradacją środowiska. Drugą bardzo ważną sprawą jest ślad węglowy pozostawiany przez wielkie centra przetwarzania danych, które w zdecydowanej większości korzystają z energii elektrycznej wyprodukowanej z paliw kopalnych. Autorka pokazuje, że AI opiera się na pracy wielu słabo opłacanych osób, które muszą odpowiednio przygotować dane stanowiące pożywkę dla algorytmów sztucznej inteligencji.

Kolejną kluczową sprawą omawianą w pracy są właśnie dane, ich pozyskiwanie i wykorzystywanie w komercyjnych celach. Publikowane codziennie w mediach społecznościowych ogromne ilości zdjęć mogą stanowić podstawę do trenowania programów rozpoznawania twarzy, a nawet ludzkich emocji. Crawford twierdzi jednak, że wszystkie systemy AI opierają się na klasyfikowaniu zdarzeń lub rzeczy i przypisywaniu ich do odpowiednich kategorii. Przykładowo bezduszny algorytm, na podstawie kilku wybranych cech fizycznych, klasyfikuje człowieka jako potencjalnego przestępcę, zupełnie pomijając uwarunkowania indywidualne i społeczne. Może to prowadzić do powielania i wzmacniania stereotypów oraz nierówności. Ostatnie dwa rozdziały książki poświęcone są wykorzystywaniu systemów sztucznej inteligencji przez władze i kapitał do kontroli obywateli.

Bardzo ciekawe, krytyczne spojrzenie na sztuczną inteligencję, odsłaniające kulisy budowy i wykorzystania systemów na niej opartych oraz wskazujące na liczne zagrożenia z nią związane. Publikacja zawiera przypisy, bibliografię, indeks oraz czarno-białe ilustracje. Okładka miękka, klejona. Polecam.

Krowa Matylda jest nie w humorze

Autor: Alexander Steffensmeier
Wydawnictwo: Media Rodzina
Poznań 2024
Poziom: DB O/I

Kolejna książeczka o przygodach lubianej przez małych czytelników krowy Matyldy. Cykl liczy już kilkanaście publikacji, a ich twórca, niemiecki artysta często pojawia się na naszej liście – ostatnio z „Krową Matyldą i zaginioną paczką” (P. 12/22). Najnowsze perypetie tytułowej bohaterki dotyczą samopoczucia, bo krowa, tak, jak każdy, czasami może mieć gorszy dzień. I taki właśnie jest dzień opisany w utworze, dzień, w którym Matyldę nic nie cieszy, nawet ulubiona zabawa i choć wszyscy starają się pomóc, nikomu nie udaje się pocieszyć bohaterki. Nie ma innego wyjścia: Matylda musi pozwolić sobie na doświadczanie smutku, ponieważ jest on zupełnie normalnym zjawiskiem, podobnie jak inne emocje, które od czasu do czasu pojawiają się w życiu często bez konkretnego powodu. Warto pamiętać, że wszystko, nawet to, co złe, w końcu przeminie, a gdzieś obok czekają przyjaciele i rodzina, dla której jesteśmy ważni.

Książka stanowi doskonały przykład tekstu ułatwiającego rozmowę z dzieckiem na trudne tematy, dobrze sprawdzi się zarówno podczas familijnej lektury, jak i samodzielnego czytania. Zabawne, trochę zwariowane ilustracje, ukazują harmonijne współistnienie świata ludzi i zwierząt, ich wzajemną troskę oraz sympatię. Dużo się dzieje na kartach książeczki, a uważny czytelnik na pewno dostrzeże wiele zaskakujących lub śmiesznych szczegółów, wkomponowanych w całostronicowe obrazki. Bardzo polecam. Oprawa miękka, zeszytowa.

Czytaj dalej →

Praktyczny prezent dla Bożeny Bażant

Autorka: Briony May Smith
Wydawnictwo: Tako
Toruń 2024
Poziom: BD O/I

Pięknie wydana i zilustrowana książka o dzielnej, małej bażancicy Bożenie, która postanawia zatroszczyć się o bezpieczeństwo leśnych zwierząt. Bohaterkę niepokoją przejeżdżające w pobliżu lasu samochody, które stresują i stwarzają ryzyko potrącenia ptaków, jeży czy myszy polnych tę drogę przekraczających nawet kilka razy dziennie. Bożena, zaobserwowawszy ludzkie zwyczaje w mieście, decyduje się zarządzać ruchem drogowym na odcinku trasy pod Starym Dębem, przywdziewa samodzielnie wykonany odblaskowy strój i lizakiem wstrzymuje jadące samochody. Niezwykła, oddolna inicjatywa obywatelska bażancicy odbija się echem po miasteczkach i wsiach, bohaterka trafia na łamy prasy, pojawia się w telewizyjnych wiadomościach, nawet władze samorządowe doceniają jej pomysł i determinację. Wdzięczność okazują też leśni mieszkańcy, którzy sami coraz bardziej angażują się w projekt Bożeny. Okazuje się, że czasami działanie jednej, niepozornej istoty może wywołać lawinę dobrych uczynków i zainspirować innych do zrobienia czegoś, co choć trochę naprawi świat.

Książka promuje pozytywne wzorce postępowania, zachęca do bezinteresownie podejmowanego wysiłku na rzecz innych i współdziałania, pomaga małemu czytelnikowi uwierzyć we własne możliwości. Warto docenić szatę graficzną publikacji, która ewokuje ciepłą i przyjazną atmosferę. Opowiadanie może stanowić pretekst do rozmowy o bezpieczeństwie na drodze, dobrze sprawdzi się w biblioteczce przedszkolaka. Bardzo polecam. Oprawa twarda, szyta.

Bal dla wielkiego dębu, czyli zamieszanie na polanie

Autorka: Rachel Piercey
Ilustratorka: Freya Hartas
Wydawnictwo: Nasza Księgarnia
Warszawa 2024
Poziom: BD O/I

Kolejna odsłona cyklu o misiowym lesie autorstwa kobiecego duetu poetycko-rysowniczego z Anglii. Poprzednio prezentowaliśmy książkę „Co się dzieje w lesie” (P. 19/22), a dziś już dokładnie to wiemy, mianowicie mamy bal dla wielkiego dębu, który obchodzi swoje pięćsetne urodziny. Leśne zwierzęta organizują dla niego przyjęcie – niespodziankę, roznoszą zaproszenia, robią transparenty, dekoracje, przysmaki i prezenty. Przygotowania trwają przez cały rok, na gości czeka wiele atrakcji i efektowny finał. Mały czytelnik wędrując wzrokiem po kolejnych stronach tej sympatycznej obrazkowej opowieści może odnaleźć sto pięćdziesiąt elementów ukrytych na ilustracjach. Zabawa w wyszukiwanie ćwiczy spostrzegawczość, uważność i koncentrację, a także zapewnia udaną rozrywkę. Całostronicowe obrazki zachęcają do zanurzenia się w bogactwie szczegółów i feerii barw korespondujących ze zmieniającymi się porami roku. Publikacja ponadto inspiruje do obserwacji drzew rosnących w pobliżu miejsca zamieszkania – na końcu zamieszczono garść wiadomości o cyklu życiowym drzewa czy substancjach, które znajdują się w jego pniu oraz liściach. Bardzo polecam. Duży format, oprawa twarda, szyta.

Czytaj dalej →